LOGO_RED-1920x1920.jpg
14/04/2022​

Τοποθέτηση της Χαράς Καφαντάρη, βουλευτού Δυτ. Αθήνας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, αντιπροέδρου επιτροπής περιβάλλοντος της Βουλής και Αναπλ. τομεάρχη Πολιτικής Προστασίας, στις 13.4.2022, στη συνεδρίαση της Υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος, με θέμα ημερήσιας διάταξης: «Θεματικός κύκλος: Καινοτομία, περιβάλλον, κλίμα. Υδρογόνο ως καύσιμο κίνησης για τα πλοία»

«Κυρία Πρόεδρε, ευχαριστώ. Ευχαριστούμε πολύ για τις τοποθετήσεις που έγιναν από τους αρμόδιους προσκεκλημένους στην Επιτροπή μας, πολύ ενδιαφέροντα και πολιτικά αλλά κυρίως το επιστημονικό κομμάτι.

Επιτρέψτε μου να πω και να πάω κάπου πολύ παλιά, κάτι, αν θέλετε, και προφητικό θα έλεγα, το 1874 ο Ιούλιος Βερν είχε γράψει «πιστεύω ότι το νερό θα είναι μια μέρα καύσιμη ύλη. Το υδρογόνο και το οξυγόνο από τα οποία συντίθεται το νερό αν χρησιμοποιηθούν ξεχωριστά ή σε συνδυασμό θα προσφέρουν μια ανεξάντλητη πηγή θερμότητας και φωτός με ισχύ μεγαλύτερη από εκείνη του άνθρακα. Το νερό είναι ο μελλοντικός άνθρακας», αν σκεφθούμε δύο αιώνες πριν τι είχε λεχθεί.

Ερχόμαστε, λοιπόν, σήμερα με την κλιματική κρίση, η οποία είναι το ένα τα κύρια παγκόσμια ζητήματα και με τους στόχους, οι οποίοι έχουν μπει από την παγκόσμια επιστημονική, κοινωνική, πολιτική κοινότητα - μιλάω υπό τον ΟΗΕ για την IPCC κ.λπ. - τους στόχους που έχουν μπει για το κλίμα και συγκεκριμένα, μέχρι το τέλος του αιώνα, να μην ξεπεράσουμε τους 2 βαθμούς και ει δυνατόν και τον 1,5 βαθμό υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Στο πλαίσιο, λοιπόν, αυτό, το υδρογόνο σαν εναλλακτικό καύσιμο -να το πω έτσι, γιατί πρέπει, ουσιαστικά, να απεξαρτηθούμε από τα ορυκτά καύσιμα - είναι κάτι το σημαντικό και η επιστήμη προχωρεί, αρκεί βέβαια πάντα, να υπάρχει και η πολιτική βούληση για τη χρήση του.

Το υδρογόνο, λοιπόν, είναι σημαντικό στη βιομηχανική παραγωγή. Χρησιμοποιείται στην παραγωγή αμμωνίας, στην υδρογόνωση λιπών, σε καύσιμα διαστημικών πυραύλων. Η μεγαλύτερη, όμως, χρησιμότητά του, είναι η βελτίωση της ποιότητας βαριών πετρελαίων, η παραγωγή βενζινών, η υδρογονοαναμόρφωση καυσίμων, η παραγωγή συνθετικών καυσίμων.

Σήμερα η παγκόσμια ναυτιλία - μιας και μιλάμε για την ελληνική ναυτιλία, κύρια σήμερα και την χρήση του υδρογόνου – υπολογίζεται, ότι είναι ο έκτος μεγαλύτερος ρυπαντής διοξειδίου του άνθρακα, εκπέμποντας 900 εκατομμύρια τόνους.

Για λόγους μείωσης των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου, έχουν επιβληθεί περιορισμοί στη ναυτιλία. Μετά τις αποφάσεις Ηνωμένων Πολιτειών, Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Οργανισμού ΙΜΟ, έχει απαγορευθεί η προσέγγιση και ο ελλιμενισμός πλοίων με υψηλές εκπομπές αερίων ρύπων και έχει θεσπιστεί από το 2020, η μέγιστη περιεκτικότητα σε θείο του ναυτιλιακού πετρελαίου.

Επιπλέον, ο ΙΜΟ έχει θέσει ως στόχο, τη μείωση εκπομπών αερίων κατά 50% σε σχέση με το 2008, μέχρι το 2050. Επίσης, για επιλεγμένες περιοχές, όπως είναι η Βόρεια Θάλασσα, η Βαλτική, έχουν θεσπιστεί ακόμη αυστηρότερες ρυθμίσεις.

Ας μην ξεχνάμε, ότι η ναυτιλία είναι υπεύθυνη για το 2,5% των παγκόσμιων εκπομπών. Πρέπει να υπενθυμίσουμε, ότι η παγκόσμια ναυτιλία είναι υπεύθυνη και για το 13% των εκπομπών οξειδίων του θείου και το 15% των εκπομπών οξειδίων του αζώτου. Οπότε, είναι θετική η ανάληψη πρωτοβουλιών για υιοθέτηση σκαφών με μηδενικές εκπομπές αερίων ρύπων.

