Θέμα: Φυλακές ανηλίκων

Την Πέμπτη 1 Ιουλίου στην Βουλή, στη συζήτηση του νομοσχεδίου «Βελτιώσεις της Ποινικής Νομοθεσίας για τους ανήλικους δράστες, πρόληψη και αντιμετώπιση της θυματοποίησης και της εγκληματικότητας των ανηλίκων», η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Λάρισας Ηρώ Διώτη, στην ομιλία της, επικεντρώθηκε στις άθλιες συνθήκες κράτησης που επικρατούν στις φυλακές ανηλίκων αλλά και στην παντελή έλλειψη πρόνοιας και δομών έτσι ώστε να αποφεύγεται η φυλάκιση των ανηλίκων. Κατείγγειλε επίσης, την παράνομη κράτηση ανήλικων μεταναστών και επανέφερε το αίτημα που είχε καταθέσει ως τροπολογία ο ΣΥΡΙΖΑ στο άρθρο 3: «Σε ανήλικο αλλοδαπό δεν μπορεί να επιβληθεί το μέτρο της διοικητικής κράτησης. Μέριμνα για τη διαμονή του λαμβάνει ο εισαγγελέας ανηλίκων σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες επιμελητών ανηλίκων».

Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ υπογράμμισε ότι με αυτήν την κατάσταση που διαιωνίζεται «βρίσκουν δικαίωση, όλοι αυτοί που κραυγάζουν για λιγότερο κράτος στην κοινωνία και την οικονομία, αλλά περισσότερο ποινικό κράτος, για να μην κινδυνεύσουν τελικά από τους πεινασμένους και τους απελπισμένους».

Τέλος, απευθυνόμενη στον Υπουργό, είπε χαρακτηριστικά:  «Καταλήγω, λοιπόν, λέγοντας πως είμαστε ακόμη πολύ πίσω. Οι ανάγκες σήμερα δεν είναι αυτές. Καταλαβαίνετε και σεις ότι αυτά όχι απλώς είναι ημίμετρα, αλλά είναι ψίχουλα. Δεν δίνετε ούτε ένα ευρώ για την υπόθεση αυτή και η οικονομική κρίση αυτό δεν το αθωώνει. Εδώ μιλάμε για ένα έγκλημα εις βάρος παιδιών ψυχών.   Για όλα τα παραπάνω που σας είπα, δεν υπάρχει πρόβλεψη και η ζωή των παιδιών αυτών θα συνεχιστεί τόσο τραγικά και τόσο απαράδεκτα όπως σας τα περιέγραψα και σ αυτό δυστυχώς δεν απαντά το νομοσχέδιο. Παίρνετε σωστά μέτρα και για τις ποινές και για την προφυλάκιση, το αναγνωρίζουμε, αλλά είναι απλά μια σταγόνα στον ωκεανό».

* Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας:

                                                                                            Το Γραφείο Τύπου

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το θέμα το οποίο συζητάμε σήμερα είναι και πολύ σοβαρό και συγκλονιστικό μαζί. Για μας είναι αδιανόητο να υπάρχουν φυλακές ανηλίκων και οι προτάσεις μας είναι διαφορετικές και έχουν διατυπωθεί και δημόσια.

      Παρʼ όλα αυτά οι φυλακές υπάρχουν και γιʼ αυτό θα ήθελα να αναφερθώ σε μερικά γενικότερα πράγματα, που θα έπρεπε να έχετε λάβει υπʼ όψιν σας και κάποια στιγμή, κύριε Υπουργέ, να υπάρχει και μια ολοκληρωμένη πρόταση.

     Το αμερικανοτραφές δόγμα της «μηδενικής ανοχής» που πολλοί υποστηρίζουν και για τους ενήλικες και για τα παιδιά, οδηγεί σε βάρβαρες καταστάσεις, οδηγεί σε βάρβαρες  κοινωνίες. Οδηγεί σε κοινωνίες με υπερτροφικό ποινικό κράτος και χιλιάδες ανθρώπους στις φυλακές, ακόμα και για ψύλλου πήδημα, προληπτικά, όπως ισχυρίζονται κάποιοι.

