Μετά την αναφορά του κ. Γαβρόγλου στις αλχημείες, πρέπει να πω και εγώ στη συμπαθεστάτη συνάδελφο, κυρία Κεραμέως, ότι στη συζήτηση στην Επιτροπή του Συντάγματος για το άρθρο 16 δήλωσε ότι πέρσι έφυγαν 37.000 Έλληνες φοιτητές να πάνε στο εξωτερικό. Όταν της απάντησα, έχοντας την έκθεση της ΕΔΕ μπροστά μου, ότι το σύνολο των φοιτητών είναι 37.000 και της ζήτησα να ανακαλέσει είπε: «Όχι».
Λοιπόν, η συζήτηση για τον προϋπολογισμό που γίνεται αυτές τις ημέρες, αλλά και η παράλληλη ακριβώς συζήτηση στην Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος είναι νομίζω το αβυσσαλέο χάσμα που χωρίζει την Αριστερά από τη Δεξιά και σηματοδοτεί πιστεύω ακριβώς τα δύο σχέδια για την Ελλάδα του 21ου αιώνα.
Εγώ δεν θα μιλήσω σήμερα για τα οικονομικά και τα άλλα θέματα, θα επικεντρωθώ κυρίως στα κοινωνικά δικαιώματα, γιατί για εμάς η στήριξη της εργασίας, των ανέργων, η έμφαση στην παιδεία και την έρευνα, η αναβάθμιση του κοινωνικού κράτους αποτελεί την καρδιά της θέσης μας.
Τι λέει η Δεξιά; Γνώρισα τη θεωρία της Δεξιάς στο Λονδίνο της Θάτσερ. Για το νεοφιλελευθερισμό τα κοινωνικά δικαιώματα αποτελούν ένα περιορισμένο δίχτυ ασφαλείας για τους πιο φτωχούς, μια επέκταση της φιλανθρωπίας και γι’ αυτό τα δικαιώματα εμφανίζονται ακριβώς ως παροχές, ως δώρα, ως μεγαλοψυχία του κράτους, την οποία μπορεί πάντα να την αφαιρεί αν δεν του αρέσουν μερικοί από αυτοί που δικαιούνται να τα πάρουν.
Εφόσον δίνονται δεν πρέπει να αποδυναμώνουν τις αποφάσεις της αγοράς, αλλά να είναι απόλυτα συμβατές μαζί της, γι’ αυτό η Αντιπολίτευση προτείνει στη συνταγματική αναθεώρηση, πρώτον, τη συνταγματοποίηση του εθελοντισμού και δεύτερον, το υπό ελάχιστο εισόδημα για τους φτωχούς που θα στραφεί στις ιδιωτικές υπηρεσίες.
Πρέπει να είναι αισθητή η ποιοτική διαφορά ανάμεσα στις δήθεν δωρεάν παροχές του κοινωνικού κράτους και τις ιδιωτικές υπηρεσίες που αγοράζουν οι πλούσιοι. Τα δημόσια πανεπιστήμια και νοσοκομεία πρέπει να υπολείπονται σαφώς από τα ιδιωτικά, ώστε να αναγνωρίζεται και να ενισχύεται η κοινωνική ανισότητα. Δεν αρκεί η σουίτα στην ιδιωτική κλινική, πρέπει να υπάρχουν ράντσα στα δημόσια νοσοκομεία και μεγάλες ουρές. Η επίδειξη του πλούτου πρέπει να συμπληρώνεται με την ταπείνωση της φτώχιας. Αυτή είναι η πολιτιστική μιζέρια του καπιταλισμού, η αισθητική της ανηθικότητας.
Τα είδαμε αυτά όλα, επίσης, στη Βρετανία αναλυτικά. Τα πανεπιστήμια είναι δημόσια, αλλά οι νεοφιλελεύθερες συντηρητικές και εργατικές κυβερνήσεις αφαίρεσαν την κρατική χρηματοδότηση για τη διδασκαλία και έτσι υποχρέωσαν τα πανεπιστήμια να επιβάλουν δίδακτρα αυτήν τη στιγμή 9.000 ευρώ το χρόνο. Μόνο τότε ιδρύθηκαν ιδιωτικά πανεπιστήμια το «Huron», το «Arden», το «BPP», το «Richmond». Τα έχετε ακούσει; Προφανώς, δεν τα έχετε ακούσει, γιατί δεν υπάρχουν σε καμμία βρετανική αναγνώριση η διεθνής ύπαρξή τους.
Ακολούθησε η υποβάθμιση του δημοσίου συστήματος υγείας και πρόνοιας. Το 1994 το Δημόσιο Ταμείο των Πανεπιστημιακών μας επέστρεψε τις εισφορές που είχαμε πληρώσει μέχρι τότε με τον όρο να τις πάμε σε ιδιωτικές εταιρείες. Και θα ακούσατε πριν από λίγες μέρες ότι οι συνάδελφοί μου στην Βρετανία είχαν μεγαλύτερη απεργία που έγινε ποτέ στα πανεπιστήμια, ακριβώς γιατί τώρα πια το Ταμείο δεν μπορεί να πληρώνει τις συντάξεις τους. Αυτά θέλουν να επιβάλουν και εδώ οι ταλαντούχοι υποστηρικτές της ιδιωτικής παιδείας και υγείας.
