Υλοποίηση και απορροφητικότητα του Γ΄ΚΠΣ. Διαδικασίες, σχεδιασμός και στρατηγικές στοχεύσεις του Δ΄ ΚΠΣ.

Σήμερα, πέντε χρόνια μετά την έναρξη υλοποίησης του Γ ΚΠΣ και δύο χρόνια πριν την ολοκλήρωση του, το ποσοστό απορρόφησης των κονδυλίων είναι εξαιρετικά χαμηλό. Τόσο οι προηγούμενες Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, όσο και η Κυβέρνηση της ΝΔ, ακολουθούν την ίδια μέθοδο, με αναθεωρήσεις των Ε.Π. και «λογιστικές μεταφορές» μεταξύ μέτρων και δράσεων των Ε.Π. Κατόπιν τούτου, επιτυγχάνεται ενίοτε ποσοστό απορρόφησης σε ικανοποιητικά επίπεδα, πλην όμως το κάθε Ε.Π. θα έχει βγει εκτός προγραμματικού πλαισίου και στόχων, με συνέπεια τον μηδενισμό του αναμενόμενου αναπτυξιακού αποτελέσματος.

Επιπλέον, αποτελεί σημαντική “στρέβλωση” η υποταγή του ΠΔΕ στη συγχρηματοδότηση των έργων του Γ΄ΚΠΣ, που χαρακτηρίζει τον τρόπο αξιοποίησης των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων. Αντί αυτά να λειτουργήσουν προσθετικά προς τους εθνικούς πόρους και υποστηρικτικά προς ένα πρόγραμμα εθνικών επιλογών και προτεραιοτήτων συνέβη το αντίστροφο: οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις υποκατέστησαν εθνικούς πόρους και η διάθεση των τελευταίων εξαρτήθηκε από τα έργα που ήταν επιλέξιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Γ� ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2000-2007

Α. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Κυβέρνησης τα οποία παρουσιάσθηκαν στην 8η Επιτροπή Παρακολούθησης του ΚΠΣ (8/12/2005) διαπιστώνεται ότι :

1) Το συνολικό ποσοστό απορρόφησης του Γ ΚΠΣ φθάνει το 35,3%.

2α) Η οικονομική πρόοδος (ποσοστό απορρόφησης) της πλειοψηφίας των τομεακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (Ε.Π.) είναι εξαιρετικά ανησυχητική δεδομένου ότι η υλοποίηση των εν λόγω Ε.Π. στόχευε στην επίτευξη των στόχων Αξόνων Προτεραιότητας, όπως αυτοί περιγράφονται στο Γ�ΚΠΣ και το Σχέδιο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Ενδεικτικά αναφέρονται: ι) το Ε.Π. «Σιδηρόδρομοι» (άξονας προτεραιότητας 2: Μεταφορές) έχει ποσοστό απορρόφησης 31,36 %. Το γεγονός ότι το Ε.Π. «Οδικοί άξονες, Λιμένες, Αστική Ανάπτυξη» βρίσκεται στην 3η θέση της κατάταξης της «απορροφητικότητας» (41,4% απορρόφηση) είναι γνωστό σε όλους ότι αυτό οφείλεται στα έργα γέφυρες του Β�ΚΠΣ και όχι στα προγραμματισμένα για το Γ�ΚΠΣ έργα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το εν λόγω πρόγραμμα προέβλεπε την «εισροή» ιδιωτικών κεφαλαίων για την υλοποίηση σοβαρών οδικών αξόνων και σήμερα 5 χρόνια μετά την έναρξη υλοποίησης του Γ�ΚΠΣ η Κυβέρνηση βρίσκεται ακόμη στο επίπεδο των εξαγγελιών για την κατασκευή τους. ιι) το Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα» (άξονας προτεραιότητας 3: Ανταγωνιστικότητα) και το οποίο στοχεύει στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και την στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, έχει ποσοστό απορρόφησης 28,6%, ιιι) το Ε.Π. «Κοινωνία της Πληροφορίας» (άξονας προτεραιότητας 6: Κοινωνία της Πληροφορίας) το ποσοστό απορρόφησης δεν ξεπερνά το 20,8%, γεγονός το όποίο το κατατάσσει στη τελευταία θέση.

