Η Συνταγματική Αναθεώρηση, αλλά και το ίδιο το Σύνταγμα είναι αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές κοινωνικών συσχετισμών και πολιτικών κατευθύνσεων που βγαίνουν από αυτούς τους κοινωνικούς και πολιτικούς συσχετισμούς. Αυτό σημαίνει ότι ένα Σύνταγμα, όπως είπε και ο Νίκος Φίλης πριν, δεν είναι ουδέτερο, όπως θέλει να το εμφανίσει η Νέα Δημοκρατία. Το Σύνταγμα δεν είναι ένα κανονιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο καλείται να ζήσει η ελληνική πολιτεία. Το Σύνταγμα έχει και αποχρώσεις και προφανώς έχει και ιδεολογικές αποτιμήσεις.
Η Συνταγματική Αναθεώρηση που επιχειρούμε αυτή την φορά αποτυπώνει αιτήματα και πολιτικές κατευθύνσεις που θα πρέπει να συζητηθούν και, εφόσον κριθούν πλειοψηφικά, να υπερψηφιστούν. Ποιες είναι, όμως, οι κατευθύνσεις και ποια είναι τα αιτήματα που αποτυπώνει η δική μας συνταγματική αναθεώρηση;
Εδώ, μπαίνει μία διαχωριστική γραμμή, στην οποία μπορούμε να δούμε ξεκάθαρα και την πολιτική γεωγραφία της Ολομέλειας ως έχει σήμερα, αλλά και να δούμε και τα αιτήματα ποιων ανθρώπων και ποιων κοινωνικών τάξεων η κάθε πολιτική ομάδα θέλει να εξυπηρετήσει. Θα σας αναφέρω μερικά παραδείγματα για να έχουν και οι πολίτες μία εικόνα για το τι υποστηρίζει η Δεξιά πλευρά της Αίθουσας και τι υποστηρίζει η Αριστερή πλευρά της Αίθουσας.
Στο άρθρο 21, ζητούμε να μπει μία προσθήκη, η παράγραφος 7, με την οποία κατοχυρώνεται ο δημόσιος έλεγχος στα βασικά κοινωνικά αγαθά, όπως το νερό, την ηλεκτρική ενέργεια και τα δίκτυα. Τι ψηφίσατε μαζί με το Κίνημα Αλλαγής και τη Χρυσή Αυγή; Ψηφίσατε «Όχι». Δεν θέλετε να υπάρχει δημόσιος έλεγχος στα βασικά αυτά αγαθά, γιατί είστε υπέρ της ελεύθερης αγοράς και πολύ λίγο σας ενδιαφέρουν αν θα υπάρχουν στην κατοχή, άρα και στον έλεγχο της κοινωνίας, αυτά τα αγαθά.
Άρθρο 22 παράγραφος 1: Ίση αμοιβή για όλους με προσθήκη και διευκρίνιση για την ηλικία, για να μην ξαναδούμε ποτέ αυτό το αίσχος του υποκατώτατου μισθού που περάσατε μέσα στα χρόνια της κρίσης και είχαμε τον διαχωρισμό ανθρώπων μόνο και μόνο γιατί ήταν κάτω από 25 χρόνων. Τι ψήφισε το Κίνημα Αλλαγής, η Νέα Δημοκρατία και η Χρυσή Αυγή; Ψήφισαν «Όχι».
Το άρθρο 22, παράγραφοι 2, 4 και 5 αναφέρεται σε εργασιακά δικαιώματα που κατοχυρώνονται συνταγματικά και δεν αφήνουν περιθώριο σε καμία Κυβέρνηση να τα καταπατά. Ουσιαστικά, μιλάμε για συλλογικά δικαιώματα των εργαζομένων, όπως στην παράγραφο 4, όπου με πολύ ξεκάθαρο τρόπο θα απαγορεύεται η επιστράτευση των εργαζομένων, ένα εντελώς αήθες νομοθέτημα που είχατε διαχειριστεί τα προηγούμενα χρόνια και δεν μπορεί να υπάρξει σε μία ευνομούμενη πολιτεία.
Ακόμα όμως και σε άρθρα που δεν έχουν τόσο ξεκάθαρο πολιτικό πρόσημο, όπως το άρθρο 56 παράγραφος 5 για τον περιορισμό θητειών, τι ψηφίσατε εσείς, το ΠΑΣΟΚ, η Νέα Δημοκρατία και η Χρυσή Αυγή; Ψηφίσατε «Όχι» γιατί έχετε μία καριέρα στην πολιτική, τη θεωρείτε ιδιοκτησία σας και δεν θέλετε να μπει περιορισμός των θητειών, όπως όλη η ελληνική κοινωνία έχει συζητήσει όλο αυτό το χρονικό διάστημα.
Θα περάσω σε δύο περιπτώσεις, τις οποίες έχω υπογράψει και ως τροπολογίες για το Σύνταγμα. Η πρώτη αφορά το άρθρο 5, παράγραφος 2 όπου αναφέρει ότι το Σύνταγμα οφείλει να έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο. Η κατοχύρωση και προστασία των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων πρέπει να αντανακλάται στον συνταγματικό χάρτη της χώρας.
