Χαιρετισμός του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτη Φάμελλου, στην παρουσίαση του βιβλίου του Γ. Μπαλάφα

Είναι μεγάλη χαρά που μας μάζεψε σήμερα ο Γιάννης εδώ και νομίζω ότι πρέπει να τον χειροκροτήσουμε και να τον ευχαριστήσουμε. Όχι μόνο για το ημερολόγιο καταστρώματος, που είναι το δεύτερο, αλλά και για την πολύχρονη αγωνιστική και συνεπή του διαδρομή. Ο Γιάννης Μπαλάφας, ένας αγωνιστής της Αριστεράς, μας προσφέρει σήμερα μια πολύτιμη καταγραφή, με αντικειμενικότητα και με πολιτική ενσυναίσθηση. Τον ευχαριστούμε γιατί δεν καταγράφει απλώς τα πεπραγμένα, αλλά μας δίνει εικόνες από όλο το πολιτικό πλαίσιο, το πολιτικό περιβάλλον, φωτίζει και αντιφάσεις και λάθη και επιτυχίες και συγκρούσεις και ήττες. Και γι’ αυτό είναι πολύτιμο το βιβλίο αυτό, γιατί δεν μένει στο χθες. Το διαβάζω, το διάβασα, ιδιαίτερα το Σαββατοκύριακο Γιάννη, και το μυαλό μου συνέχεια πήγαινε στο σήμερα, και ελπίζω να βοηθήσει όλους και όλες σε αυτήν την ανάγνωση.

Είναι ένας οδηγός για να μπορέσουμε να ξαναπιάσουμε το νήμα όχι μόνο της προοδευτικής πολιτικής, αλλά και κάτι πολύ πιο σημαντικό που το έχει ανάγκη η χώρα, της προοδευτικής διακυβέρνησης. Και αυτό έχει ένα νήμα που συνδέει αναπόσπαστα το μέλλον του κόμματος της Αριστεράς με την προοδευτική διακυβέρνηση της χώρας. Η περίοδος 2012 – 2024 αναμφίβολα είναι μια περίοδος έντονων εξελίξεων και μετασχηματισμών, που έχει αφήσει ένα αποτύπωμα στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της Ελλάδας. Γιατί το 2012 σηματοδότησε μια μεγάλη πολιτική ανατροπή. Ο ΣΥΡΙΖΑ άκουσε την κοινωνία, διατήρησε έναν ανοιχτό διάλογο με την κοινωνία, άντλησε δύναμη από τις μεγάλες κινητοποιήσεις, αλλά κι έδωσε αριστερό πρόσημο στους αγώνες και στις διεκδικήσεις της κοινωνίας για ένα καλύτερο αύριο. Τροφοδοτήθηκε από την κοινωνία και την τροφοδότησε.

Το 2012 η Αριστερά έφτασε κοντά στην εξουσία, εκφράζοντας για πρώτη φορά την ελπίδα για μια αλλαγή απέναντι στις καταστροφικές πολιτικές της δεξιάς και του πελατειακού κράτους που είχαν χρεοκοπήσει την Ελλάδα και ταυτόχρονα βάζοντας το 2012 με τη δική του παρουσία φραγμό στην ακροδεξιά. Το 2015 αυτή η ελπίδα έγινε πραγματικότητα και η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν απλά τύχη ή αποτέλεσμα συγκυριών. Ήταν η απάντηση της κοινωνίας στις πολιτικές της λιτότητας και στη διάλυση του κοινωνικού κράτους. Ήταν ταυτόχρονα και μια ελπίδα, ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν και να υπάρχει προοδευτική πορεία στη χώρα προς όφελος της κοινωνικής πλειοψηφίας, κάτι το οποίο φαινόταν, και προσπαθούν να το ξαναπεράσουν, ότι δήθεν δεν ήταν δυνατόν.