     Αναγνωρίζουμε την προσπάθεια που κάνετε, προσπάθεια που δεν μπορεί να γίνεται μόνο από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, η οποία όμως είναι ελάχιστη και πολύ μικρή για να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα στις φυλακές ανηλίκων της χώρας.

     Θα ήθελα να αναφέρω δύο-τρία παραδείγματα για την κατάσταση που επικρατεί σε σχέση με τους ανήλικους, απλά και κατανοητά.

     Όπως είπε και ο συνάδελφος ο κ. Τάσος ο Κουράκης, τρία στα τέσσερα παιδιά που αποφυλακίζονται από τις φυλακές ανηλίκων, ξαναγυρνούν στις φυλακές ενηλίκων πια. Δεν υπάρχει πιο τρανταχτό παράδειγμα για την αποτυχία της πολιτικής διαπαιδαγώγησης και σωφρονισμού των ανηλίκων.

     Την τελευταία φορά που πήγε η «Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων» και πήγαμε, στις φυλακές ανηλίκων του Βόλου, οι ανήλικοι κρατούμενοι φώναζαν «ανοίξτε τα κελιά να μπούνε τα παιδιά», εκφράζοντας την αγωνία τους να δουν τους ανθρώπους που ήταν απέξω για να τους συμπαρασταθούν.

     Τα παιδιά αυτά, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ζουν σε συνθήκες κράτησης πέρα από κάθε φαντασία. Τι συμβαίνει εκεί, λοιπόν;

     Μιλάτε, κύριοι για σωφρονισμό και αναρωτιέμαι πώς μπορεί να υπάρχει σωφρονισμός, διαπαιδαγώγηση, δημιουργία διαφορετικής συνείδησης σε παιδιά 16, 17 χρονών, όταν για είκοσι επτά ολόκληρες ώρες συνεχόμενες, είναι κλεισμένα μέσα στα  κελιά και τους θαλάμους; Δεν συμβαίνει πουθενά αυτό, ούτε σε φυλακή ενηλίκων.

     Πώς μπορεί να μην καλλιεργείται η ψυχή των παιδιών με αγριότητα και θυμό, όταν βγαίνουν στον προαύλιο χώρο μετά από 27 ώρες και δεν υπάρχει τίποτα, τίποτα απολύτως, εκτός από τσιμέντο; Ούτε παγκάκι, ούτε καρέκλα, ούτε βράχος, ούτε πέτρα για να καθίσουν.

     Πώς μπορεί να υπάρχει σωφρονισμός, όταν για λόγους οικονομικής κρίσης έχουν κοπεί όλα τα προγράμματα που υπήρχαν και γίνονταν μέσα στη φυλακή;

     Εδώ, δυστυχώς, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μιλάμε για φοβερά πράγματα. Αν συγκρίνουμε τη φυλακή του Βόλου των ανηλίκων με τη χειρότερη φυλακή των ενηλίκων –θέλετε τη Κέρκυρα, θέλετε τα Γρεβενά, θέλετε την Αλικαρνασσό;- οι φυλακές ανηλίκων του Βόλου είναι χειρότερες.

     Πώς είναι δυνατόν να μιλάτε για σωφρονισμό, όταν στοιβάζονται παιδιά και κοιμούνται στο πάτωμα και δεν έχουν ούτε σαπούνι;

     Τι είναι αυτή η πολιτεία τέλος πάντων, που δεν παρέχει απολύτως  τίποτα και που κόβει το συγκλονιστικό ποσό των 8 ευρώ το μήνα για τους άπορους, σε 6,2 ευρώ λόγω κρίσης;

     Εξοργίζεσαι και έξω που είσαι. Σκεφθείτε τα παιδιά που ζουν αυτά στα πετσί τους κάθε μέρα.

     Είναι τελικά αυτό που έχει γραφτεί, ότι πρόκειται για την ποινικοποίηση της φτώχειας, την εγκληματοποίηση της φτώχειας, την εξάντληση κάθε αυστηρότητας σε ανήλικους –και στους ενήλικους φυσικά- κυρίως αν είναι φτωχοί, μετανάστες, άνεργοι. Αναγνωρίζουμε ότι για τα Ελληνόπουλα υπάρχει μια προσπάθεια να μη μπαίνουν φυλακή, ειδικά για μικροαδικήματα, αλλά αυτό δεν ισχύει για όλους.

