Πρωτολογία

Τις τελευταίες μέρες του 2003, στην Ελλάδα των Ολυμπιακών Αγώνων, της ανάπτυξης και των επενδύσεων της Siemens, άνοιξε ένα τεράστιο κεφάλαιο ξεπουλήματος εθνικού φυσικού πλούτου. Με τη μεσιτεία του τότε υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών Χρήστου Πάχτα τα μεταλλεία Κασσάνδρας μεταβιβάζονται από τη χρεοκοπημένη TVX Hellas Α.Ε. στη νεοσυσταθείσα Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.  των κ. Μπόμπολα και Κούτρα έναντι του συμβολικού ποσού των 11 εκ. ευρώ. Η μεταβίβαση, κατά κοινή πρακτική, πραγματοποιήθηκε χωρίς προηγούμενη εκτίμηση των στοιχείων ενεργητικού και φυσικά χωρίς την προκήρυξη ανοιχτού διαγωνισμού. Σαν μπόνους για την εκδήλωση ενδιαφέροντός της η Ελληνικός Χρυσός απαλλάσσεται από οποιοδήποτε φόρο μεταβίβασης ή άλλο φόρο και αμνηστεύεται προκαταβολικά για οποιεσδήποτε οικονομικές υποχρεώσεις από τη λειτουργία των μεταλλείων.

Τι μπορούσε να αγοράσει κανείς με 11 εκ. ευρώ το 2003; Ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά: μεταλλειοκτησία 317.000 στρεμμάτων, 310 σπίτια, 11.000 τ.μ. αστικών οικοπέδων, 2.500 στρέμματα γης, 30.000 τ.μ. γραφείων και βιομηχανικών κτιρίων, 2 υπόγεια μεταλλεία με φρέατα και συστήματα στοών, αντλιοστάσια, εγκαταστάσεις λιθογόμωσης, δύο πλήρη συγκροτήματα εμπλουτισμού, αποθήκες, οχήματα και μηχανήματα μεταλλείου!

Το Φεβρουάριο του 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφασίζει ότι οι όροι της σύμβασης συνιστούν κρατική ενίσχυση υπέρ της εταιρείας ύψους 15.3 εκ. ευρώ τα οποία η εταιρεία οφείλει να επιστρέψει στο Ελληνικό Δημόσιο έντοκα. Προφανώς το ποσό θεωρήθηκε αμελητέο από την κυβέρνηση καθώς προσέφυγε άμεσα κατά της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η εκδίκαση της προσφυγής εκκρεμεί.

Το Ελληνικό Δημόσιο λοιπόν αγόρασε τα μεταλλεία Κασσάνδρας για 11 εκ. ευρώ, τα πούλησε για 11 εκ. ευρώ και επιδότησε με 15.3 εκ ευρώ μια ιδιωτική εταιρεία της οποίας η χρηματιστηριακή αξία ανέρχεται σήμερα σε 2.3 δις ενώ η αξία των μεταλλευμάτων εκτιμάται στα 15.5 δις. Τα μαθηματικά δικά σας! … Ή μήπως να ανατρέξουμε κατευθείαν στη δήλωση του κ. Πάχτα ότι με τη σύμβαση αυτή κατάφερε η τότε κυβέρνηση να «τετραγωνίσει τον κύκλο» οπότε και τα μαθηματικά γίνονται μάλλον πολύπλοκα!

Βρέθηκε λοιπόν επενδυτής και η ελληνική οικονομία μπορεί πλέον να πάρει μια ανάσα. Ή μήπως δεν είναι έτσι;

Το επενδυτικό σχέδιο της Ελληνικός Χρυσός χωροθετείται σε δασική έκταση 264.000 στρεμμάτων στη Β.Α. Χαλκιδική και περιλαμβάνει το υφιστάμενο μεταλλείο στις «Μαύρες Πέτρες» κάτω από τον δομημένο οικισμό της Στρατονίκης, δημιουργία μεταλλείου επιφανειακής και υπόγειας εξόρυξης στις «Σκουριές», υπόγειο μεταλλείο στην «Ολυμπιάδα», στοά μεταφοράς μεταλλεύματος (Ολυμπιάδα – Μαντέμ Λάρκο), μεταλλουργία Χαλκού-Χρυσού, εργοστάσιο παραγωγής θειϊκού οξέως (1000 t/d), τέσσερα τέλματα αποβλήτων, βιομηχανικό λιμάνι, δεξαμενές αποθήκευσης και 14 περιοχές δυνητικής μελλοντικής εξόρυξης.

Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων υποβάλλεται στο ΥΠΕΚΑ τον Αύγουστο του 2010, και μετά από μια σκανδαλωδώς προσχηματική δημόσια διαβούλευση, η οποία στην ουσία δεν έγινε ποτέ,  παραμένει για 11 μήνες στα συρτάρια της τότε υπουργού ΠΕ.ΚΑ κ. Μπιρμπίλη η οποία αρνείται να την εγκρίνει. Γιατί άραγε; Το «γραφειοκρατικό» αυτό εμπόδιο παρακάμπτεται με την αντικατάσταση της κ. Μπιρμπίλη από τον πρώην υπουργό οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος και υπογράφει αμέσως την έγκριση περιβαλλοντικών όρων επικουρώντας για άλλη μια φορά την ανάκαμψη της οικονομίας, όπως ακριβώς έκανε και με το μνημόνιο. Επιτέλους τα ταμεία του Δημοσίου έχουν να λαμβάνουν έσοδα από την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου!

Όχι όμως του Ελληνικού Δημοσίου! Γιατί αντίθετα με τις περισσότερες χώρες με εξορυκτικές δραστηριότητες, η Ελλάδα δεν έχει προβλέψει μεταλλευτικά δικαιώματα. Σύμφωνα με τον Ελληνικό Μεταλλευτικό Κώδικα που συντάχθηκε επί Χούντας, δεν προβλέπονται κανενός είδους μεταλλευτικά δικαιώματα για το ελληνικό δημόσιο επί των κερδών, της παραγωγής ή της πώλησης μεταλλευμάτων. Ο κ. Παπακωνσταντίνου μας καθησύχασε βέβαια ότι το Ελληνικό Δημόσιο θα εισπράξει τουλάχιστον έσοδα από τη φορολογία των εργαζομένων, το Φ.Π.Α. και τις ασφαλιστικές εισφορές! Χώρια οι θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν και που ίσως καταφέρουν να μας υποβιβάσουν στη δεύτερη θέση ανεργίας στην Ευρώπη.

Κάτι κερδίζουμε λοιπόν! Αν κοιτάξουμε βέβαια ολιστικά την «επένδυση» και συνυπολογίσουμε τα κέρδη και τις ζημιές, ίσως ανατραπεί η εικόνα της επωφελούς για το δημόσιο επένδυσης.

Επιπτώσεις

Αναγνωρισμένα Επιστημονικά Ιδρύματα και καταξιωμένοι επιστήμονες προειδοποιούν για σημαντικότατες και μη αναστρέψιμες αρνητικές επιπτώσεις της επέκτασης των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, τόσο στο περιβάλλον όσο και στην υπάρχουσα οικονομική δραστηριότητα. Ενδεικτικά αναφέρω τα πορίσματα και τις γνωμοδοτήσεις του Συμβουλίου Περιβάλλοντος Α.Π.Θ, του ΤΕΕ/ΤΚΜ, της Γεωπονικής Σχολής Α.Π.Θ, του Τμήματος Τουριστικών Επιχειρήσεων ΤΕΙ Θεσ/κης τα οποία και καταθέτω στα πρακτικά.

