ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Σούρλας): Ευχαριστούμε, κύριε Υπουργέ.
Εισερχόμεθα στη συζήτηση της με αριθμό 134/30-10-2007 επίκαιρης ερώτησης του Βουλευτή του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς κ. Φώτη Κουβέλη προς τους Υπουργούς Ανάπτυξης και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σχετικά με τους ελέγχους στα διατιθέμενα προϊόντα προς κατανάλωση στην αγορά κ.λπ.
Αναλυτικότερα ο κ. Κουβέλης στην ερώτησή του αναφέρει:
«Με ευθύνη της πολιτείας στις σημερινές συνθήκες της παγκοσμιοποιημένης αγοράς διαπιστώνεται ότι:
Στην χώρα μας δεν έχουν γίνει οι κατάλληλες ενέργειες ούτε έχουν ληφθεί τα αναγκαία μέτρα, ώστε να καταστεί ανταγωνιστική η ελληνική παραγωγή σε πολλά είδη αγροτικών προϊόντων, με αποτέλεσμα η χώρα μας να παρουσιάζει αρνητικό ισοζύγιο στο εμπόριο των αγροτικών προϊόντων.
Το 50% της εγχώριας κατανάλωσης ελέγχεται από τις 5 μεγαλύτερες αλυσίδες εμπορίας τροφίμων στη χώρα μας οι οποίες έχουν δημιουργήσει ολιγοπωλιακές συνθήκες λειτουργίας της αγοράς σε βάρος των καταναλωτών και της εγχώριας παραγωγής.
Σημαντικές ποσότητες από τα προϊόντα που εισάγονται προς κατανάλωση από αναπτυσσόμενες χώρες φέρεται να μην πληρούν τους κανόνες υγιεινής και διατροφικής ασφάλειας ή διατίθενται με αλλοιωμένα τα στοιχεία της ιχνηλασιμότητάς τους στους καταναλωτές.
Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί που είναι επιφορτισμένοι με τον έλεγχο της υγειονομικής ασφάλειας των ειδών διατροφής και τη διαμόρφωση των τιμών στην αγορά χαρακτηρίζονται αναποτελεσματικοί, καθόσον το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο κρίνεται ανεπαρκές και η στελέχωση και ο παρεχόμενος εξοπλισμός τους ελλιπής.
Με βάση τα προαναφερόμενα,
Ερωτώνται οι κύριοι Υπουργοί:
Ποια είναι η θέση τους για την οργάνωση και λειτουργία του μηχανισμού υγειονομικής ασφάλειας των τροφίμων καθώς και της παρακολούθησης των τιμών;
Σε ποιες ενέργειες προτίθενται να προβούν για την περαιτέρω προώθηση της προστασίας του καταναλωτή, ώστε να αποτραπεί αφενός η διάθεση προϊόντων που δεν πληρούν τις υγειονομικές προδιαγραφές και αφετέρου να περιοριστεί η αισχροκέρδεια σε βάρος των καταναλωτών;»
Στην ερώτηση του κ. Κουβέλη θα απαντήσει ο Υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Βλάχος.
Κύριε Υπουργέ, έχετε το λόγο.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ (Υφυπουργός Ανάπτυξης): Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα ήθελα να ξεκινήσω με ένα σύντομο σχόλιο σχετικά με την έλλειψη ανταγωνιστικότητας της αγροτικής παραγωγής. Είναι γεγονός ότι το ισοζύγιο στην εμπορία των γεωργικών μας προϊόντων είναι αρνητικό. Τα τελευταία, όμως, χρόνια έχουμε μια σημαντική ανάκαμψη των εξαγωγών μας.
Πιο συγκεκριμένα, το πρώτο εξάμηνο του 2007 έχουμε μια σημαντική αύξηση σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2006. Επίσης, θα πρέπει να σημειώσω ότι, ενώ οι εξαγωγές το διάστημα 2003-2004 παρουσίαζαν μείωση της τάξεως του 7%, τη διετία 2005-2006 παρουσίασαν αύξηση περίπου 33%.
Επίσης, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι οι περισσότερες δράσεις από το Δ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, το 80% περίπου, κατευθύνονται στην περιφέρεια. Στόχος είναι, μεταξύ άλλων, να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα του πρωτογενή τομέα της οικονομίας.
