Χαρακτηριστικό παράδειγμα της κυβερνητικής αποτυχίας οι δασικοί χάρτες

Το απίστευτο πισωγύρισμα και την πληθώρα προβλημάτων που δημιούργησε η κυβέρνηση στο έργο των δασικών χαρτών εδώ και 4 χρόνια αναδεικνύουν, για άλλη μία φορά, τριάντα (30) βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, με ερώτηση που κατέθεσαν, με πρωτοβουλία του τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας και βουλευτή Β’ Θεσσαλονίκης, Σωκράτη Φάμελλου.

Οι βουλευτές επισημαίνουν ότι η κυβέρνηση επέλεξε να ανατρέψει τον σχεδιασμό για την κύρωση των δασικών χαρτών που είχε δρομολογηθεί από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και τίναξε στον αέρα το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσής της. Για τις ενέργειες της αυτές χρησιμοποίησε ως πρόσχημα τον αριθμό των αντιρρήσεων που είχαν υποβληθεί και την δήθεν ανάγκη να αναμορφωθούν οι δασικοί χάρτες πριν αναρτηθούν ξανά. Τελικά η ανάρτηση των αναμορφωμένων κατ’ όνομα δασικών χαρτών έγινε με μεγάλη καθυστέρηση προκαλώντας κύμα αντιδράσεων λόγω πληθώρας σφαλμάτων, με αποτέλεσμα η πολιτική ηγεσία να υποσχεθεί νέα αναμόρφωση και αλλαγές θεσμικού πλαισίου ενώ οι χάρτες παρέμεναν σε ανάρτηση με λάθη και υπηρεσίες και πολίτες μπλεγμένοι στο κυβερνητικό αλαλούμ. Οι βουλευτές τονίζουν ότι και αυτές οι υποσχέσεις δεν υλοποιήθηκαν, η ανάρτηση των δασικών χαρτών έγινε με λάθη, δεν εξετάστηκαν όλες οι αιτήσεις των πολιτών και όλα παραπέμφθηκαν στις επιτροπές αντιρρήσεων με πολλαπλάσιες εκκρεμότητες και χωρίς στελέχωση.

Οι πολίτες ήρθαν αντιμέτωποι με μια πρωτόγνωρη κατάσταση καθώς το θεσμικό πλαίσιο άλλαζε διαρκώς, ενδεικτικό είναι ότι βασικές διατάξεις της δασικής νομοθεσίας τροποποιήθηκαν 4 φορές μέσα σε 3 χρόνια με τελευταία τροποποίηση στις 29 Μαρτίου του 2023, όπως επισημαίνουν οι βουλευτές.

Τελικά, η μερική κύρωση των δασικών χαρτών συνοδεύτηκε από χιλιάδες αντιρρήσεις και ενώ τα προβλήματα λειτουργίας των Επιτροπών Εξέτασης Αντιρρήσεων δεν αντιμετωπίστηκαν, εφόσον είχαμε νομοθετικές αλλαγές μέχρι το κλείσιμο της Βουλής (Ν. 5037/2023).

Οι βουλευτές υπογραμμίζουν ότι παραμένουν σε εκκρεμότητα μια σειρά από ζητήματα που σχετίζονται άμεσα με τους δασικούς χάρτες όπως η διαχείριση των οικιστικών πυκνώσεων, όπου υπάρχει μηδαμινή ανταπόκριση των πολιτών, και η διαχείριση των περιοχών που εξαιρέθηκαν από την ανάρτηση δασικών χαρτών λόγω ορίων οικισμών με εκκρεμότητες (οικισμών προ του έτους 1923, ακτινικοί οικισμοί), γεγονός που παρατείνει την ταλαιπωρία και την ομηρία των πολιτών. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι ότι στην πραγματικότητα το έργο των δασικών χαρτών επέστρεψε στο σημείο μηδέν.

Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ζητούν, για άλλη μια φορά, συγκεκριμένες απαντήσεις για το χρονοδιάγραμμα ολικής κύρωσης των δασικών χαρτών και συγκεκριμένα στοιχεία για τις ενέργειες και τις παραλείψεις της κυβέρνησης στο ζήτημα αυτό.