Ο ΣΥΡΙΖΑ λοιπόν απέδειξε ότι η Αριστερά δεν είναι μόνο μια δύναμη αγώνα, αλλά είναι μία κυβερνώσα δύναμη. Και ταυτόχρονα απέδειξε ότι τα πράγματα μπορούν να γίνουν αλλιώς, ότι υπάρχει πολιτική λύση στηρίζοντας την κοινωνία. Και άφησε αποδείξεις, σε σημείο που η κοινωνία σήμερα αναγνωρίζει το γεγονός αυτό, εφόσον και σε δημοσκοπήσεις αποτυπώνεται ότι οι πολίτες θεωρούν σήμερα ότι ζούσαν καλύτερα το 2019 στην πλειοψηφία τους σε σχέση με το σήμερα. Παρά τις δυσκολίες, τους περιορισμούς, αλλά και όλους και όλες που ήταν απέναντι σε αυτή την προσπάθεια, αλλά είχαμε μαζί την κοινωνία, πετύχαμε πολύ σημαντικές κατακτήσεις. Την έξοδο από τα μνημόνια και την επιτροπεία, τη ρύθμιση του χρέους με παράλληλη στήριξη του κοινωνικού κράτους, με παράλληλη στήριξη της δημόσιας παιδείας και της υγείας, με παράλληλη πρόσβαση των ανασφάλιστων στην υγεία, με την κατάργηση του υποκατώτατου, με την αύξηση του κατώτατου μισθού, με την χορήγηση 13ης σύνταξης, αλλά και με μεγάλες τομές που έβλεπαν και την Περιφέρεια, και επιτρέψτε μου, στη μνήμη του Νεκτάριου Σαντορινιού, να αναφέρω και το μεταφορικό ισοδύναμο. Το λέω αυτό γιατί τον Γιάννη τον γνώρισα στη Βουλή, μαζί με το Νεκτάριο. Αλλά βέβαια τον Γιάννη τον ήξερα και ως συνάδελφο στο Τεχνικό Επιμελητήριο παλιότερα.

Όμως η κυβέρνηση της Αριστεράς πέτυχε και την ιστορική συμφωνία των Πρεσπών, που έδειξε ότι η Αριστερά δεν φοβάται να παίρνει δύσκολες αλλά επωφελείς αποφάσεις για τα εθνικά συμφέροντα. Και πολλές ακόμα μεταρρυθμίσεις, τις οποίες δεν είναι ο χώρος και ο χρόνος, και ιδιαίτερα η δική μου συμβολή σαν χαιρετισμός, να τα αναφέρω. Πιστεύω ότι αξιόλογοι ομιλητές και η ομιλήτρια θα αναφερθούν σε αυτά στη συνέχεια.

Όμως η κυβέρνηση της Αριστεράς, παρά τις τρομερές πιέσεις που ασκήθηκαν, πέτυχε να διαψεύσει το σχέδιο της αριστερής παρένθεσης. Έμεινε όρθια, κυβέρνησε 4,5 χρόνια και έδωσε πάρα πολλά στην πατρίδα μας. Και αυτή η παρακαταθήκη δεν είναι μόνο ιστορία. Αυτά που γράφει το βιβλίο είναι το εφόδιο μας για το μέλλον. Και το βιβλίο του Γιάννη συμβάλλει και στην αποκατάσταση και στην ιστορική σειρά που χρειαζόμαστε, της πραγματικής εικόνας της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, απαντώντας και στον αναθεωρητισμό που συστηματικά καλλιεργεί και η Νέα Δημοκρατία, αλλά και το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο, και πολύ σωστά το διαπιστώνει και το επισημαίνει στον πρόλογό του και ο Αλέξης.

Ωστόσο, η ήττα του 2019 έφερε στο προσκήνιο σημαντικά ερωτήματα. Το βιβλίο του Γιάννη Μπαλάφα δεν αποφεύγει τις ερωτήσεις. Τις θέτει, με ειλικρίνεια, όχι με μια διάθεση εσωστρέφειας, αλλά και σαν ένα αναγκαίο βήμα για την επόμενη μέρα. Λάθη κάναμε. Σαφέστατα κάνεις λάθη όταν δουλεύεις, και όταν δουλεύεις σκληρά. Και προφανώς μας έλειπε η κυβερνητική εμπειρία. Αλλά μας έδινε δύναμη η κοινωνική βούληση αλλά και η κοινωνική ανάγκη. Είχαμε εντολή για να υλοποιήσουμε ένα πρόγραμμα αριστερής διακυβέρνησης. Είχαμε και ζητήματα και επιλογών και προσωπικών στρατηγικών και ίσως είναι ανάγκη να συζητήσουμε, πιο πολύ για να λύσουμε, γιατί δεν μιλήσαμε καθαρά για αρκετές πολιτικές εξελίξεις και πολιτικές επιλογές, ποιοι ήταν οι αναγκαίοι συμβιβασμοί που κάναμε για να βγει η χώρα από τα μνημόνια; Γιατί όλα αυτά τα κάναμε προς όφελος της ελληνικής κοινωνίας, χωρίς καμία υστεροβουλία, και αυτό είναι φανερό γιατί κανένας δεν έχει βρει να καταθέσει αρνητικό στοιχείο για την ηθική και τις αξίες των στελεχών της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα.