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, αποστράγγιση των ορεινών όγκων, πτώση και υφαλμύρωση του υπόγειου υδροφορέα, ρύπανση επιφανειακών και υπογείων νερών με θειϊκό οξύ και βαρέα μέταλλα, ρύπανση της ατμόσφαιρας με αιωρούμενα σωματίδια και βαρέα μέταλλα (κυρίως αρσενικό), μόνιμες και μη αναστρέψιμες ζημιές στα αρχέγονα δάση, το τοπίο και τη βιοποικιλότητα, και εκτεταμένη ρύπανση των εδαφών από βαρέα μέταλλα.

Οι γνωμοδοτήσεις για τις επιπτώσεις στην υγεία προειδοποιούν για επιδράσεις στο νευρικό σύστημα των παιδιών, αναιμίες, νεφρικές βλάβες, γαστρεντερίτιδα, νεφρίτιδα, ηπατικές βλάβες, ηπατίτιδα, ηπατική κίρρωση, ίκτερο και καρκίνο.

Τέλος, εκτιμάται ότι οι θέσεις εργασίας που θα εκλείψουν θα είναι πολλαπλάσιες από αυτές που θα δημιουργηθούν, καθώς θα πληγούν άμεσα τουρισμός, γεωργία, κτηνοτροφία, δασοπονία, μελισσοκομία, αλιεία και άλλες οικονομικές δραστηριότητες στην περιοχή.

Η Ελληνικός Χρυσός ξεκίνησε τις προκαταρκτικές εργασίες της, στις αρχές του 2012 χωρίς την παραμικρή επίβλεψη και έλεγχο από οποιονδήποτε αρμόδιο φορέα. Παρά τις έντονες αντιρρήσεις αρμοδίων, όπως το δασαρχείο Αρναίας και ο  περιφερειακός διευθυντής δασών, το ΥΠΕΚΑ δίνει ρητή εντολή για έκδοση πρωτοκόλλων εγκατάστασης υλοτομίας σε όλη την εγκεκριμένη από τη ΜΠΕ έκταση.

Οι κάτοικοι της περιοχής αντιδρούν και αντιτίθενται στην επέκταση των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων. Η Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. – πλέον όχι τόσο ελληνικός καθώς το 95% ανήκει στην καναδική Eldorado Gold – απαντά με αποικιοκρατικού τύπου στρατηγικές ώστε να εκβιάσει την κοινωνική συναίνεση και να κάμψει τις αντιδράσεις. Ιδιωτική ασφάλεια με αυθαίρετη δράση, συρματοπλέγματα, παρακώλυση διάβασης, σωματικός έλεγχος και εξακρίβωση στοιχείων πολιτών διερχόμενων από δημόσιους δρόμους, παραπληροφόρηση, εκβιασμοί, τρομοκρατία και βιαιοπραγίες. Αλήθεια που ζούμε; Σε ένα καναδικό προτεκτοράτο; Μόλις χθες ομάδα γυναικών εμποδίστηκε από σεκιούριτι να διέλθει από δημόσιο δασικό δρόμο ο οποίος ήταν κλεισμένος με μπάρα. Στο πλευρό της ιδιωτικής εταιρείας και οι κρατικές δυνάμεις καταστολής να ενεργούν ως παραστρατιωτικές μονάδες ενάντια σε ειρηνικά διαμαρτυρόμενους πολίτες. Σε κάθε νέα εκδήλωση διαμαρτυρίας η ένταση της αυθαίρετης αστυνομικής βίας μεγεθύνεται. Υπερβολική χρήση απαγορευμένων χημικών ουσιών και πλαστικών σφαιρών, ανθρωποκυνηγητό, ξυλοδαρμοί, βίαιες και αδικαιολόγητες προσαγωγές, συλλήψεις με κατηγορίες όπως «συμμετοχή σε διαδήλωση» και «στάση», καταστροφή οχημάτων. Αν δε σας ενδιαφέρουν οι καταγγελίες των πολιτών ακούστε τουλάχιστον τις διαμαρτυρίες των ίδιων των αστυνομικών υπαλλήλων επί του θέματος.

