Το ζήτημα προσβολής της ιδιωτικής ζωής των Ευρωπαίων πολιτών απο δραστηριότητες αμερικανικών εταιριών, ανέδειξε με ερώτησή του προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο Κώστας Χρυσόγονος. Ο Ευρωβουλευτής στάθηκε  στις αποκαλύψεις που υπήρξαν σχετικά με πρόγραμμα παρακολούθησης υπηρεσιών ασφαλείας, καθώς και στην απόφαση του ΔΕΕ βάσει της οποίας ακυρώθηκε η απόφαση 2000/520 -κοινώς γνωστής ως «Ασφαλής Λιμένας»- που επιτρέπει τη διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε αμερικανικές επιχειρήσεις. Στην απάντησή της, η επίτροπος Jourova αρκέστηκε να παραδεχθεί το μέγεθος του κινδύνου, αναφέροντας τις διαδικασίες που έχουν κινηθεί για την εξασφάλιση της προστασίας προσωπικών δεδομένων των πολιτών. 

Ακολουθεί το κείμενο της ερώτησης και της απάντησης :

Οι αποκαλύψεις για το πρόγραμμα παρακολούθησης της υπηρεσίας εθνικής ασφάλειας (NSA) των ΗΠΑ, προκάλεσαν σοβαρές ανησυχίες για τον αντίκτυπο στα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ. Έτσι, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με το από 12.3.2014 ψήφισμα, κάλεσε για την άμεση αναστολή του συστήματος «ασφαλούς λιμένα» (“Safe Harbour”), που αποτελεί το νομικό μέσο που χρησιμοποιείται για τη διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα πολιτών της ΕΕ στις ΗΠΑ[1], χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Στις 23.9.2015, δημοσιεύτηκε η γνώμη του Εισαγγελέα Yves Bot στην υπόθεση C-362/14, με την οποία κάλεσε το Δικαστήριο να ακυρώσει την απόφαση 2000/520/ΕΕ που επιτρέπει τη διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε επιχειρήσεις στις ΗΠΑ, κάνοντας αναφορά στο γεγονός πως η νομοθεσία και πρακτική των Ηνωμένων Πολιτειών επιτρέπουν τη μεγάλης κλίμακας συλλογή προσωπικών δεδομένων των πολιτών της ΕΕ, τα οποία μεταφέρονται, χωρίς οι πολίτες να επωφελούνται από την παροχή αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας.

Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Σε τι κινήσεις έχει προβεί για να διορθώσει το έλλειμμα δικαστικής προστασίας των πολιτών της Ένωσης και να άρει την προσβολή της ιδιωτικότητάς τους για τα δεδομένα που έχουν ήδη μεταφερθεί;

Τι εχέγγυα προσφέρονται στη νέα «συμφωνία-ομπρέλα» για τη μεταφορά προσωπικών δεδομένων μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ που αναμένεται να τεθεί σύντομα σε ισχύ;

Απάντηση της κας Jourová εξ ονόματος της Επιτροπής (22.12.2015)

Μετά την απόφαση Schrems[2], που κατέστησε άκυρη την απόφαση περί επάρκειας του Ασφαλούς Λιμένα, η Επιτροπή ξανάρχισε πάραυτα συνομιλίες με την κυβέρνηση των ΗΠΑ για να διασφαλίσει ότι η μελλοντική ρύθμιση περί Ασφαλούς Λιμένα θα ικανοποιεί πλήρως τις απαιτήσεις που καθορίστηκαν από το Δικαστήριο, μεταξύ άλλων και για τα μέσα δικαστικής προστασίας. Η ομάδα εργασίας του άρθρου 29 ανακοίνωσε ότι αν έως το τέλος Ιανουαρίου 2016 δεν συμφωνηθεί κατάλληλη λύση με τις αρχές των ΗΠΑ, και ανάλογα με την αξιολόγηση των εναλλακτικών εργαλείων για διαβίβαση δεδομένων, η ΑΠΔ[3] θα λάβει κατάλληλα μέτρα, μεταξύ άλλων και συντονισμένα μέτρα επιβολής[4]. Όσον αφορά δεδομένα που διαβιβάστηκαν κατά το παρελθόν στο πλαίσιο του (ακυρωθέντος) Ασφαλούς Λιμένα, οι εταιρείες ενεργούσαν με καλή πίστη όταν επικαλούνταν για τις διαβιβάσεις τους την απόφαση της Επιτροπής.

Ο σκοπός της σφαιρικής συμφωνίας ΕΕ/ΗΠΑ είναι να καθοριστεί ένα πλαίσιο για τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας των προσωπικών δεδομένων όταν αυτά ανταλλάσσονται για σκοπούς επιβολής του νόμου (το εν λόγω πλαίσιο θα συμπληρώσει τις εγγυήσεις προστασίας των δεδομένων στις υφιστάμενες και μελλοντικές διατάξεις των εθνικών νομοθεσιών και των διεθνών συμφωνιών σχετικά με τη διαβίβαση δεδομένων). Η συμφωνία καλύπτει όλους τους βασικούς κανόνες της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων σε ό,τι αφορά τα πρότυπα για την επεξεργασία των δεδομένων (π.χ. λογοδοσία, εποπτεία), τις εγγυήσεις και τους περιορισμούς (π.χ. περιορισμοί σκοπού, περαιτέρω διαβίβαση) καθώς και τα ατομικά δικαιώματα (δικαίωμα πρόσβασης, διόρθωσης, διοικητική και δικαστική προσφυγή). Όσον αφορά τη δικαστική προσφυγή, η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ εξέδωσε πρόσφατα τον νόμο περί δικαστικής προσφυγής («Judicial Redress Act»), ο οποίος επεκτείνει στους πολίτες της ΕΕ το δικαίωμα άσκησης προσφυγής για την εκούσια κοινοποίηση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ή για την άρνηση πρόσβασης ή διόρθωσης. Η συμφωνία μονογραφήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2015, αλλά η διαδικασία για τη σύναψή της (άρθρο 218 της ΣΛΕΕ[5]) δεν θα ξεκινήσει έως ότου εγκριθεί στις ΗΠΑ ο νόμος περί δικαστικής προσφυγής.

[1]              http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2014-0230+0+DOC+XML+V0//EL

[2]              Απόφαση της 6ης Οκτωβρίου 2015, Maximilian Schrems κατά Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων, υπόθεση C-352/14.

[3]              Αρχές Προστασίας Δεδομένων.

[4]              Δήλωση της 16ης Οκτωβρίου 2015 http://ec.europa.eu/justice/data-protection/article-29/press-material/press-release/art29_press_material/2015/20151016_wp29_statement_on_schrems_judgement.pdf

[5]              Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.