Όμως το 2023 υπήρξε ένα μεγάλο έλλειμμα εμπιστοσύνης απέναντι στο κόμμα μας. Και αυτό διατυπώθηκε σε μια διπλή εκλογική ήττα. Και ο Αλέξης Τσίπρας μετά το αρνητικό αποτέλεσμα έδωσε χώρο και χρόνο για να υπάρξει το νέο κύμα επανεκκίνησης του κόμματός μας. Η περίοδος που ακολούθησε όμως ήταν τραγική, και οφείλουμε όλοι και όλες να το αναγνωρίσουμε. Έθεσε σε αμφισβήτηση και τις αξίες μας και την πολιτική μας. Υπήρξε μια περίοδος απαξίωσης και συρρίκνωσης του κόμματός μας, που ανήκει πλέον στο παρελθόν. Προφανώς έχουμε και εμείς ευθύνες για την εξέλιξη αυτή, και προφανώς και υπήρχαν πολιτικές αδυναμίες, στην πολιτική λειτουργία του κόμματος μας εννοώ, που οδήγησαν σε αυτή την εξέλιξη και έχουμε αναγνωρίσει τις ευθύνες αυτές και υπήρξε μια μεγάλη εσωκομματική κρίση. Όμως, το ερώτημα 10 χρόνια μετά την κυβέρνηση της Αριστεράς είναι: τι κάνουμε τώρα; Γι’ αυτό και το βιβλίο αυτό είναι ένα εργαλείο αναστοχασμού και ένα κάλεσμα για το αύριο της Αριστεράς.

Κυρίες και κύριοι, σήμερα η κυβέρνηση διευρύνει τις ανισότητες, στηρίζει τα καρτέλ, δημιουργεί αδιέξοδα στην επιβίωση των νοικοκυριών με την αισχροκέρδεια, ιδιωτικοποιεί τα δημόσια αγαθά της παιδείας και της υγείας, αποδυναμώνει το κοινωνικό κράτος, παρεμβαίνει στη Δικαιοσύνη, αδιαφορεί για το Σύνταγμα, δεν εγγυάται την ασφάλεια των πολιτών, συρρικνώνει τα δικαιώματα των εργαζομένων και των πολιτών και πάει την Ελλάδα προς τα πίσω και όσον αφορά την γεωπολιτική της δύναμη.

