Σημεία συνέντευξης της αναπληρώτριας Τομεάρχη για την Κοινωνική Πολιτική στο στο Κόκκινο 105,5

Καλεσμένη στο Κόκκινο (105,5) και τους δημοσιογράφους Γιώργο Τραπεζιώτη και Γιώργο Μελιγγώνη, η αν. Τομεάρχης για την Κοινωνική Πολιτική, Θ. Φωτίου τόνισε τα εξής:

Η υπόθεση της Κιβωτού του κόσμου-με όσα αποτρόπαια καταγγέλλονται- είναι βέβαια ακραία, όμως, προσφέρει ένα μεγάλο πεδίο για την απομυθοποίηση των ιδρυμάτων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και το καλύτερο ίδρυμα είναι βλαπτικό για την ψυχική υγεία και την νοητική κατάσταση των παιδιών-το έχουν αποδείξει πολλές μελέτες. Δεν πρέπει να είμαστε ήσυχοι όταν ένα παιδί βρίσκεται σε ίδρυμα, ακόμα κι αν είναι ένα καλό ίδρυμα. Ούτε να είμαστε ήσυχοι επειδή κάναμε μια πράξη φιλανθρωπίας, δώσαμε τον οβολό μας ή προσφέραμε εθελοντική εργασία σε ίδρυμα. Στα περισσότερα κράτη της Ευρώπης τα παιδιά έχουν βγει από τα ιδρύματα.

Το 2017 θεσπίσαμε νόμο όπου τα ιδρύματα ιδιωτικού δικαίου κλειστής προστασίας, που δεν είναι όπως τα δημόσια υπό την εποπτεία του κράτους, ήταν υποχρεωμένα να εγγράψουν τα στοιχεία τους σε ψηφιακό μητρώο, δηλαδή πόσα παιδιά φιλοξενούνται, πόσους εργαζόμενους ή εθελοντές απασχολούν, περιουσιακά στοιχεία και προΰπολογσμούς. Υπάρχουν και σκοτεινές ζώνες για τα εκκλησιαστικά ιδρύματα τα οποία δεν ενεγράφησαν, ενώ παρατηρήσαμε μεγάλες ελλείψεις σε εξειδικευμένο προσωπικό-παιδοψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών-που αντικαθίσταντο από εθελοντές. Τα ιδιωτικού δικαίου ιδρύματα δεν αδειοδοτούνται ούτε ελέγχονται από το κράτος. Ελέγχονται από τις περιφέρειες, οι οποίες δεν έχουν μηχανισμούς ελέγχου και είναι αποψιλωμένες από κοινωνικούς λειτουργούς.

Η αποιδρυματοποίηση έχει δύο όψεις:

Η πρώτη είναι να βγάλουμε τα παιδιά από τα ιδρύματα. Αυτό επιτυγχάνεται με τα εξής:

Το πρώτο μεγάλο όπλο για την αποιδρυματοποίηση είναι ο νόμος για την αναδοχή και τη υιοθεσία του 2018. Είμαστε περήφανοι για αυτόν τον πρωτότυπο, ψηφιακό, διαφανή νόμο. Ενώ υποψήφιοι γονείς περίμεναν 6-8 χρόνια καταφέραμε να γίνεται δυνατή η αναδοχή-υιοθεσία σε 6-8 μήνες με διαφανέστατες διαδικασίες για το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού. Αφού για δύο χρόνια η ΝΔ πάγωσε τον νόμο του ΣΥΡΙΖΑ, πλέον φαίνονται οι δυνατότητες του.

Παράλληλα, στον ίδιο νόμο αναδοχής-υιοθεσίας προβλέψαμε τις περιπτώσεις κατεπείγουσας επαγγελματικής αναδοχής για παιδιά κακοποιημένα που απομακρύνονται από το οικογενειακό τους περιβάλλον με εισαγγελική παρέμβαση. Για να μην μπει σε ίδρυμα το παιδί, πηγαίνει σε εξειδικευμένους επαγγελματίες αναδόχους και περιμένει να βρει την ανάδοχη ή θετή του οικογένεια.

Συγχρόνως, δοκιμάσαμε τον θεσμό της Πρώτης Αγκαλιάς για τα βρέφη για να μην μπαίνουνε στα ιδρύματα. Εξειδικευμένοι άνθρωποι φρόντιζαν τα μωρά ώστε να αποκτούν ταύτιση με έναν άνθρωπο-που είναι εξαιρετικά σημαντικό για τους πρώτους μήνες της ζωής του.