Αναλυτικά:

Ερώτηση
Προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας

ΘΕΜΑ: «Η κυβέρνηση της ΝΔ ταλαιπωρεί εδώ και 4 χρόνια πολίτες και περιβάλλον με το μπάχαλο που δημιούργησε στους δασικούς χάρτες»
Όταν ανέλαβε η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2015, η χώρα μας, με ευθύνη της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, είχε ήδη σαράντα χρόνια καθυστέρηση σε μια συνταγματική της υποχρέωση και κυρωμένους δασικούς χάρτες μόνο για το 1% της έκτασής της. Η κατάσταση αυτή άλλαξε χάρη στην αποφασιστικότητα και στην επιμονή της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, με αποτέλεσμα η Ελλάδα τον Μάιο του 2019 να έχει αναρτήσει τους δασικούς χάρτες για το 55% της έκτασής της, να έχει κυρώσει το 44% και να είναι ανατεθειμένοι όλοι οι υπόλοιποι δασικοί χάρτες μέσα από διεθνείς διαγωνισμούς (45% της χώρας). Σύμφωνα με αυτό τον προγραμματισμό το 2019 ολοκληρωνόταν η εκπόνηση των μελετών και το 2020 θα είχε ολοκληρωθεί η ανάρτηση όλων των χαρτών της χώρας και θα είχε κυρωθεί η συντριπτική τους πλειοψηφία.
Η αλλαγή διακυβέρνησης σημαίνει το πάγωμα της προόδου των δασικών χαρτών. Οι μελέτες που ολοκληρώνονται στο τέλος του 2019 μπαίνουν στα συρτάρια. Ταυτόχρονα διαπιστώνεται απροθυμία να προχωρήσουν οι αναρτήσεις και γίνεται προσπάθεια από την τότε πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ αναζήτησης εργαλείων για να ικανοποιηθούν αιτήματα και να δρέψουν πολιτικές εντυπώσεις.
Η κυβέρνηση τον Μάιο του 2020 με πρόσχημα τον όγκο των αντιρρήσεων που είχαν υποβληθεί για τους δασικούς χάρτες που αφορούσε σε μικρό ποσοστό των αναρτημένων δασικών χαρτών (μικρότερο του 2%), προχώρησε με τον νόμο 4685/2020 στο πάγωμα του έργου των δασικών χαρτών θεσμοθετώντας την αναμόρφωση τόσο των αναρτημένων όσο και των κυρωμένων δασικών χαρτών.
Η ανάρτηση των αναμορφωμένων κατ’ όνομα δασικών χαρτών έγινε τον Φεβρουάριο του 2021 προκαλώντας κύμα αντιδράσεων λόγω πληθώρας σφαλμάτων, με αποτέλεσμα η πολιτική ηγεσία να υποσχεθεί νέα αναμόρφωση και αλλαγές θεσμικού πλαισίου ενώ οι χάρτες παρέμεναν σε ανάρτηση με λάθη και υπηρεσίες και πολίτες μπλεγμένοι στο κυβερνητικό αλαλούμ.
Τελικά, οι δασικές υπηρεσίες προχώρησαν στην ανάρτηση αναδιαμορφωμένων δασικών χαρτών, χωρίς όμως να έχουν εξεταστεί όλες οι αιτήσεις που κατατέθηκαν από τους πολίτες, οπότε οι εξέταση των νέων ελλείψεων παραπέμφθηκε σε εξέταση από τις ΕΠ.ΕΑ
Μετά είχαμε διαρκείς παρατάσεις της προθεσμίας υποβολής αντιρρήσεων συνοδευόμενες από υποσχέσεις αλλαγής του νομικού πλαισίου. Η κυβέρνηση με πανηγυρικό τρόπο ανακοίνωσε την κύρωση των δασικών χαρτών στις 27 Δεκεμβρίου του 2022, με καθυστέρηση δηλαδή 3 ετών και έχοντας παραβιάσει οποιοδήποτε χρονοδιάγραμμα είχε η ίδια ανακοινώσει ακόμη και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως προκύπτει από την απάντηση του επίτροπου οικονομικών υποθέσεων Paolo Gentiloni (EL E-004689/2020 στις 2.12.2020) σε κοινοβουλευτική ερώτηση για τους δασικούς χάρτες οι ελληνικές αρχές ανέφεραν ότι το 80 % των εναπομεινάντων δασικών χαρτών είχαν καταρτιστεί έως τα τέλη Οκτωβρίου του 2020 και ότι θα αρχίσουν σταδιακά́ να αναρτώνται για δημόσια διαβούλευση. Οι αρχές δεσμεύτηκαν να αναρτήσουν όλους τους υπόλοιπους χάρτες έως τα τέλη Δεκεμβρίου του 2020 και ότι η επικύρωση όλων των δασικών χαρτών θα ολοκληρωθεί έως τα τέλη Ιουλίου του 2021, κάτι που φυσικά ουδόλως τηρήθηκε εφόσον δεν είχε καμία σχέση με την πραγματικότητα.
Από το δελτίο τύπου του ΥΠΕΝ για την κύρωση των δασικών χαρτών απουσίαζε οποιαδήποτε αναφορά στον αριθμό των υποβληθείσων αντιρρήσεων, κάτι που προφανώς δεν έγινε τυχαία. Και αυτό γιατί οι υποβληθείσες αντιρρήσεις ανέρχονται σε 331.874 και αφορούν έκταση 2.552.218 στρ., επομένως το πρόσχημα που χρησιμοποίησε ο κύριος Χατζηδάκης, τότε Υπουργός ΠΕΝ, για τον υπέρογκο αριθμό των αντιρρήσεων καταρρίπτεται με κρότο.