Η Αριστερά καλείται να απαντήσει. Και πρώτα απ’ όλα πρέπει να απαντήσει στην ελληνική κοινωνία, η οποία ισχυρά και πλειοψηφικά δεν εμπιστεύεται τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση και ζητά Δικαιοσύνη, Δημοκρατία, διαφάνεια και λογοδοσία, αλλά ζητά και πρόοδο και προοπτική. Η απάντηση της προοδευτικής παράταξης, και ιδιαίτερα της Αριστεράς, πρέπει να έχει διπλό αποτύπωμα. Από τη μία να προσδιορίζει και να συμβάλλει σε μια πρόταση κυβερνητικής προοδευτικής διεξόδου, ενώ παράλληλα να θέτει δημόσια τις προγραμματικές προϋποθέσεις, την προγραμματική βάση, γιατί μια συζήτηση δεν γίνεται απλά για έναν καλύτερο διαχειριστή. Χρειαζόμαστε προγραμματικό σχέδιο. Γι’ αυτό και ο ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε, και εγώ προσωπικά, στην πρόσφατη συζήτηση δυσπιστίας στη Βουλή, να μιλήσουμε για το πρόγραμμα της επόμενης μέρας. Να μιλήσουμε δηλαδή για προτάσεις που θέλει η ελληνική κοινωνία, για μια δημοκρατική μεταρρυθμιστική πολιτεία, η οποία θα είναι δίπλα στον πολίτη, αλλά θα θωρακίζει τους θεσμούς με ισχυρές ανεξάρτητες αρχές και αλλαγή στον τρόπο επιλογής δικαιοσύνης. Αλλά και μια πολιτεία η οποία θα έχει ισχυρό δημόσιο έλεγχο στην οικονομία και στα βασικά αγαθά της οικονομικής λειτουργίας, και θα βάζει τέλος στα καρτέλ για να προστατέψει και τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, με μια νέα πλουραλιστική, δημοκρατική οικονομία, η οποία θα δίνει το δικαίωμα της προόδου σε όλους και όλες, και ιδιαίτερα στα νέα παιδιά της χώρας. Με ένα παραγωγικό μοντέλο σύγχρονο, ψηφιακό και ταυτόχρονα πράσινο. Και με εισόδημα που δεν θα είναι απλά για επιβίωση, αλλά για ευημερία. Αυτή η δημοκρατία πρέπει πρώτα απ’ όλα να λύνει το θέμα της πρόσβασης των πολιτών στα βασικά αγαθά, κάτι που έκανε η κυβέρνηση της Αριστεράς, δηλαδή στην παιδεία, στην υγεία, αλλά και στα μεγάλα ζητήματα όπως είναι το νερό, οι δημόσιες μεταφορές και η στέγη.  Και προφανώς πρέπει να έχει μια πρωτοβουλιακή εξωτερική πολιτική, για να είναι η Ελλάδα σημαντικός πυλώνας σε μια καλύτερη Ευρώπη.

Για να υπηρετήσουμε όμως αυτό το σχέδιο, φίλες και φίλοι, ξέρουμε ότι πρέπει πρώτα απ’ όλα να αλλάξουμε εμείς. Να αφήσουμε πίσω όσα μας μίκρυναν, και κάποια από αυτά τα αναφέρει ο Γιάννης Μπαλάφας, και να αξιοποιήσουμε όσα μας έκαναν χρήσιμους για την πατρίδα μας και για την κοινωνία. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πρέπει να γίνει ξανά το κόμμα που θα εκφράσει τις ανάγκες της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας και θα διαμορφώσει, θα έλεγα καλύτερα θα ωριμάσει, γιατί έχει διαμορφώσει, ένα σχέδιο προοδευτικής διακυβέρνησης. Για τον λόγο αυτό πρέπει να μεγαλώσουμε, να ενισχυθούμε και να ανοίξουμε στην κοινωνία για να ανανεωθούμε.

Σήμερα πρέπει να ξανακάνουμε τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ φωνή των μη προνομιούχων, των εργαζομένων και ιδιαίτερα της νεολαίας, αλλά και όλων των δημιουργικών πολιτών. Πρέπει να αναλάβουμε πρωτοβουλίες, γιατί πρέπει να είναι ξεκάθαρο στην κοινωνία ότι αυτά που έχουμε μπροστά μας, και στο έγκλημα των Τεμπών, είναι αποτελέσματα δεξιάς πολιτικής και δεξιών επιλογών, και υπάρχουν ανισότητες που υπονομεύουν τη δημοκρατία. Αλλά ταυτόχρονα χρειάζεται και προοπτική: η εναλλακτική προοδευτική διέξοδος. Άλλωστε το βιβλίο του Γιάννη Μπαλάφα μας θυμίζει ότι η ιστορία δεν γράφεται μόνο στις εκλογικές αναμετρήσεις. Γράφεται στις ιδέες, γράφεται με μεγάλες πολιτικές επιλογές, με μεγάλη προσπάθεια, πάρα πολλές συνεδριάσεις, διάβαζα, διάβαζα, διάβαζα για συνεδριάσεις και συναντήσεις σε αυτές τις 500 τόσες σελίδες, και σε αποφάσεις που ανοίγουν δρόμους.