Έρχομαι τώρα στο θέμα της υγειονομικής ασφάλειας των προϊόντων που εισάγονται. Πρώτα απʼ όλα αξίζει να σημειώσουμε ότι λόγω των κοινοτικών κανονισμών απαγορεύεται η παρεμπόδιση των εισαγωγών, διότι επιβάλλονται αυστηρά κοινοτικά πρόστιμα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι καθόμαστε με σταυρωμένα τα χέρια. Έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια οι φυτο-υγειονομικοί έλεγχοι στις εισαγωγές, σε όλες τις πύλες εισόδου της χώρας, σε συνεργασία με τις συναρμόδιες υπηρεσίες και με τα διαπιστευμένα εργαστήρια. Επιπλέον, έχουν ενταθεί οι έλεγχοι στη διακίνηση των προϊόντων, ώστε να αποτραπούν οι νοθείες, για να προστατευθεί ο καταναλωτής.
Αποτέλεσμα όλων αυτών των ελέγχων, που πραγματοποιούνται πάντα σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήταν η απαγόρευση εισαγωγών σε πολλά προϊόντα. Ενδεικτικά αναφέρω τα αμνοερίφια, ψάρια, οπωροκηπευτικά και ξηρούς καρπούς.
Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η ασφάλεια και η υγιεινή των τροφίμων προς όφελος του καταναλωτή και παράλληλα στηρίζεται η αγροτική παραγωγή της χώρας μας από θέματα ανταγωνισμού.
Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι κατά το έτος 2006 ο Ε.Φ.Ε.Τ. πραγματοποίησε 9.520 ελέγχους, από τους οποίους μόνο 2.411 αφορούσαν διαχείριση καταγγελιών, ενώ οι υπόλοιποι αφορούσαν στοχευμένες επιθεωρήσεις σε διαφόρων τύπων επιχειρήσεις τροφίμων.
Επιπλέον, σε συνεργασία με τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αποφασίσαμε να εντατικοποιηθούν περαιτέρω οι έλεγχοι στην αγορά για την αποφυγή των ελληνοποιήσεων στα προϊόντα φυτικής και ζωικής παραγωγής και την ευκρινή για τον καταναλωτή αναγραφή της χώρας προέλευσης των προϊόντων.
Έρχομαι τώρα στο θέμα του ελέγχου των τιμών. Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, από το 1992, λόγω της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι τιμές πώλησης στο σύνολο σχεδόν των τροφίμων και ποτών διαμορφώνονται ελεύθερα. Μόνη εξαίρεση είναι τα οπωρολαχανικά και οι παιδικές τροφές.
Από πλευράς αρμοδιότητος του Υπουργείου μας λειτουργούν μηχανισμοί, μέσω των οποίων παρακολουθείται η διαμόρφωση και η εξέλιξη των τιμών των τροφίμων και των ποτών στην εγχώρια αγορά.
Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει απόφαση με την οποία επιβάλλεται η υποχρέωση σε βιομηχανίες, βιοτεχνίες και εισαγωγείς μεγάλης οικονομικής επιφάνειας, εάν επιθυμούν να μεταβάλουν τις τιμές των τροφίμων, να ενημερώνουν απευθείας την υπηρεσία μας τουλάχιστον δέκα ημέρες πριν από αυτήν τη μεταβολή, υποβάλλοντας τις νέες τιμές.
Επίσης, προβλέπονται σε τακτά χρονικά διαστήματα διενέργεια τιμοληψίας σε βασικά είδη διατροφής από επιλεγμένες πηγές πληροφόρησης της πρωτεύουσας, όπως είναι τα σούπερ μάρκετ, ο καθημερινός αγορανομικός και τιμοληπτικός έλεγχος στις τιμές οπωρολαχανικών που διαμορφώνονται στις λαϊκές αγορές της πρωτεύουσας, επίσης η λειτουργία του θεσμού «Παρατηρητήριο Τιμών», όπου καταγράφονται, κύριε Πρόεδρε, οι τιμές πώλησης οπωρολαχανικών που διαμορφώνονται στις κεντρικές αγορές χονδρεμπορίου και τις λιανικές, όπως είναι τα σούπερ μάρκετ, τα οπωροπωλεία και λαϊκές αγορές.