     Βρίσκουν δικαίωση, λοιπόν, όλοι αυτοί που κραυγάζουν για λιγότερο κράτος στην κοινωνία και την οικονομία, αλλά περισσότερο ποινικό κράτος, για να μην κινδυνεύσουν τελικά από τους πεινασμένους και τους απελπισμένους.

     Να θυμίσω την περίπτωση του δεκαπεντάχρονου Πολωνού, πριν δύο-τρία χρόνια, του Ματιέα, που τον συνέλαβαν με ένα τσιγάρο χασίς, φυλακίστηκε στην Αυλώνα, παρουσίασε προβλήματα, τον πήγαν στο ψυχιατρείο του Κορυδαλλού και μετά ένα μήνα παραμονής στο δήθεν νοσοκομείο, στο δήθεν ψυχιατρείο –διότι γνωρίζετε ότι δεν πρόκειται ούτε για νοσοκομείο ούτε για ψυχιατρείο, στην καλύτερη περίπτωση είναι κέντρο υγείας- το παιδί κρεμάστηκε, χωρίς όπως αποδείχτηκε, να τον έχει δει κανένας γιατρός και χωρίς να  υπάρχει καμία γνωμάτευση. Και φυσικά, κανένας δεν τιμωρήθηκε.

     Να θυμίσουμε επίσης τι γίνεται στα κρατητήρια της Πέτρου Ράλλη, όπου οι άνθρωποι που ασχολούνται, συνάντησαν μικρά παιδιά, ακόμα και 8 χρονών, όπου δεν τους παρέχουν απολύτως τίποτα και που το μόνο τους έγκλημα είναι ότι δεν έχουν χαρτιά, το αδίκημα δηλαδή του να είσαι μετανάστης. Η ποινικοποίηση της μετανάστευσης. Και μην πείτε, πού να τους αφήσουμε, δεν έχουν να πάνε πουθενά. Αυτό θα έπρεπε να έχει ήδη φροντιστεί.

     Στην Πέτρου Ράλλη λοιπόν υπήρχαν περιπτώσεις που για να ανανεωθεί το τρίμηνο κράτησης, βάζανε τα πιτσιρίκια να υπογράψουν ότι τους απελευθερώνουν και το επόμενο λεπτό, έξω από την πόρτα, τους ξανά συλλάμβαναν για άλλους τρεις μήνες. 

     Η κράτηση ανηλίκων χωρίς δικαστική απόφαση, αποτελεί σημαντική απόκλιση από τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που η Ελλάδα έχει κυρώσει με το ν. 2101/1992. Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 37 εδάφιο β΄ της Σύμβασης «η σύλληψη, κράτηση ή φυλάκιση ενός παιδιού πρέπει να είναι σύμφωνη με το νόμο, να μην αποτελεί παρά ένα έσχατο μέτρο και να είναι της μικρότερης δυνατής χρονικής διάρκειας». Εν προκειμένω, η κράτηση του ανηλίκου εν όψει της απέλασής του, είναι προφανές ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί ως έσχατο, αλλά ως πρώτο και εύκολο μέτρο, καθώς ο υπό απέλαση ανήλικος δεν έχει διαπράξει καμία άλλη αξιόποινη πράξη πέραν της παράνομης εισόδου και παραμονής τους στη χώρα, για την οποία συνήθως ο ίδιος δεν ευθύνεται. Η πρακτική αυτή εκθέτει τη χώρα μας που θα όφειλε σύμφωνα με την πιο πάνω διάταξη, σε συνδυασμό με το άρθρο 6 του ελληνικού Συντάγματος να λαμβάνει όλα τα αναγκαία εναλλακτικά μέτρα προς αποφυγή της κράτησης του ανηλίκου.

     Σ αυτό το σημείο, λοιπόν, κύριε Υπουργέ, καταθέσαμε με τη κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ και την υπογράψαμε τέσσερις Βουλευτές, τροπολογία στο άρθρο 3, με την οποία αναφέρουμε: «Σε ανήλικο αλλοδαπό δεν μπορεί να επιβληθεί το μέτρο της διοικητικής κράτησης. Μέριμνα για τη διαμονή του λαμβάνει ο εισαγγελέας ανηλίκων σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες επιμελητών ανηλίκων». Παρακαλώ να γίνει δεκτή.