Το μοριακό υδρογόνο όταν οξυγονώνεται, δηλαδή, ενώνεται με το οξυγόνο, δημιουργεί νερό. Άρα, άτυπα, είναι άκρως κατάλληλο για τη μετάβαση σε μια απανθρακοποιημένη οικονομία.

Τα προβλήματα σε ένα τέτοιο εγχείρημα είναι πολλά. Σπατάλη φυσικών πόρων, ιδιαίτερα σπανίων γαιών, όπως του λιθίου, για την παραγωγή αναγκαίων συστοιχιών συσσωρευτών, μεγάλο βάρος εξοπλισμού και μείωση του ωφέλιμου χώρου του σκάφους.

Επίσης, η αποθήκευση υδρογόνου, αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα. Το υδρογόνο για την αποθήκευση, χρειάζεται ειδικό εξοπλισμό και κρυογενικό εξοπλισμό. Όπως για τους συσσωρευτές, έτσι και οι αποθηκευτικοί χώροι υδρογόνου καταλαμβάνουν πολύ ωφέλιμο χώρο και έχουν μεγάλο βάρος. Το μέγεθος των σημερινών πλοίων επιτρέπει την εγκατάσταση τέτοιου εξοπλισμού.

Το υδρογόνο σαν καύσιμο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μηχανές εσωτερικής καύσης, ντιζελομηχανές ή και ως κυψέλες υδρογόνου.

Η παραγωγή του υδρογόνου, σήμερα, όμως, δεν είναι πράσινη, ούτε γαλάζια, ούτε καν γκρίζα, θα έλεγα. Είναι μαύρη. Το 95% της παραγωγής υδρογόνου προέρχεται με πρώτη ύλη το φυσικό αέριο, το μεθάνιο, δηλαδή, ή βαριών πετρελαίων με ατελή καύση, ατμοαναμόρφωση κ.λπ., με σύγχρονη παραγωγή διοξειδίου και μονοξειδίου του άνθρακα, μόνο 4% από ηλεκτρόλυση νερού και το υπόλοιπο, με άλλες μεθόδους, όπως είναι η θερμική διάσπαση.

Η μεγάλη παραγωγή του είναι στα διυλιστήρια. Ας μην μιλάμε, έστω τώρα, για πράσινο υδρογόνο. Αυτό πρέπει να είναι το επιθυμητό. Άλλωστε, σύμφωνα με επιστημονική μελέτη, Argonne National Laboratory USA, οι μέσες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, είναι 9 κιλά διοξείδιο του άνθρακα για την παραγωγή ενός κιλού υδρογόνου.

Εκτός από την ανάγκη, λοιπόν, για ειδικά υλικά διανομής και αποθήκευσης, υπάρχει, επίσης, ανάγκη, για συστήματα διατήρησης υψηλής πίεσης και χαμηλής θερμοκρασίας.

Οι δεξαμενές πρέπει να είναι εξόχως μονωμένες. Επιστήμονες στη Νορβηγία, σε συνεργασία με αρμοδίους του Ηνωμένου Βασιλείου, μελετούν τις παραμέτρους ασφάλειας για το υδρογόνο, αλλά και τη συμπεριφορά του γενικού εξοπλισμού και της εκτόνωσης του υδρογόνου, σε περιβάλλον σκάφους με περιορισμένους πόρους. Ακόμα, όμως, χρειάζονται πολλές μελέτες και πειράματα, για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Η έλλειψη εμπειρίας χειρισμού του υδρογόνου σαν καύσιμο, αποτελεί μια από τις μεγάλες προκλήσεις. Το υδρογόνο συμπεριφέρεται διαφορετικά από το φυσικό αέριο. Η αποθήκευση και διανομή υδρογόνου είναι το μεγάλο πρόβλημα. Εκτός από τη δυνατότητα για δημιουργία εκρηκτικών δειγμάτων με οξυγόνο ή αέρα, είναι άκρως διαβρωτικό, αυτό πρέπει να το τονίσουμε, λόγω της ικανότητας να δημιουργεί υδροξύλιο, για τα συνηθισμένα μέταλλα δεξαμενών και σωληνώσεων.

Θα σημειώσουμε ότι, το υδρογόνο για τη διατήρηση σε υγρή κατάσταση, έχει ανάγκη ιδιαίτερα χαμηλής θερμοκρασίας, μείον 252,87 βαθμούς κελσίου και σαν το μικρότερο άτομο στο σύμπαν, διαφεύγει ακόμα μέσα και από μεταλλικό πλέγμα τοιχωμάτων δεξαμενών. Τυπικά αναφέρονται ακόμα και διαφυγές της τάξης του ενός στα 100.

Υπάρχουν, λοιπόν, πολλά προβλήματα για τη χρήση του υδρογόνου. Πρέπει να ληφθεί μέριμνα, η επιστημονική έρευνα να προχωρήσει, αλλά παράλληλα και μια και μιλάμε για την πατρίδα μας, το κομμάτι αυτό της έρευνας, της καινοτομίας, της επιστημονικής γνώσης, θα προωθηθούν θέσεις για την παραγωγή του αναγκαίου εξοπλισμού, από ελληνικά χέρια.

Επίσης, πρέπει να παρθούν μέτρα και πρωτοβουλίες για προώθηση της Οδηγίας 94 του 2014 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σχετικά με την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων. Εγώ αυτά ήθελα να πω και θα ήθελα μια παρατήρηση».