Ομιλία της κοινοβουλευτικής εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ  στην Ολομέλεια της Βουλής την Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2018, κατά τη συζήτηση και ψήφιση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, «Ίδρυση Μητροπολιτικού Οργανισμού Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης»

.

«Δεν είναι μόνο η οικονομική κανονικότητα, είναι και η δημοκρατική κανονικότητα. Στην πλημμυρίδα της βαρβαρότητας των πέτρινων χρόνων των μνημονίων, κιβωτός ήταν ο πολιτισμός. Τώρα, μετά την έξοδο στο ξέφωτο, δεν θα σχεδιάσουμε το μέλλον αυτής της χώρας μόνο με εύρωστα οικονομικά και δημοσιονομικά μεγέθη, πλεονάσματα και υπερπλεονάσματα, αλλά κυρίως και πρωτίστως με πλεονάσματα αξιών, με ένα πολιτιστικό απόθεμα. Διότι, το μέλλον αυτής της χώρας θα το κρίνουν και οι ιδέες και ο πολιτισμός και η δημοκρατία».

Ολόκληρη η ομιλία:
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.
Δεν σκόπευα να αναφερθώ σε θέματα τρέχουσας επικαιρότητας, δεν θα αντισταθώ ωστόσο στο πειρασμό, να απαντήσω στον προλαλήσαντα κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στην κατηγορία ότι η πραγματικότητα δεν συμφωνεί με την έννοια, ο Hegel συνήθιζε να απαντά περιπαικτικά «τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα». Τα γεγονότα όμως είναι πεισματάρικα και η πραγματικότητα σας διαψεύσει καθημερινά. Όπως σας διέψευσε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που ενέκρινε τον προϋπολογισμό με τη μη περικοπή των συντάξεων. Και διερωτώμαι, πώς είναι δυνατόν χρεοκοπημένα στη κυριολεξία κόμματα, που απαξίωσαν το πολιτικό σύστημα, που χρεοκόπησαν τη χώρα, που έβαλαν τη χώρα βίαια και εν μία νυκτί σε όλη αυτή τη μεγάλη τραγωδία και τη περιπέτεια των μνημονίων, να εγκαλούν μια κυβέρνηση, η οποία κατάφερε να βγάλει τη χώρα από αυτή τη περιπέτεια και να τη βάλει σε μια κανονικότητα.
Επίκεινται κάποια θετικά νομοσχέδια μέχρι τα Χριστούγεννα στη Βουλή. Διερωτώμαι, τι θα κάνετε. Θα ψηφίσετε άραγε; Θα υπερψηφίσετε την κατάργηση της περικοπής της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις; Θα υπερψηφίσετε τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και του ΕΝΦΙΑ; Θα υπερψηφίσετε μέτρα που αφορούν την κοινωνική προστασία; Θα υπερψηφίσετε την απόδοση κοινωνικού μερίσματος από το υπερπλεόνασμα; Θα υπερψηφίσετε την ισχυροποίηση του εργαζόμενου στη νέα μεταμνημονιακή εποχή μέσω της αύξησης του κατώτατου μισθού και της επιστροφής των νέων συλλογικών συμβάσεων εργασίας; Εδώ είμαστε, μένει να τα δούμε όλα αυτά.
Εισέρχομαι στο νομοσχέδιο. Είναι ένα πολύ μεγάλο βήμα. Είναι το θεσμικό επιστέγασμα και και η νομική κατοχύρωση της ανάδειξης και της προβολής της Θεσσαλονίκης σε κόμβο πολιτισμού. Άλλωστε, η Θεσσαλονίκη είναι σταυροδρόμι πολιτισμών, είναι συνώνυμη της πολυπολιτισμικότητας, είναι η μήτρα του διεθνισμού. Είναι η πόλη που γέννησε το πρώτο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα της federation. Είναι η πόλη που δεξιώθηκε μια εύρωστη εβραϊκή κοινότητα, η οποία ξεκληρίστηκε στα στρατόπεδα του θανάτου. Μετά τα θεμέλια του εβραϊκού μουσείου του Ολοκαυτώματος, τώρα δυστυχώς που πληθαίνουν οι αρνητές του, μαζί με τους αρνητές της δημοκρατίας και τους λάτρεις του φασισμού, που δεν διστάζουν στο όνομα του εμπορίου πατριωτισμού, της πατριδοκαπηλίας, να βεβηλώνουν μνημεία του Ολοκαυτώματος, έρχεται το παρόν νομοσχέδιο.