2β) Το ποσοστό απορρόφησης των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ) δείχνουν ότι δέκα (10) από τα δεκατρία (13) ΠΕΠ είναι κάτω του μ.ο. απορρόφησης του ΚΠΣ. Επισημαίνεται δε ότι στις τελευταίες θέσεις είναι περιφέρειες σοβαρής αναπτυξιακής υστέρησης, όπως το Βόρειο Αιγαίο, η Ήπειρος, τα Ιόνια, η Πελοπόννησος, η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, αλλά και παραδόξως περιφέρειες οι οποίες στην Δ� προγραμματική περίοδο εξέρχονται του στόχου «σύγκλιση» όπως η Στερεά Ελλάδα και το Νότιο Αιγαίο. Σημειώνεται ότι το διορθωτικό μέτρο το οποίο είχε προβλεφθεί για την πρόσληψη «Τεχνικών Συμβούλων» για στήριξη των Τελικών Δικαιούχων, βρίσκεται ακόμη σε επίπεδο διαγωνισμών σε εξέλιξη (φαίνεται δε δεν πρόκειται να υπογραφούν οι συμβάσεις πριν από τα μέσα του 2006 δηλαδή 2 ½ χρόνια πριν το κλείσιμο του ΚΠΣ σύμφωνα πλέον με την απόφαση του πρόσφατου Συμβουλίου Κορυφής.

3) Με όρους φυσικής υλοποίησης, ο δείκτης αποτελεσματικότητας είναι 0,4% (δηλαδή περίπου 40% η σταθμισμένη υλοποίηση του συνολικού φυσικού αντικειμένου) και ο δείκτης αποδοτικότητας (δηλαδή φυσική υλοποίηση/ % απορρόφησης ) σε 1,20%.

4) Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΕ επί των μακροοικονομικών επιπτώσεων στο πλαίσιο της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου θα υπήρχε αύξηση του επιπέδου του ΑΕΠ σε πραγματικούς όρους για το 2006 σε 6% περίπου για την Ελλάδα. Επιπλέον αναμενόταν να σημειωθεί ώθηση σε επίπεδο επενδύσεων κατά 20%, εφαρμογή του ηλεκτρονικού εμπορίου (Ε.Π. ΚτΠ) για το 15% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα και αύξηση της απασχόλησης κατά 70%.

Επερωτάται ο Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών:

1) Τι πρακτικά μέτρα έχουν παρθεί για την στήριξη των Τελικών Δικαιούχων (Υπουργεία, ΟΤΑ, Νομαρχίες, Δημόσιες Επιχειρήσεις, Οργανισμοί κλπ.) μέχρι σήμερα, δεδομένου ότι το χαμηλό ποσοστό απορροφήσεων οφείλεται κυρίως στη μη δυνατότητα των Τελικών Δικαιούχων να προχωρήσουν σε υλοποίηση των προγραμματισμένων δράσεων;

2) Τι μέτρα έχουν παρθεί έτσι ώστε στο πλαίσιο των Ε.Π. του άξονα προτεραιότητας «Μεταφορές» να υλοποιηθούν τα έργα τα οποία έχουν προγραμματισθεί, χωρίς να χρειασθεί να περάσουν ως «έργα γέφυρες» στην επόμενη προγραμματική περίοδο; Τι έχει έχει γίνει για να προχωρήσει η «ωρίμανση» των έργων στα Ε.Π. «Σιδηρόδρομοι, Αερολιμένες, Αστικές Συγκοινωνίες» και « Οδικοί Αξονες, Λιμένες, Αστική Ανάπτυξη» δεδομένου ότι η συντριπτική πλειοψηφία των τεχνικών έργων που προτάθηκαν προς υλοποίηση ήταν παντελώς ανέτοιμα (ούτε καν προμελέτες);