Η Χαλκιδική είναι μόνο η αρχή του σχεδίου ξεπουλήματος του ορυκτού πλούτου σε πολυεθνικές και μεγαλοεργολάβους. Παρόμοιες δραστηριότητες προωθούνται τόσο στο Πέραμα Έβρου όσο και στο Κιλκίς παρά τις έντονες αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών και των δημοτικών και περιφερειακών αρχών.

Οι εξορυκτικές δραστηριότητες που σχεδιάζονται στη Β. Ελλάδα υπερβαίνουν κατά πολύ τη φέρουσα ικανότητα των περιοχών επέμβασης, δεν επιφέρουν κανένα σημαντικό οικονομικό όφελος για την τοπική και εθνική οικονομία, εμπεριέχουν βάσιμους και σημαντικότατους κινδύνους για την ποιότητα του περιβάλλοντος, καθώς και της υγείας και της ζωής εργαζομένων, κατοίκων και επισκεπτών. Ίσως το πιο σημαντικό όμως είναι ότι στο όνομα της, κατʼ ευφημισμό, ανάπτυξης και επενδύσεων, καταστρέφεται η προοπτική μιας αειφόρου ανάπτυξης των περιοχών αυτών που θα σέβεται το φυσικό περιβάλλον, τη βούληση και τον τρόπο ζωής των κατοίκων. Μιας ανάπτυξης που θα εξασφαλίζει τη δυνατότητα των μελλοντικών γενιών να ζουν και να δημιουργούν στον τόπο αυτό.

Ερωτάται ο υπουργός, ερωτάται η κυβέρνηση. Θα συνεχίσετε να συγκαλύπτετε ή ακόμα χειρότερα να συναινείτε σε ένα οικονομικό σκάνδαλο ξεπουλήματος του πλούτου του Ελληνικού λαού για ένα κομμάτι ψωμί;  Θα συνεχίσετε να υποστηρίζεται και πολύ περισσότερο να προωθείται την οικονομική και περιβαλλοντική καταστροφή της Χαλκιδικής, του τρίτου τουριστικού νομού της Ελλάδας, στο όνομα μιας κατʼ ευφημισμό ανάπτυξης,  που το μόνο που προσφέρει είναι υπέρογκα κέρδη σε μια πολυεθνική εταιρία και στον ευνοημένο γνωστό μεγαλοεργολάβο; Θα ακούσετε την φωνή των κατοίκων, που όσο και αν προσπάθησαν να τους φιμώσουν τα ελληνικά μνημονιακά ΜΜΕ, κάνοντας «αόρατη» ακόμη και μια διαδήλωση εφτά και πλέον χιλιάδων πολιτών, έφθασε τελικά αυτή η φωνή σε όλη την Ελλάδα αλλά ακόμη περισσότερο πέρασε τα σύνορα και ακούγετε σε όλο τον κόσμο; Θα ακούσετε λοιπόν τους κατοίκους που όλοι μαζί ανεξάρτητα από ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές φωνάζουν ότι αυτός είναι ο τόπος τους και θέλουν αυτοί να αποφασίζουν για το μέλλον του;

  ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ            07/12/2012

Δευτερολογία

Οικονομικό σκάνδαλο

Επειδή στην Ελλάδα του μνημονίου η μόνη ένια της κυβέρνησης είναι τα χρήματα που εισέρχονται στα δημόσια ταμεία ή μάλλον στο απύθμενο πηγάδι του χρέους, είναι απορίας άξια η στάση του ΥΠΕΚΑ στην απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το Ελληνικό Δημόσιο προσφεύγει κατά της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ζητά την απόδοση 15.3 εκ. ευρώ συν τους τόκους. Σύμφωνα με δηλώσεις του κ. Παπακωνσταντίνου,  σε ντοκιμαντέρ του Εξάντα,  αυτό είναι πάγια τακτική της Ελλάδας, όχι μόνο έναντι σε επιζήμιες για τη χώρα αποφάσεις, αλλά σε όλες τις αποφάσεις που αμφισβητούν την επάρκεια και αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης. Εκτός βέβαια από αυτές που αφορούν το μνημόνιο!