Βέβαια, για τα παιδιά των δυναστειών, γι’ αυτούς που γεννηθήκαν με ένα ασημένιο κουτάλι στο στόμα το ακριβό πανεπιστήμιο ήταν και θα είναι κληρονομικό τους δικαίωμα, για το παιδί από το Πέραμα θα γίνει άπιαστο όνειρο. Το πιο τυχαίο γεγονός στη ζωή μας που είναι πού γεννιόμαστε αν θα γεννηθώ στο Αιγάλεω ή την Εκάλη αυτό θα καθορίζει απόλυτα το μέλλον μας ακυρώνοντας τη μικρή κινητικότητα της Μεταπολίτευσης.
Για εμάς, την Αριστερά, τα κοινωνικά δικαιώματα δεν αποτελούν την ανακούφιση της φτώχειας ούτε οδηγούν σε υπηρεσίες κατώτερης ποιότητας. Σκοπός τους είναι ο μετασχηματισμός των κοινωνικών ανισοτήτων, το μπόλιασμα του καπιταλισμού με ένα μέτρο κοινωνικής δικαιοσύνης.
Οι κοινωνικές ανισότητες δεν πρέπει να περιορίζουν τις βασικές πλευρές της ανθρώπινης ευημερίας, την υγεία, την παιδεία, την πρόνοια. Έτσι για να αναφέρω δύο ενδεικτικά στοιχεία ο προϋπολογισμός για την κοινωνική πρόνοια ανέβηκε κατά 400% από το 2015 και ο προϋπολογισμός για την έρευνα -είπε για την παιδεία ο κ. Γαβρόγλου- διπλασιάστηκε σε 2 δισεκατομμύρια φέτος σε σχέση με αυτά που δινόντουσαν στην έρευνα το 2003, δηλαδή την εποχή των παχιών αγελάδων.
Για εμάς τα κοινωνικά δικαιώματα πρέπει να τα προωθήσουμε και να τα υποστηρίξουμε για να ανατρέψουμε την τυπική ισότητα του καπιταλισμού εξασφαλίζοντας τις υλικές συνθήκες άσκησης της ελευθερίας και της ισότητας. Επειδή κυβέρνηση και εξουσία είναι διαφορετικές οντότητες, η αριστερή κυβέρνηση ενδυναμώνει το κοινωνικό κράτος για να εξασθενίσει την κοινωνική εξουσία. Έτσι ξεκινάμε το μακρύ ταξίδι για τον κοινωνικό μετασχηματισμό με ορίζοντα την ισότητα και τη δημοκρατία, μεταφέρουμε πόρους από το κεφάλαιο στους εργαζόμενους και ισχύ από το κράτος στους πολίτες.
Η πολιτική του κ. Μητσοτάκη για τα δικαιώματα των μειονοτήτων και των προσφύγων, η ακροδεξιά στροφή στο Μακεδονικό δείχνουν δυστυχώς ότι η Νέα Δημοκρατία έχει εγκαταλείψει το ευρωπαϊκό και το φιλελεύθερο κεκτημένο.
Η μόνη πολιτική που έχει απομείνει είναι αυτή του εκφοβισμού με τις δύο μορφές. Ένας εξωτερικός φόβος καλλιεργείται, ένας φόβος για εξωτερικούς κινδύνους, μάλλον για φανταστικούς εξωτερικούς κινδύνους και από την άλλη πλευρά το άγχος, η καλλιέργεια ενός εσωτερικού καταπιεστικού πανταχού παρόντος βάρους, άχθους που δεν σε αφήνει να ηρεμήσεις. Η Κυβέρνηση θα κόψει τις συντάξεις, θα τα δικαιώματα, θα απαγορεύσει τα Χριστούγεννα. Οι φανταστικοί εξωγήινοι του κ. Μητσοτάκη δίνουν ένα άλλοθι στους δικούς του φόβους προβάλλοντας τις αποτυχίες του στους αντιπάλους του, σε εμάς και στην προσπάθεια να τους επιβάλουν και στην υπόλοιπη κοινωνία.
Πραγματικά, έχω ένα μεγάλο πρόβλημα με συναδέλφους, σαν τον κ. Κουμουτσάκο που είναι εδώ και πολλούς άλλους, που είναι πολιτικά φιλελεύθεροι, στον βαθμό που αποδέχονται αυτή την ακροδεξιά στροφή, στον βαθμό που αποδέχονται την πλήρη αποδέσμευση της οικονομικής από την πολιτική ελευθερία, τον πολιτικό φιλελευθερισμό.
Καλώ τέτοιους συναδέλφους, πολιτικά φιλελεύθερους, ως Πρόεδρος του Ινστιτούτου «Νίκος Πουλαντζάς», να έχουμε μία δημόσια συζήτηση, ακριβώς για να συζητήσουμε την άνοδο της ακροδεξιάς, τη σχέση μεταξύ οικονομικού και πολιτικού φιλελευθερισμού. Είναι μία πρόσκληση προς τους συναδέλφους, τους πολιτικά φιλελεύθερους συναδέλφους της Δεξιάς. Διότι νομίζω ότι είναι σημαντικό αυτά τα επιχειρήματα, και όχι τις φωνές και τις κραυγές, να τις ακούσει και ο κόσμος δημοσίως, σε μία δημόσια συζήτηση.
Για εμάς, τελειώνοντας, το κοινωνικό κράτος και τα δικαιώματα αποτελούν την καρδιά του οράματός και του πολιτικού μας προγράμματος. Εδώ θα αντιπαρατεθούν η προοδευτική και η συντηρητική αντίληψη για τον 21ο αιώνα και πιστεύω ότι όταν ο κόσμος καταλάβει τι χάσμα μας χωρίζει, η νίκη θα είναι και πάλι του ΣΥΡΖΙΑ.
Σας ευχαριστώ.