3) Τι μέτρα έχουν παρθεί για την επιτάχυνση των ρυθμών υλοποίησης του Ε.Π. «Κοινωνία της Πληροφορίας», πρόγραμμα το οποίο συνδέεται τόσο με τις νέες τεχνολογίες αλλά και με την στήριξη της επιχειρηματικότητας;

4) Σε ότι αφορά τα Περιφερειακά Ε.Π. γιατί βρίσκονται συνεχώς στις τελευταίες θέσεις απορρόφησης οι ίδιες περιφέρειες από το Β�ΚΠΣ;

5) Δεδομένου ότι έχουν ολοκληρωθεί οι ενημερώσεις των Ενδιάμεσων Αξιολογήσεων τόσο του ΚΠΣ, όσο και όλων των Ε.Π. ποιο είναι το ποσοστό επίτευξης των προγραμματικών στόχων του Γ�ΚΠΣ και των επιμέρους Ε.Π.;

6) Ποια είναι η πραγματική αύξηση του ΑΕΠ από τις υλοποιημένες δράσεις του Γ�ΚΠΣ μέχρι σήμερα ;

7) Από την υλοποίηση των δράσεων πόσες νέες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν μέχρι σήμερα; Το μέγεθος φαίνεται ότι είναι εύκολα μετρήσιμο, δεδομένου ότι για την επιλογή έργων στήριξης της επιχειρηματικότητας τόσο σε αστικό όσο και αγροτικό χώρο η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ήταν κριτήριο επιλογής των επενδυτικών σχεδίων.

Δ� ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2007-2013

Η Δ� Προγραμματική περίοδος υποχρεώνει τα κράτη-μέλη σε σύνταξη «Εθνικού Πλαισίου Στρατηγικής αναφοράς». Για το λόγο αυτό έχουν λάβει χώρα μέχρι σήμερα δύο Αναπτυξιακά συνέδρια. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας το ΥΠ.ΟΙ.Ο ανέθεσε σε γραφεία συμβούλων να εκπονήσουν μελέτες για να διαπιστωθούν οι ελλείψεις και οι προτεραιότητες σε κάθε τομέα. Οι διαπιστώσεις των μελετών και οι ελλείψεις που αναδεικνύονται είναι παραδόξως ΟΙ ΙΔΙΕΣ ΜΕ ΑΥΤΕΣ ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ ΔΙΑΠΙΣΤΩΘΕΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ 2000-2006.

Λαμβάνοντας όμως υπόψη, τις προτάσεις των φορέων, είναι πασιφανές ότι δεν εντάσσονται σε κανένα στρατηγικό πλαίσιο και αναλώνονται στις «γνωστές», «τετριμμένες» πρακτικές όπου προτείνονται έργα και «εργάκια» χωρίς στόχους και εκτός κάθε πλαισίου αναπτυξιακής λογικής.

Έτσι με ευθύνη και της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, στο κατώφλι του Δ΄ και τελευταίου ΚΠΣ, διευρύνεται το έλλειμμα του δημοκρατικού προγραμματισμού και δεν αναγνωρίζεται η ανάγκη για ένα παραγωγικό και κοινωνικό σχέδιο ανάπτυξης, που θα κατευθύνει την οικονομία σε νέες δυναμικές εξειδικεύσεις, με στόχο την πλήρη απασχόληση και την μείωση των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων.

Για την νέα προγραμματική περίοδο η Κυβέρνηση θα πρέπει να εγγυηθεί την υιοθέτηση ενός σχεδιασμού συμβατού με τις προοπτικές των δημοσίων οικονομικών. Ποια είναι η μακροοικονομική εκτίμηση από μεριάς της για τον καθορισμό ενός εφικτού μακροοικονομικού πλαισίου για την υλοποίηση της Δ Προγραμματικής περιόδου, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις στην ελληνική οικονομία.