Κάθε αναθεωρητική διαδικασία τέτοια, που θέλει να υπηρετεί τη δημοκρατική πορεία της χώρας, οφείλει να επιστρέφει στην κοινωνία και να αντανακλά την πολλαπλότητά της, να φωτογραφίζει την κοινωνία, όπως είναι τη δεδομένη στιγμή και να κοιτάζει το μέλλον όχι φοβικά, αλλά προοδευτικά. Ειδικά στη σημερινή συγκυρία, όπου φασιστικές και νεοφασιστικές συμπεριφορές υπονομεύουν το δικαίωμα κάθε προσώπου στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του και την προσωπική του ελευθερία, αυτό γίνεται ακόμα πιο επιτακτικό.
Το άρθρο 5 παράγραφος 2 οριοθετούσε αυτό το δικαίωμα με όρους εθνικότητας, φυλής, γλώσσας, θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων. Η ανθρώπινη ταυτότητα, όμως, συνίσταται από το σύνολο των κοινωνικών και ατομικών προσδιορισμών που δημιουργούν τη μοναδικότητα κάθε προσώπου. Σε αυτά ανήκουν το φύλο, η ταυτότητα φύλου και ο σεξουαλικός προσανατολισμός.
Οι πρόσφατες νομοθετικές πρωτοβουλίες, το Σύμφωνο Συμβίωσης και αναγνώρισης ταυτότητας φύλου και η αναδοχή απαντούν εν μέρει σε ένα κενό αποδοχής αυτών των ανθρώπων από την ελληνική κοινωνία και την ελληνική πολιτεία, ένα κενό που όχι μόνο επέστρεψε, αλλά και τροφοδότησε την εκδήλωση ρατσιστικών, σεξιστικών και ομοφοβικών συμπεριφορών, ενίοτε, θανατηφόρων.
Εκδηλώσεις ομοφοβίας, τρανσφοβίας και σεξισμού εξακολουθούν να επηρεάζουν την καθημερινότητα πολλών συμπολιτών μας. Στερεοτυπικές ιδέες, αλλά και ανεπάρκεια νομικού πλαισίου εγείρουν εμπόδια στους συμπολίτες μας σε απλά και καθημερινά τους ζητήματα, όπως η εργασία, οι συναλλαγές, οι κοινωνικές και προσωπικές τους σχέσεις, εν τέλει η κοινωνική αναγνώριση σημαντικών πλευρών της ταυτότητάς τους.
Η συνταγματική κατοχύρωση της ουσιαστικής ισότητας ανεξαρτήτου φύλου, ταυτότητας φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού δεν συνιστούν απλώς ανάγκη, αλλά προϋπόθεση ενός Συντάγματος που θέλει να αποτελέσει ασπίδα προστασίας για τα δικαιώματα του ανθρώπου. Συνιστά, επίσης, διόρθωση μιας σημαντικής συνταγματικής έλλειψης, αλλά και την αποτύπωση στο συνταγματικό κείμενο ενός αιτήματος που απασχολεί ολοένα και περισσότερο κοινωνικούς φορείς, θεσμούς και την επιστημονική κοινότητα στην Ελλάδα και αλλού.
Τέλος, στο άρθρο 24, με μία προσθήκη επιζητούμε να υπάρχει η ευζωία όλων των ζωικών ειδών στις συνθήκες διαβίωσης, φύλαξης και μεταφοράς και εισαγωγής τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι περιορίζουμε την κτηνοτροφία και τον σφαγιασμό κάποιων ειδών, προκειμένου να τραφούμε.

Άλλωστε και στις ευρωπαϊκές οδηγίες με τον όρο «ζώα» ορίζονται τα ζώα που εκτρέφονται ή κρατούνται για παραγωγή τροφίμων, μαλλιού, δέρματος ή για άλλους σκοπούς γεωργικής εκμετάλλευσης. Έχουν πει αρκετά οι συνάδελφοί μου, γι’ αυτό δεν πρόκειται να επεκταθώ άλλο σε αυτές τις δύο τροπολογίες.
Θα κλείσω με τούτο. Επιχειρούμε μια συνταγματική αναθεώρηση, έχοντας ζήσει οκτώ σκληρά χρόνια μνημονίων και έχοντας ζήσει και την μη εφαρμογή δημοκρατικών διαδικασιών και δικαιωμάτων. Αυτή η αναθεώρηση, λοιπόν, ανοίγει την κουβέντα στο πώς ένα Σύνταγμα μπορεί να μας προστατεύει σε όλες τις συνθήκες -σε ομαλές οικονομικές συνθήκες, σε ανώμαλες οικονομικές συνθήκες, σε συνθήκες έκτακτες- ώστε οι εργαζόμενοι να μην βλέπουν τα δικαιώματά τους να εξαϋλώνονται, οι άνθρωποι να μην ζουν την εξαΰλωση των ατομικών τους δικαιωμάτων και η κοινωνία να μπορεί να αναπνέει ελεύθερα.
Σε αυτό το πλαίσιο η Συνταγματική Αναθεώρηση είναι το πρώτο βήμα και νομίζω ότι όλοι θα κριθούμε από τις επιλογές μας και εννοώ όλα τα πολιτικά κόμματα θα κριθούν από τις επιλογές που θα κάνουν και όλα τα κόμματα χαρακτηρίζονται από την κοινωνική τους προσήλωση. Προφανώς η δική μας κοινωνική υποκειμενικότητα είναι υπέρ των πολλών και όχι των λίγων.
Ευχαριστώ.