Παρόλα αυτά, τελικά το Ελληνικό Δημόσιο αξιώνει την είσπραξη  21.616.315,93 ευρώ από την Ελληνικός Χρυσός, συνομολογώντας την παράνομη κρατική επιχορήγηση προς την εταιρεία. [ … κατάθεση εγγράφων …]. Τελικά τι ισχύει; Έκανε η κυβέρνηση σωστά τη δουλειά της και ενίσταται στις περί του αντιθέτου αποφάσεις, ή ζημίωσε το Ελληνικό Δημόσιο; Εισέπραξε τελικά το Δημόσιο αυτό το ποσό ή κάλυψε την «τρύπα» από την κατακρεούργηση προνοιακών επιδομάτων;

Ανταγωνιστικές οικονομικές δραστηριότητες

Μιλάτε για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Και μάλιστα προκρίνετε αυτό ως το σημαντικότερο όφελος για την οικονομία. Σε ποια στοιχειωδώς έγκριτη οικονομική ανάλυση δεν συνυπολογίζονται οι ζημίες για την αξιολόγηση μιας απόφασης; Σας διέφυγε μήπως η υπάρχουσα – για να μη μιλήσω για δυνητική – οικονομική δραστηριότητα της περιοχής; Δε γνωρίζεται ότι στη Χαλκιδική οι άνθρωποι ασχολούνται με τον τουρισμό, τη γεωργία, τη μελισσοκομία, την αλιεία, τη δασοκομία, την κτηνοτροφία, τη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων; Το σύνολο αυτών των δραστηριοτήτων θα πληγεί, άμεσα ή έμμεσα, από τις εξορυκτικές και μεταλλευτικές δραστηριότητες. Συνυπολογίστε λοιπόν την απώλεια των χιλιάδων θέσεων εργασίας που συνεπάγεται η δημιουργία μερικών εκατοντάδων, πριν μιλήσετε για οικονομική ανάπτυξη και ευημερία. Δείτε  τι έσοδα  επιφέρουν στην τοπική κοινωνία και στο  Ελληνικό Δημόσιο το τουριστικό προϊόν της Χαλκιδικής και οι ελιές της.

Μηχανισμοί ελέγχου

Μας διαβεβαιώνετε ότι οι περιβαλλοντικοί όροι θα τηρηθούν απαρέγκλιτα. Από τους μηχανισμούς ελέγχου της ίδιας της εταιρείας; Γιατί, τουλάχιστον σήμερα, δημόσιοι μηχανισμοί ελέγχου δεν έχουν πρόσβαση στις εγκαταστάσεις της εταιρείας. Το ελληνικό δημόσιο έχει εγγυηθεί αμέτρητες φορές την έννομη λειτουργία ιδιωτικών εταιρειών και η εμπειρία μας αποδεικνύει ότι έχει αποτύχει άλλες τόσες.

Η εμπειρία μας στη Χαλκιδική είναι πικρή. Τον Απρίλιο του 2010 επιτροπή κατοίκων επισκέφθηκε τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος στο ΥΠΕΚΑ και κατήγγειλε σωρεία περιβαλλοντικών παραβάσεων της Ελληνικός Χρυσός που μάλιστα εγκυμονούσαν κινδύνους για τη δημόσια υγεία ακόμη και για τη ζωή των κατοίκων. Η τότε ειδική γραμματέας  κ. Καραβασίλη  δεσμεύτηκε ότι θα ελέγξει τις καταγγελίες και αν ευσταθούν θα προβεί στις προβλεπόμενες από το νόμο κυρώσεις και πρόστιμα. Πράγματι το Μάιο του 2010 κλιμάκιο των επιθεωρητών περιβάλλοντος επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις της εταιρίας. Λίγους μήνες μετά η κυρία Καραβασίλη δημοσίευσε στο προσωπικό της μπλογκ ένα νον πέιπερ όπου διαπιστώνει τις καταγγελθείσες παραβάσεις και κάνει συστάσεις στην εταιρεία για αποφυγή παρόμοιων ατοπημάτων στο μέλλον. Για εφαρμογή κυρώσεων και προστίμων ούτε κουβέντα.