Επιπλέον, έχουν δει το φως της δημοσιότητας νέες ρυθμίσεις για τις πέντε υπερπεριφέρειες. Οι ρυθμίσεις αυτές δεν κινούνται στη λογική της αποκέντρωσης και της απόδοσης στην Αυτοδιοίκηση όλων των ευκαιριών που της παρέχονται μέσω της Δ΄. Προγραμματικής Περιόδου.

Η δημιουργία πέντε η δεκατριών ανώνυμων κρατικών εταιρειών, που φέρεται να σχεδιάζονται για να αναλάβουν την υλοποίηση όλων των έργων της Αυτοδιοίκησης, ως μοναδικοί τελικοί δικαιούχοι, ακυρώνει ουσιαστικά τον ρόλο της Τοπικής και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, αφού τις αφήνει εκτός διαχείρισης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ το 50% του Δ ΚΠΣ αφορά ανθρώπινους πόρους και η υλοποίηση αυτού του τμήματος προαπαιτεί τον σχεδιασμό οριζόντιων υποστηρικτικών προγραμμάτων, που μπορούν να υποστηριχθούν άριστα από την Αυτοδιοίκηση, αυτός ο σχεδιασμός γίνεται χωρίς τη συμμετοχή της. Με τον υπερσυγκεντρωτισμό δε που δημιουργείται, όχι μόνο καταργείται η διοικητική και συνταγματική αποστολή των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και επιδεινώνεται το διοικητικό χάος της χώρας με την προσθήκη ενός ακόμη διοικητικού επιπέδου (κράτος – υπερπεριφέρεια – περιφέρεια – νομαρχία – δήμος – κοινότητα).

Το Γ ΚΠΣ το διαχειρίσθηκαν κυρίως οι λεγόμενες Ειδικές Υπηρεσίες Διαχείρισης οι οποίες φαίνεται ότι εκτός του διαχειριστικού τους ρόλου, στήριξαν και βοήθησαν και τους Τελικούς Δικαιούχους. Ωστόσο φαίνεται ότι υπήρχαν προβλήματα τα οποία θα πρέπει οπωσδήποτε να επιλυθούν την νέα περίοδο (π.χ. «ενοποίηση» ΕΥΔ κλπ.).

Επερωτάται ο Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών:

1) Ποιο είναι το πλαίσιο αναφοράς το οποίο έχει δοθεί στους φορείς προγραμματισμού έτσι ώστε να αποφευχθούν τα προβλήματα των προηγούμενων προγραμματικών περιόδων που άρχισαν από με ένα προγραμματικό πλαίσιο εξαιρετικά αισιόδοξο και κατέληξαν σε συρραφή έργων και δράσεων χωρίς αυτά να είναι ενταγμένα σε στρατηγικό σχεδιασμό του τομέα ή της Περιφέρειας;

2) Έχει εξασφαλίσει η Κυβέρνηση και αν όχι τι σκέφτεται να πράξει για την εξεύρεση της υποχρεωτικής εθνικής συμμετοχής η οποία οφείλει «να συμπληρώσει» τα 20,1 δις ευρώ των διαρθρωτικών ταμείων για την νέα περίοδο;

3) Ποιοι είναι οι τομείς παρέμβασης που έχουν επιλεγεί;

4) Έχουν εκτιμηθεί οι επιχειρησιακές δυνατότητες των φορέων που καλούνται να υλοποιήσουν έργα (Τελικοί Δικαιούχοι) και τι μέτρα πρόκειται να πάρει έτσι ώστε να τους στηρίξει;

5) Ποια είναι η σκοπιμότητα σχηματισμού των πέντε υπερπεριφερειών και με ποιο τρόπο αυτές θα λειτουργήσουν κατά την επόμενη περίοδο.

6) Πως αντιμετωπίζει η Κυβέρνηση το θέμα της διαχείρισης και τι μέτρα πρόκειται να λάβει;

Οι επερωτώντες βουλευτές:

Ασημίνα Ξηροτύρη Αικατερινάρη

Γιάννης Δραγασάκης

Θανάσης Λεβέντης

Νίκος Α. Κωνσταντόπουλος

Φώτης Κουβέλης

Αλέκος Αλαβάνος

Scroll