Παράλληλα, για τα παιδιά με αναπηρίες ή άλλες περιπτώσεις που καθυστερούσαν να βρούνε ανάδοχη ή θετή οικογένεια, θεσμοθετήσαμε τις Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης, δηλαδή σπίτια οικογενειακού τύπου που φιλοξενούν 4-6 παιδιά και βρίσκονται μέσα στην πόλη. 160 Στέγες, με προυπολογισμό 52 εκ. και εντάχθηκαν στα ΕΣΠΑ. Και αυτόν τον θεσμό, άφησε ανενεργό η ΝΔ, και μόλις πρόσφατα ο «φιλάνθρωπος» κ. Μητσοτάκης εγκαινίασε 3 Στέγες στη Μακεδονία.

Η δεύτερη όψη αφορά τη στήριξη της οικογένειας και του παιδιού με στόχο να σταματήσουμε τη ροή των παιδιών από ευάλωτες και φτωχές οικογένειες προς τα ιδρύματα. Τριπλασιάσαμε τις παροχές σε είδος (σχολικά γεύματα, voucher ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠ ΑμΕΑ) και σε χρήματα (επιδόματα) και ενισχύσαμε τις υπηρεσίες φροντίδας στην κοινότητα με 100 Κέντρα Στήριξης Οικογένειας και Παιδιού μέσα στους δήμους, με χρηματοδότηση 8,2 εκ. από τα ΕΣΠΑ, που θα λειτουργούν ως υποδοχείς των καταγγελιών για να προλάβουμε τα φαινόμενα κακοποίησης. Ούτε αυτά υλοποίησε η κυβέρνηση της ΝΔ. Αντίθετα, αποφάσισε να ορίσει έναν υπεύθυνο κακοποίησης σε όποια δομή υπάρχουν παιδιά, ο οποίος όμως, είναι εργαζόμενος της δομής και θα καλείται να καταγγείλει τους εργοδότες του, γεγονός που, και στην περίπτωση της Κιβωτού του κόσμου απεδείχθη ανεφάρμοστο, αφού ο καταγγέλλων υπάλληλος απολύθηκε.

Τα ιδρύματα πρέπει να παύσουν να λειτουργούν ως κλειστές δομές διαβίωσης παιδιών. Εφόσων ελέγχονται, αξιολογούνται από το κράτος και αποδειχτεί η ποιότητα τους-διότι πολλές φορές προσφέρουν σημαντικό έργο- πρέπει να αλλάξουν ρόλο. Να παρέχουν συμβουλευτική στήριξη στα παιδιά και τις οικογένειες. Πρέπει να γίνει μια πραγματική επανάσταση: από το μοντέλο φιλανθρωπίας και ιδρυματοποίησης να περάσουμε στο κοινωνικό μοντέλο ανοιχτής προστασίας του παιδιού στην κοινότητα.

Τις ημέρες αυτές όμως, αναδείχθηκε και η ανάγκη να περάσουμε σε ένα νέο μοντέλο προστασίας του παιδιού σχετικά με την κακοποίηση. Δηλαδή από ένα αστυνομοκεντρικό-ποινικό μοντέλο σε ένα κοινωνικό μοντέλο προστασίας του παιδιού. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πιστεύει ότι ένα ολοκληρωμένο Εθνικό σχέδιο δράσης για την Κακοποίηση Ανηλίκων περιλαμβάνει πέντε πεδία πολιτικών: α) Πρόληψη, β) Έγκαιρη και έγκυρη ανίχνευση και διάγνωση περιστατικών, γ) Προστασία του παιδιού θύματος κατά τη νομική διαδικασία απόδοσης ποινικών ευθυνών, δ) Ψυχοκοινωνική στήριξη και αποκατάσταση του παιδιού θύματος και ε) Ειδικά μέτρα για παιδιά σε φτώχεια, κοινωνικό αποκλεισμό και αναπηρία. Βέβαια, για όλα αυτά χρειάζεται γενναία κρατική χρηματοδότηση. Ό,τι σχέδιο παρουσιάζει η ΝΔ, είναι κενό ευχολόγιο χωρίς προΰπολογισμό. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, σε σκληρές δημοσιονομικές συνθήκες, κατάφερε να ρίξει τους δείκτες φτώχειας και παιδικής φτώχειας, χαμηλότερα και από την περίοδο της ευμάρειας του 2004.