Στο τέλος μιας μακράς πορείας που διήρκησε είκοσι περίπου χρόνια, δύο δεκαετίες και γίνεται πράξη η συνένωση, υπό τη σκέπη ενός ενιαίου μητροπολιτικού οργανισμού δημόσιου χαρακτήρα, των διοικητικών και καλλιτεχνικών λειτουργιών εικαστικών – μουσειακών φορέων της Θεσσαλονίκης. Ειδικότερα, συνενώνονται το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης –και τα τμήματά του, δηλαδή το μουσείο Φωτογραφίας και το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης- με το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης– περιλαμβανομένου του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Άλεξ Μυλωνά που έχει έδρα την Αθήνα.
Οι υπό συνένωση φορείς, ως γνωστόν, έχουν στην κατοχή τους σημαντικότατα έργα τέχνης και συλλογές και παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα εικαστικά δρώμενα της Θεσσαλονίκης ενώ παράλληλα έχουν να επιδείξουν πλούσια εκπαιδευτική και ερευνητική δραστηριότητα.
Ενδεικτικά, αξίζει να γίνει μνεία στη συλλογή Κωστάκη. Στη συλλογή Κωστάκη που μας ταξίδεψε στο κίνημα της Ρωσικής Πρωτοπορίας που συνιστά την αισθητική μετουσίωση και την ανανοηματοδότηση των ιστορικών συμφραζόμενων, του οράματος ενός καλύτερου κόσμου.
Ο νέος οργανισμός θα έχει την επωνυμία «Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης» και τον διακριτό τίτλο «MOMUS» και θα είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου που θα εποπτεύεται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Ας ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα, η εποπτεία αυτή δεν θα είναι τύποις, καθώς η κρατική επιχορήγηση θα διατηρηθεί στο σημερινό επίπεδο παράλληλα με τις προβλεπόμενες χρηματοδοτικές πηγές του νέο Οργανισμού.
Με το σχήμα της συνένωσης το οποίο επελέγη, ξεπερνιούνται νομικά εμπόδια που θα επέφερε μια ενδεχόμενη συγχώνευση φορέων. Διότι, σε αυτή την περίπτωση θα ανέκυπταν ζητήματα σχετικά με τη συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία των σκοπών των κοινωφελών ιδρυμάτων αλλά και θέματα απαλλοτριώσεων περιουσιακών στοιχείων από το Δημόσιο.
Επίσης, με τη συνένωση επιτυγχάνεται η δημιουργία μιας πλατφόρμας μουσείων υπό κοινή διοίκηση. Παράλληλα, όμως, αυτά θα διατηρούν τη λειτουργική και καλλιτεχνική τους αυτονομία. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει, όπως ξεκαθάρισε ήδη η κυρία Υπουργός, ότι έχουμε να κάνουμε με μια συρραφή του Κρατικού με το Μακεδονικό Μουσείο. Τουναντίον, θα υπάρχει καλλιτεχνική αυτονομία αλλά όχι διαχωρισμός. Τα δύο Μουσεία που συνενώνονται, θα συνεργάζονται στενά υπό κοινό πλαίσιο, με γνώμονα τις αναπτυξιακές δυνατότητες που ανοίγονται.
Επιπλέον, η συνένωση αυτή θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός μεγάλου πολιτιστικού φορέα διεθνούς εμβέλειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι με το νομοσχέδιο δημιουργείται ο μεγαλύτερος εποπτευόμενος από το Υπουργείο Πολιτισμού μουσειακός φορέας στην Ελλάδα, με συλλογές χιλιάδων έργων ελληνικής και διεθνούς τέχνης υψηλής ιστορικής αξίας όλων των εικαστικών ειδών (ζωγραφική, σχέδιο, φωτογραφία, βίντεο, εγκαταστάσεις).
Αυτού του είδους η συνένωση κινείται στη λογική της ενιαίας θεσμικής πλατφόρμας μουσείων, που αποβλέπει και στην ευεργετική επίδραση της οικονομικής ευρωστίας του συνόλου στην προαγωγή των αυτόνομων καλλιτεχνικών ειδών, χωρίς να δίδεται αυθαιρέτως προτεραιότητα υπέρ ορισμένων και όχι άλλων.