Μάλιστα σήμερα, συντρόφισσες και σύντροφοι, ξέρουμε ότι η Αριστερά πρέπει να δώσει απαντήσεις και σε μεγάλα νέα προβλήματα: στην κλιματική κρίση, στη νέα γεωπολιτική αστάθεια, στην κρίση εκπροσώπησης και στην απαξίωση των θεσμών, που ζει και η Ελληνική Δημοκρατία, στην ψηφιακή επανάσταση και την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και στην υποχώρηση της Ευρώπης από τις μεγάλες πολιτικές αποφάσεις και στην άνοδο της ακροδεξιάς. Όλα αυτά απαιτούν νέες απαντήσεις.

Φίλες και φίλοι, από την πρώτη στιγμή της εκλογής μου είχα διατυπώσει ξεκάθαρα την άποψη ότι για να ανταποκριθούμε σε όλα αυτά πρέπει να αλλάξουμε. Πέρα από την ανάγκη να γίνουμε ένα ενιαίο, σοβαρό και συγκροτημένο κόμμα, με συντονισμένη δράση και δημοκρατική λειτουργία, οφείλουμε να προσφέρουμε προοδευτική διέξοδο στην κοινωνία. Και να δώσουμε μια νέα, μια καινούργια αριστερή προοδευτική απάντηση και στην καθημερινότητα αλλά και στα μεγάλα πολιτικά επίδικα.

Η κοινωνία μάς λέει «βρείτε τα» για να μπορέσουμε να δώσουμε τέλος στην δυστοπία που έχει φέρει ο κ. Μητσοτάκης. Άλλωστε η πολυδιάσπαση του προοδευτικού χώρου μόνο αυτόν και το σύστημα που τον στηρίζει ωφελούν. Στο κάλεσμά μας για συνεργασία, που κάνουμε με συνέπεια τους τελευταίους τέσσερις μήνες, από την ημέρα που ανέλαβα την ευθύνη του προέδρου, δεν έχουν ανταποκριθεί το ίδιο όλες οι προοδευτικές δυνάμεις. Αλλά είναι κοινωνική και εθνική ανάγκη η προοδευτική συνεργασία με προγραμματική βάση. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι έτοιμος για πρωτοβουλίες σε όλα τα επίπεδα, χωρίς προϋποθέσεις, αλλά και χωρίς ευχολόγια. Δεν χρειάζεται άλλο να ευχόμαστε συνεργασίες και προοδευτική δράση. Οι ημέρες της αναμονής τελείωσαν. Πρέπει να περάσουμε στις πράξεις. Αυτό το απαιτεί η κοινωνία. Άρα ο δρόμος είναι ξεκάθαρος και είναι μπροστά μας. Οι προτεραιότητες διατυπωμένες. Τις συζητήσαμε πρόσφατα και στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και τις συζητάμε με την κοινωνία.

Άμεσα ζητάμε να υπάρξουν πρωτοβουλίες για κοινοβουλευτική συμπόρευση, για πολιτικό διάλογο με σχήματα και πολιτικές δυνάμεις που συμφωνούν, αλλά και συνεργασίες διεκδίκησης μαζί με πολιτικές κινήσεις και συνδικαλιστικούς φορείς για όλα τα μεγάλα επίδικα που ενδιαφέρουν τους πολίτες, για την ακρίβεια και τα καρτέλ, για το κράτος δικαίου, για τη συνταγματική αναθεώρηση που θα δείξει ποια είναι η πρόοδος και ποια είναι η συντήρηση. Φίλες και φίλοι, τώρα είναι η ώρα των μεγάλων αποφάσεων. Δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο. Η κοινωνία απαιτεί να προχωρήσουμε άμεσα και όσοι μείνουν πίσω θα κριθούν για τη στάση τους.

