Κυρίες και κύριοι,

Φίλες και φίλοι,

Άκουσα με προσοχή τις παρεμβάσεις όλων των εισηγητών, ιδίως όμως του πρωθυπουργού και μου ήρθαν στο μυαλό οι στίχοι ενός ωραίου τραγουδιού του Διονύση Σαββόπουλου που λένε: «Παίρνεις τις ιδέες μου και μου τις κάνεις λιώμα».

Και το λέω αυτό γιατί ώριμες τομές, από τη μεταρρύθμιση που καθιέρωσε τον δεύτερο βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης ως τον Καποδίστρια και σήμερα με τον Καλλικράτη, εφαρμόζονται χωρίς την εξασφάλιση των απαραίτητων προϋποθέσεων για να επιτύχουν. Αφυδατώνονται, μένουν χωρίς θεσμική και κυρίως υλική υποστήριξη, αλλάζουν περιεχόμενο και προσανατολισμό.

Αγαπητοί φίλοι, έχω τη τιμή να εκπροσωπώ έναν πολιτικό χώρο που έχει αφήσει σημαντικές παρακαταθήκες στο χώρο της αυτοδιοίκησης, με πολύ σημαντικούς δημάρχους και αυτοδιοικητικούς.

Εδώ επιτρέψτε μου μία μικρή αναφορά στον ανιδιοτελή εργάτη της αποκέντρωσης, των δημοκρατικών θεσμών, τον Χρήστο Παλαιολόγο που τόσο νωρίς έφυγε από κοντά μας.

Ήμασταν λοιπόν οι πρώτοι που επισημάναμε την ανάγκη να αποκτήσει η χώρα μας αιρετή περιφερειακή διοικητική διάρθρωση, με διοικητική αποκέντρωση, ταυτόχρονα όμως με φορολογική μεταρρύθμιση, με ανακατανομή πόρων και εξουσιών υπέρ των αυτοδιοικητικών θεσμών.

Ήμασταν οι πρώτοι που μιλήσαμε για το όραμα να καταστούν οι αυτοδιοικητικοί θεσμοί φορείς ουσιαστικής κοινωνικής συμμετοχής, δημοκρατίας, διαφάνειας και οικονομικής προόδου.

Πάνω από όλα, όμως, η δική μας αυτοδιοικητική παρέμβαση και φωνή έρχεται μέσα από τις δεκαετίες, τα πρωτοποριακά πειράματα και τις επεξεργασίες της Αριστεράς.

Σήμερα, όμως, βρισκόμαστε μπροστά στην πραγματικότητα του «Καλλικράτη», που όπως είπε ο πρωθυπουργός εντάσσεται στη λογική της δημοσιονομικής ανάτασης και του σχεδίου σταθερότητας που σήμερα ο υπουργός των οικονομικών καταθέτει στα όργανα της Ε.Ε.

Με λίγα λόγια δηλαδή, τη στιγμή που η τοπική αυτοδιοίκηση στενάζει από την έλλειψη πόρων και το κεντρικό κράτος συνεχίζει να παρακρατά τους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους, εμείς πάμε να αντιμετωπίσουμε μια αναγκαία και ώριμη μεταρρυθμιστική τομή, όπως αυτή της περιφερειακής αποκέντρωσης, ως μια ακόμη ευκαιρία να περιορίσουμε τις αναγκαίες δημόσιες δαπάνες προς την αυτοδιοίκηση. 

Φυσικά η κεντρική εξουσία όφειλε πριν την παρουσίαση του «Καλλικράτη» να κάνει μια γενναία αποτίμηση του «Καποδίστρια». Έστω να λάβει υπόψη της τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις της ΚΕΔΚΕ, της ΕΝΑΕ, των εκπροσώπων τους. Φοβάμαι πως αυτή η βιασύνη πολύ σύντομα θα μας αναγκάσει να αναζητήσουμε και έναν «Ικτίνο».

Και επειδή αισθάνομαι ότι είμαστε στο ίδιο έργο θεατές, θα ήθελα να σας υπενθυμίσω τις δηλώσεις του πρωθυπουργού της χώρας, όταν ήταν ακόμα στην αξιωματική αντιπολίτευση, στο συνέδριο της Κυλλήνης. Έλεγε λοιπόν τότε ο σημερινός πρωθυπουργός :

 «Θέλω να προειδοποιήσω την κυβέρνηση να μην επιχειρήσει μία νέα εξαπάτηση της τοπικής αυτοδιοίκησης και των πολιτών με ένα νόμο που θα επιχειρεί αποσπασματικά τη διοικητική συνένωση χωρίς ένα συνολικό σχέδιο διοικητικής μεταρρύθμισης, χωρίς τις οικονομικές και άλλες προϋποθέσεις κα τα προγράμματα που θα συνοδεύουν αυτήν την μεγάλη μεταρρύθμιση, όπως είναι η χωροθέτηση με διάλογο, η χρηματοδότηση υποδομών και λειτουργικών δαπανών και η οργάνωση των υπηρεσιών…».