Μάλιστα, ο αριθμός των αντιρρήσεων θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο καθώς δεν έχουν υπολογιστεί σε αυτές και οι αιτήσεις προδήλων σφαλμάτων που απορρίφθηκαν και με αίτηση του ενδιαφερομένου δύνανται να τραπούν σε αντιρρήσεις.
Η μεγάλη καθυστέρηση στην κύρωση των δασικών χαρτών αλλά και οι αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο τόσο για την διαδικασία κατάρτισης και κύρωσης των δασικών χαρτών όσο και για τις εκτάσεις που εμπίπτουν στην δασική νομοθεσία δημιούργησε βραχυκύκλωμα και ταλαιπωρία στις δασικές υπηρεσίες και στους πολίτες. Ενδεικτικό είναι ότι το άρθρο 3 του νόμου 998/1979 και το άρθρο 20 του ν. 3889/2010 για την κύρωση των δασικών χαρτών τροποποιήθηκαν 4 φορές μέσα σε 3 χρόνια με τελευταία τροποποίηση στις 29 Μαρτίου του 2023!
Από την με αριθ. ΥΠΕΝ/ΔΔΕΥ/34066/1025/29.3.2023 (ΑΔΑ: 63664653Π8-ΒΨΖ) εγκύκλιο του ΓΓ Δασών αποκαλύπτεται με τον πλέον γλαφυρό τρόπο το μπάχαλο που έχει δημιουργηθεί με τους δασικούς χάρτες και την εξέταση των αντιρρήσεων.
Στην εγκύκλιο δίνονται οδηγίες / διευκρινίσεις για μετά την κύρωση των δασικών χαρτών, οι οποίες κρίνονται απαραίτητες με δεδομένες τις τροποποιήσεις του θεσμικού πλαισίου που επηρεάζουν την εξελικτική διαδικασία κύρωσης των δασικών χαρτών καθώς και την αναμόρφωση των κυρωμένων δασικών χαρτών.
Από τις οδηγίες προκύπτει η ύπαρξη πολλών διαφορετικών περιπτώσεων που χρήζουν διαφορετικής αντιμετώπισης αλλά και το γεγονός ότι υπηρεσίες δεν έχουν σε συγκεκριμένες περιπτώσεις προλάβει να ενσωματώσουν τις νομοθετικές αλλαγές που έχουν γίνει στη δασική νομοθεσία.
Η εξέταση των αντιρρήσεων έχει κολλήσει, καθώς το ΥΠΕΝ δεν κατάρτισε ποτέ τον κατάλογο με τα αναπληρωματικά μέλη των Επιτροπών με αποτέλεσμα αν υπήρχε κάποιο κώλυμα στα μέλη που δεν ήταν δασολόγοι να δημιουργούνται προβλήματα και καθυστερήσεις. Μόλις πριν λίγες μέρες στις 29.3.2023 τροποποιήθηκαν ξανά οι διατάξεις για την σύνθεση των Επιτροπών Εξέτασης αντιρρήσεων που είχαν εισαχθεί με τον νόμο 4685/2020, γεγονός που αποτελεί αποδοχή της αποτυχίας των σχετικών ρυθμίσεων που ως στόχο είχαν την ταχεία εξέταση των αντιρρήσεων.
Ακόμη, μια σειρά από ζητήματα που σχετίζονται άμεσα με τους δασικούς χάρτες παραμένουν σε εκκρεμότητα. Πρώτον το ζήτημα της διαχείρισης των εκχερσωμένων για καλλιέργεια εκτάσεων αντιμετωπίστηκε επιδερμικά και κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή με το άρθρο 216 του ν. 5037/2023 χωρίς όμως να δίνονται απαντήσεις για τι θα γίνει αν οι εκτάσεις αυτές σύμφωνα με το Κτηματολόγιο είναι ιδιοκτησία του Δημοσίου.
Η ρύθμιση της κυβέρνησης για τις οικιστικές πυκνώσεις με τα άρθρα 50-55 του ν. 4685/2020 χαρακτηρίστηκε από πρωτοφανή αποτυχία καθώς αν και δόθηκαν δυο παρατάσεις στην προθεσμία για την υπαγωγή σε αυτή η ανταπόκριση των πολιτών είναι μηδαμινή και για την τύχη των εκτάσεων αυτών δεν υπάρχει κανένα χρονοδιάγραμμα. Ενδεικτικό είναι ότι ο συνολικός αριθμός των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί ανέρχεται μόλις σε 3.000 ενώ σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου αφορούσε σε 1 εκ αυθαίρετα κτίρια εντός δασών.
Εδώ και τέσσερα χρόνια καμία πρωτοβουλία δεν αναλήφθηκε για το ζήτημα των περιοχών που εξαιρέθηκαν από την ανάρτηση δασικών χαρτών χωρίς όμως να έχει εξεταστεί ο χαρακτήρας τους ως δασικών ή μη και αφορούν σε σχέδια πόλεων και οικισμών, τα όρια των οποίων έχουν οριοθετηθεί με άλλες διατάξεις (οικισμών προ του έτους 1923, ακτινικοί οικισμοί), πολεοδομικών μελετών που εκπονούνται και υπό καθορισμό όρια οικισμών που δεν έχουν ακόμα εγκριθεί, γεγονός που παρατείνει την ταλαιπωρία και την ομηρία των πολιτών.