     Αυτή, λοιπόν, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι η γύμνια ενός συστήματος μη ύπαρξης δομών προστασίας των ανηλίκων. Και όχι μόνο για τους μετανάστες, αλλά και για τα Ελληνόπουλα. Αυτό δεν προκύπτει μόνο όταν ένα παιδί κάνει μία παραβατική ενέργεια και μπει στη φυλακή ή σε ένα ίδρυμα, αλλά και πριν, σε περιπτώσεις που υπάρχει ανάγκη, κακοποίηση ή εγκατάλειψη.

     Κοινωνικές υπηρεσίες και δομές χρειάζονται, αγαπητοί συνάδελφοι και συναδέλφισσες –το είπε και ο κύριος Υπουργός- και όχι φυλακές.

     Ακόμα ένα παράδειγμα από την Κασσαβέτεια, όπου δύο αδέλφια, 13 και 15 χρονών βρίσκονται φυλακισμένα. Ο δεκατριάχρονος που επικοινωνεί με την «Πρωτοβουλία για τα Δικαιώματα των Κρατουμένων», δηλώνει πως θέλει να αυτοκτονήσει. Και σας ρωτώ: Τι θα κάνετε με τα παιδιά αυτά; Τι θα κάνετε μ αυτό το παιδί; Τώρα που θα πάει το όριο στα 15 χρόνια, μάλλον θα αποφυλακιστεί, αλλά ο αδελφός του που έχει κλείσει τα 15 χρόνια θα μείνει μέσα. Όταν θα βγει, λοιπόν, τι θα κάνετε; Εδώ μιλάμε για ανθρώπινες παιδικές ζωές. Τι έχετε στο μυαλό σας; Θα θέλαμε κάτι να μας πείτε.

     Σ αυτό το σημείο θα μπορούσα πολλά να αναφέρω και για τα ιδρύματα της χώρας και την επίσης απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί στα περισσότερα, αλλά ο χρόνος μου δεν επαρκεί.

     Κλείνοντας, όμως, θέλω να κάνω μία μικρή αναφορά στους κρατούμενους για ναρκωτικά.

     Είναι αστείο πράγμα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, να θεωρούμε ότι έχουμε έξι χιλιάδες εμπόρους ναρκωτικών, όταν σε άλλες χώρες πολυπληθέστερες, είναι εκατό, εκατόν πενήντα άνθρωποι αυτοί που έχουν καταδικαστεί για εμπορία. Δε νομίζω ότι είμαστε χώρα εμπόρων ναρκωτικών. Αν είναι αστείο και τραγικό μαζί να μιλάμε για τέτοια νούμερα, είναι εξωπραγματικό και αχαρακτήριστο να μιλάμε για εμπορία σε ανήλικους, όταν είναι προφανές για οποιονδήποτε νοήμονα, ότι τα παιδιά  αυτά είναι τα θύματα ενός κυκλώματος ή μιας κατάστασης. 

     Καταλήγω, λοιπόν, λέγοντας πως είμαστε ακόμη πολύ πίσω. Οι ανάγκες σήμερα δεν είναι αυτές. Καταλαβαίνετε και σεις ότι αυτά όχι απλώς είναι ημίμετρα, αλλά είναι ψίχουλα. Δεν δίνετε ούτε ένα ευρώ για την υπόθεση αυτή και η οικονομική κρίση αυτό δεν το αθωώνει. Εδώ μιλάμε για ένα έγκλημα εις βάρος παιδιών ψυχών.

     Για όλα τα παραπάνω που σας είπα, δεν υπάρχει πρόβλεψη και η ζωή των παιδιών αυτών θα συνεχιστεί τόσο τραγικά και τόσο απαράδεκτα όπως σας τα περιέγραψα και σ αυτό δυστυχώς δεν απαντά το νομοσχέδιο. Παίρνετε σωστά μέτρα και για τις ποινές και για την προφυλάκιση, το αναγνωρίζουμε, αλλά είναι απλά μια σταγόνα στον ωκεανό.

     Σας ευχαριστώ.