Μιλάτε για την εφαρμογή των ΜΠΕ. Η ΜΠΕ που αφορούσε στην επέκταση του μεταλλείου των Μαύρων Πετρών κάτω από τον δομημένο οικισμό της Στρατονίκης προέβλεπε ότι η εξόρυξη θα γινόταν κατά 70% με μετροπόντικα και κατά 30% με φουρνέλα. Τον μετροπόντικα δεν τον είδαμε ποτέ. Τα φουρνέλα όμως τραντάζουν καθημερινά τα σπίτια της Στρατονίκης που έχουν γεμίσει ρωγμές.

Καταστολή – Κοινωνικά δικαιώματα

Καμία δραστηριότητα που εμπεριέχει σημαντικούς κινδύνους για την ποιότητα της ανθρώπινης ζωής δε γίνεται να πραγματοποιηθεί χωρίς τη συναίνεση – ή έστω την ανοχή – των τοπικών κοινωνιών. Η απουσία ουσιαστικής δημόσιας διαβούλευσης και η προσπάθεια απαξίωσης των προβληματισμών των τοπικών κοινωνιών, αποτελεί ασέβεια προς τους πολίτες. Η αντιμετώπισή τους από την πολιτεία και τις αστυνομικές δυνάμεις ως κοινών κακοποιών και η εξομοίωση των αγώνων τους για μια αξιοπρεπή ζωή με αυτή φασιστικών και νεοναζιστικών μορφωμάτων, αποτελεί ύβρη. Οφείλετε να ακούσετε τους προβληματισμούς τους και να λάβετε σοβαρά υπόψη σας τις ενστάσεις τους.

Κι αν δεν ακούτε αυτούς ακούστε έναν από τους κυβερνητικούς εταίρους σας την ΔΗΜΑΡ ή μάλλον ένα κομμάτι της, το Περιφερειακό Γραφείο Κεντρικής Μακεδονίας που δηλώνει με βεβαιότητα την αντίθεσή του για τις συγκεκριμένες επενδύσεις στη Χαλκιδική και στο Κιλκίς.

Οι κάτοικοι της Χαλκιδικής του Κιλκίς της Ροδόπης και του Έβρου είναι αποφασισμένοι να συνεχίσουν να αγωνίζονται με κάθε τρόπο ενάντια στα καταστροφικά σχέδια ντόπιων και ξένων χρυσοθήρων που επιβάλλονται από την τωρινή αλλά και τις προηγούμενες κυβερνήσεις  με πρόφαση την κρίση και την ανεργία  που εσείς δημιουργήσατε. Θα συνεχίσουν να αγωνίζονται  γιατί αυτός είναι ένας αγώνας για τη ζωή και το μέλλον των παιδιών τους. Είναι ένας αγώνας που δεν έχουν περιθώρια να τον χάσουν γιατί δεν τους το επιτρέπουν τα παιδιά τους.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ ήταν είναι και θα είναι στο πλευρό των κατοίκων ενάντια στις επιταγές της τρόικα και των μνημονίων που επιβάλλουν το ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου, που θυσιάζουν ανθρώπους και περιβάλλον,  που  ακυρώνουν την προοπτική μιας αειφόρου ανάπτυξης στο βωμό των συμφερόντων του κεφαλαίου.

Αν ο δικός σας κόσμος, κύριε υπουργέ στρέφετε γύρω από τα κέρδη των τραπεζιτών και των εταιριών, ο δικός μας κόσμος έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο και το περιβάλλον.

Ακούστε λοιπόν τους κατοίκους της Χαλκιδικής που τραγουδούν «δικά μας είναι τα νερά, δικά μας είναι τα βουνά» και απαντήστε τους.