Όργανα διοίκησης του Οργανισμού θα είναι το Διοικητικού Συμβούλιο και ο Γενικός Διευθυντής, ο οποίος θα προκύπτει μάλιστα από διεθνή διαγωνισμό και δεν θα έχει καλλιτεχνικές αρμοδιότητες, ενώ οι διευθύνσεις μοντέρνας τέχνης, σύγχρονης τέχνης και φωτογραφίας που θα δημιουργηθούν, θα διατηρούν και τον τίτλο του Μουσείου. Για πρώτη φορά -το τονίζω και εγώ από την πλευρά μου διότι το θεωρώ πολύ σημαντικό- θεσμοθετείται με το παρόν σχέδιο νόμου ως τακτική διαδικασία η επιλογή γενικού διευθυντή και καλλιτεχνικών διευθυντών, όχι με διορισμό από τον Υπουργό, αλλά με διεθνή διαγωνισμό.
Ο προϋπολογισμός του Οργανισμού θα είναι ενιαίος με δίκαιη κατανομή των εσόδων, στοιχείο που θα λειτουργήσει ιδιαιτέρως θετικά για τους υπό συνένωση φορείς, που επιπλέον θα προχωρήσουν σε οικονομία κλίμακας με μείωση των δαπανών σε νομικά, λογιστικά και λοιπά ζητήματα. Κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού, στους ειδικούς κωδικούς των επιμέρους διευθύνσεων θα περιέχονται τα ποσά που απομένουν, σύμφωνα με τον αλγόριθμο δίκαιης κατανομής, μετά την αφαίρεση των εσόδων και των δαπανών.
Και επειδή ακούστηκαν πολλά στις Επιτροπές, να πούμε για μία ακόμη φορά ότι αυτός ο περίφημος αλγόριθμος ενεργοποιείται μόνον όταν προκύπτουν έσοδα υψηλότερα των πάγιων και άλλων σημαντικών δαπανών, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο σε καμία περίπτωση η κάλυψη τους. Ουσιαστικά, θα λαμβάνεται υπόψη από κάθε διεύθυνση ότι ο προϋπολογισμός για τον προγραμματισμό, τον οποίο θα υποβάλει κάθε χρόνο, καθώς και ο τρόπος εκτέλεσής του, θα σταθμίζονται με βάση τα αποτελέσματα της προηγούμενης διετίας. Με αυτό τον τρόπο, η εκάστοτε διεύθυνση θα έχει κίνητρο να σχεδιάζει προσεκτικά και ρεαλιστικά τον προγραμματισμό της, γνωρίζοντας παράλληλα ότι η πληρότητα της εκτέλεσης και οι πρωτοβουλίες με θετικό αποτέλεσμα θα επιβραβεύονται.
Τέλος, πολύ σημαντικό στοιχείο είναι και η πρόβλεψη για τη μεταφορά του προσωπικού των συμβεβλημένων φορέων στο νέο Οργανισμό με την ίδια σχέση εργασίας, διασφαλίζοντας έτσι τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας και εξασφαλίζοντας την ομαλή μετάβαση και λειτουργία του νέου σχήματος.
Τελειώνω λέγοντάς σας ότι, επειδή η προμετωπίδα αυτών των ημερών είναι ο όρος «επιστροφή στην κανονικότητα», αυτή δεν αφορά μόνο τα οικονομικά μεγέθη. Δεν είναι μόνο η οικονομική κανονικότητα, είναι και η δημοκρατική κανονικότητα. Στην πλημμυρίδα της βαρβαρότητας των πέτρινων χρόνων των μνημονίων, κιβωτός ήταν ο πολιτισμός. Τώρα, μετά την έξοδο στο ξέφωτο, δεν θα σχεδιάσουμε το μέλλον αυτής της χώρας μόνο με εύρωστα οικονομικά και δημοσιονομικά μεγέθη, πλεονάσματα και υπερπλεονάσματα, αλλά κυρίως και πρωτίστως με πλεονάσματα αξιών, με ένα πολιτιστικό απόθεμα. -Διότι, το μέλλον αυτής της χώρας θα το κρίνουν και οι ιδέες και ο πολιτισμός και η δημοκρατία.
Σας ευχαριστώ.