(Στο σημείο αυτό χτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Υπουργού)
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Σούρλας): Στη δευτερολογία σας τα υπόλοιπα.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ (Υφυπουργός Ανάπτυξης): Τελειώνω, κύριε Πρόεδρε.
Όλα τα στοιχεία των τιμών που συλλέγονται από τους παραπάνω μηχανισμούς καταγράφονται, έτσι ώστε να υπάρχει κάθε φορά μία σαφής εικόνα για τις τάσεις της αγοράς από πλευράς τιμών.
Για εμάς, πάνω από όλα είναι η προστασία του καταναλωτή. Με κάθε μέσο προσπαθούμε να εμπεδώσουμε κλίμα ανοικτού ανταγωνισμού στην αγορά.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Σούρλας): Τα υπόλοιπα στη δευτερολογία σας.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ (Υφυπουργός Ανάπτυξης): Επίσης, ξεκαθαρίζουμε ότι όποιος παρανομεί θα αντιμετωπίζει τον νόμο. Αυτό δεν το διαπραγματευόμαστε με κανέναν.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Σούρλας): Παρακαλώ, κύριοι συνάδελφοι, να είστε πιο σύντομοι όλοι.
Ο κ. Κουβέλης, έχει το λόγο.
ΦΩΤΗΣ ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κύριε Υφυπουργέ, φοβάμαι ότι έχουμε διαφορετική αξιολόγηση των πραγμάτων και μάλιστα στην αξιολόγηση αυτή φαίνεται ότι απουσιάζει η ίδια η ζωή.
Δεν είναι δυνατόν να δικαιολογήσει κανείς αυτές τις μεγάλες, τις τεράστιες διαφορές, κύριε Πρόεδρε, μεταξύ της τιμής διαθέσεως των προϊόντων εκ μέρους των παραγωγών και τις τιμές διάθεσης εκ μέρους των εμπορευομένων τα προϊόντα στους καταναλωτές. Πρόκειται για πρόδηλη αισχροκέρδεια, η οποία ελέγχεται, σύμφωνα με το νόμο, και πρέπει να ελέγχεται. Όμως, δεν έχετε αναπτύξει τους κατάλληλους ελεγκτικούς μηχανισμούς.
Εάν με ρωτήσετε εάν αυτό είναι σημερινό φαινόμενο, θα σας πω με απόλυτη ειλικρίνεια πως όχι, είναι φαινόμενο και του χθες και άλλων χρονικών περιόδων, αλλά δυστυχώς εκείνο το οποίο καταμαρτυρά η ίδια η πραγματικότητα είναι η συνεχής αφαίμαξη του οικογενειακού προϋπολογισμού, των χρημάτων δηλαδή των καταναλωτών, και το αποτέλεσμα το γνωρίζετε: Η ακρίβεια να έχει εκτιναχθεί στα ύψη και να έχουμε τους καταναλωτές σε μία διαρκή αιχμαλωσία, ιδιαίτερα των ολιγοπωλιακών συμπεριφορών πέντε κυρίως μεγάλων εταιρειών, χωρίς να υποτιμώ και την απαράδεκτη συμπεριφορά που καταγράφεται και από άλλες εταιρείες που δεν συναριθμούνται σε αυτές τις πέντε μεγάλες.
Περαιτέρω, αγνοείτε ότι η αρμόδια Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει παραπέμψει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τη χώρα μας, διότι έχει ελλιπή στελέχωση των κτηνιατρικών υπηρεσιών της, με αποτέλεσμα να μην εξασφαλίζεται ο αναγκαίος έλεγχος στα διατιθέμενα κτηνιατρικά και γεωργικά προϊόντα; Ποιος έλεγχος γίνεται; Εδώ εμφανίζονται διάφοροι ποικιλώνυμοι μεταπράτες να πωλούν δήθεν βιολογικά προϊόντα, να αυξάνουν απαράδεκτα όσο και παράνομα τις τιμές και εν τέλει, όχι μόνο βιολογικά προϊόντα να μην είναι, αλλά να πρόκειται για προϊόντα εξαιρετικά βεβαρημένα από φυτοφάρμακα και αλόγιστη χρήση λιπασμάτων.