Οι διατάξεις για τους δασωμένους αγρούς που ψηφίστηκαν τον Μάρτιο του 2022 παρουσιάζουν προβλήματα στην υλοποίησή τους από τις δασικές υπηρεσίες όπως αντίστοιχα συμβαίνει και στις περιπτώσεις όπου το δημόσιο δεν προβάλλει δικαιώματα στις περιοχές του άρθρου 62 του ν.998/1979.
Για τέσσερα χρόνια δεν πραγματοποιήθηκε καμία πρόσληψη μόνιμου προσωπικού στις δασικές υπηρεσίες που παραμένουν τραγικά υποστελεχωμένες, παρά το γεγονός ότι η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου διαρκώς υποσχόταν ότι θα προχωρήσει σε προσλήψεις. Και ενώ επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ είχε προγραμματιστεί και εγκριθεί η στελέχωση των Δασικών Υπηρεσιών με 500 στελέχη (200 θέσεις μόνιμων Δασολόγων και Δασοπόνων και 300 θέσεις με τριετείς συμβάσεις) για την υλοποίηση της πολιτικής πρόληψης πυρκαγιών.
Όλες οι παραπάνω ενέργειες και παραλείψεις της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ κάθε άλλο παρά εγγυώνται την ασφάλεια δικαίου και έχουν ναρκοθετήσει τους δασικούς χάρτες, αποτελούν δε ακόμη ένα παράδειγμα επιτελικής αποτυχίας της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Επειδή, η σύνταξη του Δασολογίου αποτελεί συνταγματική υποχρέωση του Κράτους και προϋποθέτει την ολική κύρωση των δασικών χαρτών
Επειδή, η κυβέρνηση με τις επιλογές της και τις διαρκείς αλλαγές του θεσμικού πλαισίου έχει δυναμιτίσει το έργο των δασικών χαρτών
Επειδή, προϋπόθεση για την ολική κύρωση των δασικών χαρτών αποτελεί η εξέταση των χιλιάδων αντιρρήσεων που έχουν υποβληθεί
Ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:
1. Πότε θα κυρωθούν ολικά οι δασικοί χάρτες; Πότε θα προχωρήσει η σύνταξη του Δασολογίου;
2. Ποιος είναι ο συνολικός αριθμός των αντιρρήσεων που έχουν υποβληθεί συμπεριλαμβανομένων και των αιτήσεων προδήλων σφαλμάτων που έχουν απορριφθεί και έχουν τραπεί σε αντιρρήσεις;
3. Ποιο είναι το ποσοστό ενσωμάτωσης των προδήλων σφαλμάτων στους δασικούς χάρτες από τις δασικές υπηρεσίες. Πόσα υποβλήθηκαν; Πόσα εξετάστηκαν; Πόσα έγιναν δεκτά και ενσωματώθηκαν; Πόσα δύναται να μετατραπούν σε αντιρρήσεις;
4. Τι έγινε με τις περιοχές που καλύπτονται από ασπαλάθους και φρύγανα; Ενσωματώθηκαν οι αλλαγές στους δασικούς χάρτες; Σε τι ποσοστό;
5. Πόσες αιτήσεις αναμόρφωσης εξετάστηκαν, πόσες παραπέμφθηκαν στις ΕΠΕΑ, πόσες έγιναν δεκτές και πόσες απορρίφθηκαν;
6. Πως θα αντιμετωπίσει το ζήτημα των οικιστικών πυκνώσεων με δεδομένο ότι η προθεσμία για την υπαγωγή στο άρθρο 55 του ν. 4685/2020 έχει εκπνεύσει και οι υποβληθείσες αιτήσεις ανέρχονται μόνο σε 3000 ενώ ο αρχικός υπολογισμός των περιπτώσεων που δύνανται να υπαχθούν στο νόμο ήταν 1 εκατομμύριο; Θα συνεχίσει αυτή η άναρχη κατάσταση, πότε θα υπάρξει μια συνολική διαχείριση και με ποιο τρόπο αφού οι διατάξεις για τις οικιστικές πυκνώσεις ουσιαστικά ναυάγησαν λόγω της πολύ χαμηλής συμμετοχής; Ποιο το χρονοδιάγραμμα εξέτασης των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί και πότε προγραμματίζεται η έκδοση ΠΔ για κάθε περιοχή;
7. Για την υπαγωγή στις διατάξεις του άρθρου 67 του ν. 998/1979 για τους δασωμένους αγρούς πόσες αιτήσεις έχουν υποβληθεί; Πόσες έχουν εξεταστεί; Πόσες εκκρεμούν; Πόσες εκτάσεις έχουν αποχαρακτηριστεί μέχρι σήμερα; Πως αντιμετωπίζονται τα ζήτημα όπου δεν υπάρχουν βάσιμα στοιχεία που να αποδεικνύουν την νομική σύνδεση με το ακίνητο και ποιος προκρίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις;
8. Για ποιο λόγο δεν έγινε τίποτα εδώ και τέσσερα χρόνια για τις περιοχές που εξαιρέθηκαν από την ανάρτηση των δασικών χαρτών χωρίς όμως να έχει εξεταστεί ο χαρακτήρας τους ως δασικών ή μη και αφορούν σε σχέδια πόλεων και οικισμών, τα όρια των οποίων έχουν οριοθετηθεί με άλλες διατάξεις; Η συνέχιση αυτής της άτυπης ομηρίας των πολιτών ποιον εξυπηρετεί;