Ο κ. Μητσοτάκης πρέπει να έχει έναν ισχυρό προοδευτικό αντίπαλο, ο οποίος δεν θα κερδίσει μόνο τις εκλογές, αλλά θα εφαρμόσει πρόγραμμα προοδευτικής διακυβέρνησης. Και για το λόγο αυτό η ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία είναι εγγύηση για όλα τα παραπάνω που σας ανέφερα. Και αυτός είναι ο πρωταρχικός μας στόχος. Ο πρόσφατος ανασχηματισμός του πλήρως απονομιμοποιημένου πρωθυπουργού δεν τον σώζει από τη φθορά και από την τελική πτώση. Η παραίτηση του κ. Δοξιάδη, για τον οποίο από την πρώτη στιγμή, με συνέπεια, με στοιχεία και τεκμηρίωση, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ επέμενε για την παραίτησή του, επιβεβαιώνει ότι το πρόβλημα δεν είναι τα πρόσωπα που διαλέγει ο κύριος Μητσοτάκης, αλλά το πρόβλημα είναι ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης και οι πολιτικές που υλοποιεί. Όλα τα κομβικά πρόσωπα που προκάλεσαν την ελληνική κοινωνία έχουν παραμείνει στις θέσεις τους. Ήταν ένας ανασχηματισμός προσχηματικός και προσβλητικός για την ελληνική κοινωνία. Εμείς έχουμε μια ξεκάθαρη ευθύνη: να αποκαλύπτουμε τις ανομίες και τις προκλητικές δηλώσεις των κυβερνητικών στελεχών, αλλά και να δουλεύουμε για μία προοδευτική κυβερνητική διέξοδο από τα αδιέξοδα που δημιουργεί η πολιτική του κ. Μητσοτάκη και συνολικά της Νέας Δημοκρατίας.

Φίλες και φίλοι, κλείνοντας οφείλω να πω ότι το βιβλίο του Γιάννη Μπαλάφα μας υπενθυμίζει ότι η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία, αυτό το δεύτερο μισό, γιατί για το πρώτο μιλήσατε πριν 12,5 χρόνια, έβλεπα ότι ήταν η Σία ήταν και τότε στο πάνελ, αυτή η πορεία λοιπόν είναι μια δυναμική διαδικασία. Δεν είναι μια διαδικασία που γράφεται σε κομματικά γραφεία ή που μπορεί απλά να απαγγέλλεται από ένα βήμα.

Η ιστορία όμως δεν τελείωσε το 2024 που λήγει αυτό το βιβλίο, Γιάννη. Και είμαι βέβαιος, το έλεγα στο ασανσέρ, ότι πρέπει να ξεκινήσεις να κρατάς σημειώσεις για την επόμενη περίοδο. Και χωρίς να χαμογελάμε, οφείλω να σας πω αυτό που του είπα στο ασανσέρ: ότι είναι στο δικό μας χέρι να δημιουργήσουμε την πυκνότητα και την ποιότητα των πολιτικών γεγονότων για να γράψουμε γρήγορα το επόμενο, τρίτο κεφάλαιο αυτής της σειράς. Το ερώτημα, βέβαια, δεν είναι τι θα καταγράφεις, αλλά προς τα πού θα πάει η ελληνική κοινωνία. Γιατί μπορεί να γράφουμε πολλά, αλλά στο τέλος για την ελληνική κοινωνία το αποτέλεσμα να μην είναι καλύτερο, όπως συμβαίνει δυστυχώς τα τελευταία χρόνια. Και το παρελθόν μάς έχει διδάξει πως τα κεφάλαια της ιστορίας δεν γράφονται από όσους κάθονται και παρακολουθούν ή σχολιάζουν ή απ’ όσους και όσες αναθέτουν σε άλλους να βγάλουν το κάρο από τη λάσπη. Η ιστορία γράφεται από όσους τολμούν να σταθούν όρθιοι και να παλέψουν, να αγωνιστούν. Γιατί, όπως λέει και ο Μαγιακόφσκι, το μέλλον δεν θα ‘ρθει από μονάχο του έτσι νέτο σκέτο, αν δεν πάρουμε μέτρα και εμείς. Θα ‘ρθει λοιπόν το μέλλον με τις προοδευτικές αξίες και την παρακαταθήκη του ΣΥΡΙΖΑ που κατέγραψε με έναν πολύ ωραίο τρόπο, και χρήσιμο, ο Γιάννης Μπαλάφας. Να καθορίσουμε λοιπόν, φίλες και φίλοι, εμείς το περιεχόμενο του επόμενου βιβλίου. Αυτή είναι η δική μας ευθύνη. Αυτή αναλαμβάνουμε όλοι και όλες μαζί. Γιάννη, σε ευχαριστούμε πάρα πολύ.