Κύριε Υφυπουργέ, δεν αρκούν οι εξαγγελίες ότι θέλετε να πατάξετε την αισχροκέρδεια και να προστατεύσετε την υγεία των πολιτών, χρειάζεται η αξιοποίηση ελεγκτικών μηχανισμών, που βεβαίως πρέπει να στελεχωθούν, για να μπορούν να κάνουν το έργο τους.
Περαιτέρω, μιλάτε για την ελεύθερη διαμόρφωση των τιμών και ξεχνάτε ως αρμόδιο Υπουργείο ότι πρέπει να αξιοποιηθεί και η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Γιʼ αυτές τις ολιγοπωλιακές συμπεριφορές, οι οποίες απειλούν συστηματικά τα οικονομικά των πολιτών, ποια αξιοποίηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού γίνεται, όχι μόνο ποσοτικά, αλλά και ποιοτικά; Και εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, είναι βέβαιον ότι θα επιδεινώνονται τα πράγματα.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Σούρλας): Ευχαριστούμε τον κ. Κουβέλη.
Το λόγο έχει ο Υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Βλάχος, για να δευτερολογήσει.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ (Υφυπουργός Ανάπτυξης): Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι η αρμοδιότητα του Υπουργείου Ανάπτυξης προς τους ελέγχους σε σχέση με την φυτοϋγειονομική προστασία των καταναλωτών έχει να κάνει με τους ελέγχους που κάνει ο ΕΦΕΤ.
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ίσως πρέπει να δώσει κάποια στοιχεία στα θέματα τα οποία έδωσε ο κύριος συνάδελφος σχετικά με τις ελλείψεις στις κτηνιατρικές υπηρεσίες. Δεν είμαι αρμόδιος και δεν γνωρίζω εγώ να του απαντήσω.
ΦΩΤΗΣ ΚΟΥΒΕΛΗΣ: Έπρεπε να σας τα δώσει, διότι η ερώτηση απευθύνεται και στους συναρμόδιους Υπουργούς.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ (Υφυπουργός Ανάπτυξης): Μπορείτε να επαναλάβετε κάποια στιγμή την ερώτηση στο συγκεκριμένο Υπουργείο και να έχετε τη συγκεκριμένη απάντηση.
Θα απαντήσω, λοιπόν, σε ορισμένα που αναφέρονται στο Υπουργείο Ανάπτυξης.
Αναφερθήκατε στα βιολογικά προϊόντα. Θα πρέπει να σας πω ότι είμαστε στην τελευταία φάση για την υπογραφή προεδρικού διατάγματος που ρυθμίζει γενικά την αγορά παραγωγής και εμπορίας βιολογικών προϊόντων.
Το δεύτερο θέμα το οποίο θίξατε αφορά την Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού γνωρίζετε ότι είναι μία ανεξάρτητη αρχή και δεν φαντάζομαι ότι εσείς μας προτείνετε να κάνουμε παρεμβάσεις σε αυτήν την Επιτροπή. Όσες καταγγελίες έρχονται σε εμάς, θα πρέπει να πω ότι προωθούνται στην Επιτροπή Ανταγωνισμού και η δική μας επιθυμία είναι να υπάρχουν σύντομες αποφάσεις, αλλά δεν μπορούμε αυτό να το επιβάλλουμε.
Όσον αφορά επίσης στην αισχροκέρδεια εμείς κάνουμε συνέχεια ελέγχους. Και στην προσπάθεια όμως αυτή θέλω επίσημα να ζητήσω τη βοήθεια όλων και κυρίως του καταναλωτικού κοινού. Θέλουμε συγκεκριμένες καταγγελίες, γιατί δεν είναι δυνατόν εμείς να αστυνομεύσουμε ολόκληρη την αγορά. Ελέγχους μπορούν να κάνουν οι υπηρεσίες και κάνουν πολλές, κάνουν καθημερινά. Χρειαζόμαστε συνεργασία και χρειαζόμαστε να καταλάβει ο κάθε συμπολίτης μας ότι πρέπει να διεκδικήσει τα δικαιώματά του όταν πηγαίνει κάπου να ψωνίσει οτιδήποτε. Δεν μπορεί αυτό να το χρεωθεί εξ ολοκλήρου το Υπουργείο Ανάπτυξης, το οποίο, όπως είπα, θα κάνει τους ελέγχους, αλλά θέλει τη συνεργασία για την καλύτερη και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.