Δήλωση της Ράνιας Θρασκιά, Βουλευτή Α’ Θεσσαλονίκης και Αναπληρώτριας Τομεάρχη Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία

Σε ακόμη ένα επικοινωνιακό παιχνίδι, εντυπώσεων κι όχι ουσίας, παρακολουθήσαμε χθες τον Πρωθυπουργό σε πρώτο πλάνο να δηλώνει από σχολείο της Πολίχνης ότι «πρέπει να σπάσουμε τη σιωπή για τον σχολικό εκφοβισμό», που «μας απασχολεί όλους». Και τον Υπουργό Παιδείας να τονίζει εμφατικά πως «είμαστε όλοι στην ίδια πλευρά», και με δεδομένο ότι το πρόβλημα είναι εθνικό, «οι λύσεις του, η αρωγή, η προσέγγιση πρέπει να αγκαλιαστεί από όλους μας».

Το bullying δεν μας απασχολεί απλά όλους. Είναι πια καθημερινό, τσακίζει τους μαθητές, τις οικογένειες, την εκπαιδευτική κοινότητα και συνθέτει την πραγματική εικόνα μιας κοινωνίας σφύζουσας από βία, αδύναμης να αφουγκραστεί τις βαθύτερες ανάγκες των ατόμων που προσφεύγουν στη χρήση της και τα κοινωνικοπολιτικά αίτια αυτής. Έρχεται λοιπόν η κυβέρνηση, μετά την αδιανόητη αδράνεια που έχει επιδείξει, να ανακοινώσει μέτρα για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού και να κηρύξει εθνική εκστρατεία, χωρίς βέβαια να περιμένει καν τις προτάσεις της Εθνικής Επιτροπής την οποία η ίδια σύστησε για το θέμα. Και τι ανακοινώνει; Καταρχήν και για πολλοστή φορά, τη λειτουργία ψηφιακής πλατφόρμας καταγραφής ανώνυμων καταγγελιών περιστατικών βίας εις βάρος παιδιών και εφήβων, για την οποία από τον Οκτώβριο του 2023 σε συζήτηση επίκαιρης ερώτησής μου στη Βουλή είχε δεσμευτεί για πρώτη φορά η τότε Υφυπουργός. Χρειάστηκαν λοιπόν 6 μήνες για να ενεργοποιηθεί η εν λόγω πλατφόρμα και θα δούμε άλλοι πόσοι για να λειτουργήσει ουσιαστικά… Αποβολές, ποινολόγιο, επίρριψη ευθυνών στους γονείς που θα καλούνται να πληρώνουν τις φθορές που τυχόν προκαλούνται στο σχολείο έρχονται να προστεθούν στις μεγαλόσχημες κυβερνητικές ανακοινώσεις.

Μακριά από τις σύγχρονες ακαδημαϊκές προσεγγίσεις, την παιδαγωγική σκέψη και τα προηγμένα συστήματα εκπαίδευσης, η κυβέρνηση επιλέγει αναχρονιστικές μεθόδους, προκρίνοντας ως λύση στο φλέγον αυτό ζήτημα την αυστηροποίηση των ποινών και την τιμωρία. Αγνοεί τις επιστημονικές έρευνες που επιβεβαιώνουν ότι η απομάκρυνση από την τάξη και οι αποβολές μόνο σε επικίνδυνα μονοπάτια μπορεί να οδηγήσουν, καθώς έχουν σαφείς μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις. Διακόπτουν την εκπαιδευτική διαδικασία, κατηγοριοποιούν τους μαθητές στο σχολικό περιβάλλον και αυξάνουν την πιθανότητα οι μαθητές να εκδηλώσουν μια αντικοινωνική στάση (με ή χωρίς βία) και μια βίαιη συμπεριφορά 12 μήνες αργότερα. Οι αποβολές από το σχολικό περιβάλλον έχουν συνδεθεί με την εκδήλωση θυμού και συγκρούσεων παντού (και μέσα στο σπίτι), ακόμη και την κατάθλιψη και την αυτοκτονικότητα, ενώ για τα πιο βίαια παιδιά με τη σχολική διαρροή, τη χρήση ναρκωτικών, την παραβατικότητα.

Το έχουμε επισημάνει σε όλους τους τόνους. Η απάντηση πρέπει να δοθεί κυρίως μέσω προληπτικής κι όχι κατασταλτικής ή τιμωρητικής δράσης. Η αυταρχική αγωγή μόνο αυταρχικούς ανθρώπους μπορεί να διαμορφώσει, καθώς οι αναδυόμενοι ενήλικες αυτό θα διδαχτούν να εφαρμόζουν στις σχέσεις τους κι αυτό θα αναπαράγουν. Η λύση βρίσκεται στην επανορθωτική δικαιοσύνη: να ακούγονται θύτης και θύμα σε κύκλο ομάδας, με τη συμμετοχή όλων, να διεξάγονται πολύτιμα συμπεράσματα στο μάθημα της ενσυναίσθησης. Γιατί είναι εξαιρετική ανάγκη η υποχρεωτική διδασκαλία της ενσυναίσθησης στα σχολεία, ως το πλέον απαραίτητο εργαλείο αυτογνωσίας κι ευαισθητοποίησης προς τον «άλλον» (που εφαρμόζεται σε χώρες του εξωτερικού εδώ και δεκαετίες με θαυμαστά αποτελέσματα). Είναι επίσης ανάγκη η άμεση και ουσιαστική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, αλλά και η ενίσχυση των γονέων και κηδεμόνων και του ρόλου των Συλλόγων τους.

Μόνο έτσι θα χτυπηθεί το πρόβλημα της βίας στη ρίζα του και θα ανταποκριθούμε στις οξυμένες καθημερινές ανάγκες των σχολικών μονάδων. Γι’ αυτό πρέπει να ανοίξει άμεσα μια οργανωμένη συζήτηση στα σχολεία, και με την παρουσία ειδικών. Μόνο έτσι θα δώσουμε νόημα στη συναίνεση και τη συνεργασία. Μόνο έτσι θα είμαστε ουσιαστικά όλοι στην ίδια πλευρά. Όσο δεν επενδύουμε στην πρόληψη, όσο αφήνεται αβοήθητη η εκπαιδευτική κοινότητα, όσο οι κενές υποσχέσεις της κυβέρνησης θα θρέφουν το τέρας της βίας, δεν μπορούμε να πέφτουμε από τα σύννεφα κάθε φορά για το πού μπορεί να φτάσει η κοινωνία. Να στοχεύσουμε σε ένα δημόσιο, ποιοτικό και συμπεριληπτικό σχολείο, ανάχωμα στη βία και εγγυητή της γνώσης και της χαράς.