Είστε απόλυτα σίγουρος, κύριε υπουργέ, ότι εξασφαλίζετε κάποιους από τους όρους που θέσατε ως αξιωματική αντιπολίτευση;

Κανείς σε αυτήν εδώ την αίθουσα δεν είναι αντίθετος στην διοικητική μεταρρύθμιση. Το μεγάλο ζητούμενο είναι τι πρόσημο βάζεις σε αυτή την διοικητική μεταρρύθμιση. Αν ξεκινάς με τηλεοπτική προβολή του υπουργικού συμβουλίου δηλώνοντας πως οι βασικοί λόγοι που γίνεται η μεταρρύθμιση είναι δημοσιονομικοί, τότε κάνεις μία πολύ κακή αρχή.

Όταν παρουσιάζεις μία έκθεση 45 σελίδων, που είναι συρραφή επιλεγμένων τμημάτων μίας στρατηγικού τύπου μελέτης του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το αν είσαι καλών ή κακών προθέσεων, κρίνεται από ποια αποσπάσματα της μελέτης αποφασίζεις να μην συμπεριλάβεις στην έκθεση αυτή.

Και αυτό που απουσιάζει είναι το κομμάτι με το όραμα, το κομμάτι που χαρακτηρίζει τις τοπικές αρχές ως τους «πολιτικούς θεσμούς που συγκροτούνται για την τοπική αυτό-διοίκηση με ευθύνες για την περιοχή τους, πολύ ευρύτερες από την απλή παροχή υπηρεσιών».

Κυρίως, όμως, κρίνεσαι για τις καλές ή κακές σου προθέσεις από αυτά που εσκεμμένα δεν δεσμεύεσαι και αφήνεις σε απόλυτη ασάφεια.

Και για να γίνω πιο σαφής στο πόνημα που καταθέσατε κύριε υπουργέ, δεν εξασφαλίζονται πουθενά οι όροι και η προικοδότηση για αυτό το μεγάλο εγχείρημα. Δεν εξασφαλίζονται με ρητές διατυπώσεις οι αρμοδιότητες, κανείς δεν προνοεί ώστε να μην κυριαρχήσουν άλλη μία φορά όροι και πολιτικές όπως «επιχειρηματικότητα», «ελαστικότητα», «ευελιξία», καθολική επιβολή του ιδιωτικού στο δημόσιο.

Επιτρέψτε μου, όμως, να σας πω πως όταν παραμένουμε το πιο συγκεντρωτικό και αναποτελεσματικό κράτος της Ευρώπης, όταν παραμένουμε πολύ μακριά από το μέσο όρο της Ε.Ε στην ανακατανομή πόρων, τότε το ζήτημα δεν είναι οι καλές ή οι κακές προθέσεις αλλά το αν απαντά το νομοσχέδιο στα παραπάνω προβλήματα. Και πολύ φοβάμαι ότι το νομοσχέδιο δεν απαντά , έχουμε δηλαδή ένα λάθος νομοσχέδιο.

Που δεν αναφέρει τίποτε για τις αρμοδιότητες της αιρετής περιφέρειας πλην εκείνων που μας επιβάλλει η Ευρώπη.

Που εμμένει στον συγκεντρωτισμό με τη δημιουργία 7 γενικών διοικήσεων για να ελέγχει τα πάντα το κράτος.

Που για άλλη μία αφορά αγνοεί τις συνταγματικές επιταγές.

Που δεν έχει καμία ουσιαστική αναφορά στην δημιουργία μητροπολιτικών αυτοδιοικήσεων στην Αττική και την Θεσσαλονίκη.

Που δεν καθιερώνει την απλή αναλογική και αναπαράγει τα αρχηγοκεντρικά και δικομματικά μοντέλα στην αυτοδιοίκηση.

Που θέλει να συνδυάσει τα ασυνδύαστα, την διοικητική μεταρρύθμιση, με την δημοσιονομική πολιτική, τον εκλογικό νόμο.

Που θα δικαιολογήσει την αύξηση στο Φ.Π.Α για να χρηματοδοτήσει, για να βρει τους απαραίτητους πόρους για την αυτοδιοίκηση.

Ο «Καλλικράτης», λοιπόν, ατύχησε. Θα σταθούμε απέναντι του, επιμένοντας να μιλάμε για άμεση δημοκρατία, για αποκέντρωση με αρμοδιότητες και πόρους, για αντιπροσωπευτικότητα, επικουρικότητα, εγγύτητα, αυτονομία. Ξέρουμε την συνέχεια, κάποιοι και κάποιες θα μιλήσουν για «ουτοπίες», «ανεδαφικές προτάσεις», «ξεπερασμένες αντιλήψεις».

Τους υπενθυμίζουμε πως τα ίδια μας είπαν για τον «Καποδίστρια», για την παγκόσμια οικονομική κρίση, για την ελαστική εργασία και για άλλα. Η ζωή δικαίωσε όμως όσους επέμεναν οραματικά, κόντρα στις επιχειρηματικές λογικές, κόντρα στα συγκεντρωτικά μοντέλα που διαχειρίζονται επιδοτήσεις και προγράμματα δις ευρώ, και ξεχνούν πως αυτοδιοίκηση είναι οι πολίτες, οι ενεργοί πολίτες, η συμμετοχή, η κοινωνική συνοχή και η ανάπτυξη.

Σας ευχαριστώ.