Οι ερωτώντες βουλευτές

Φάμελλος Σωκράτης

Αβραμάκης Ελευθέριος
Αλεξιάδης Τρύφωνας
Αυλωνίτης Αλέξανδρος – Χρήστος
Βαρδάκης Σωκράτης
Βέττα Καλλιόπη
Ζουράρις Κωνσταντίνος
Ηγουμενίδης Νίκος
Θραψανιώτης Εμμανουήλ
Κασιμάτη Ειρήνη (Νίνα)
Καφαντάρη Χαρούλα (Χαρά)
Κόκκαλης Βασίλειος
Λάππας Σπυρίδων
Μάρκου Κωνσταντίνος
Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος
Μπακαδήμα Φωτεινή
Μπάρκας Κωνσταντίνος
Μωραΐτης Αθανάσιος (Θάνος)
Νοτοπούλου Κατερίνα
Παπαδόπουλος Αθανάσιος (Σάκης)
Παπαηλιού Γιώργος
Πούλου Παναγιού (Γιώτα)
Σκουρλέτης Παναγιώτης (Πάνος)
Σκούφα Ελισσάβετ (Μπέττυ)
Συρμαλένιος Νίκος
Τόλκας Άγγελος
Φίλης Νίκος
Φωτίου Θεανώ
Χατζηγιαννάκης Μιλτιάδης
Χρηστίδου Ραλλία