08/12/2009

Μέτωπο στην κερδοσκοπία σε βάρος των επιτοκίων του δημόσιου δανεισμού

Να τερματιστεί το ολιγοπώλιο των Τραπεζών στην αγορά και διάθεση των δανειακών τίτλων του δημοσίου. Ανάγκη γενικευμένης απευθείας διάθεση

Ερώτηση Π.Λαφαζάνη προς τον Υπουργό Οικονομικών

Το θεσμικό πλαίσιο και οι πρακτικές που διέπουν την αγορά και πώληση των δανειακών τίτλων του ελληνικού δημοσίου είναι απολύτως απαράδεκτα και στρέφονται κατά του δημοσίου συμφέροντος, του συμφέροντος της ελληνικής οικονομίας και των πολιτών.

Ειδικότερα την πρωτογενή αγορά (δημοπρασίες, κοινοπρακτικές εκδόσεις κλπ) και τη δευτερογενή αγορά ομολόγων και εντόκων γραμματίων του ελληνικού δημοσίου (ΗΔΑΤ) ελέγχουν και κατευθύνουν ως «βασικοί διαπραγματευτές» μια ολιγάριθμη ομάδα (21) εκ των μεγαλύτερων εγχώριων και ξένων εμπορικών και επενδυτικών τραπεζών, που αναδείχθηκαν ως υπεύθυνες της παρούσας διεθνούς οικονομικής κρίσης. Αυτές οι τράπεζες αξιοποιούν την προνομιακή και ολιγοπωλιακή τους θέση προς ίδιον όφελος, προκειμένου να αποκομίζουν άκοπα μεγάλα κέρδη ιδίως από τη χειραγώγηση στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο των επιτοκίων του δημοσίου, χρεώνοντας ιδιαίτερα υψηλά επασφάλιστρα κινδύνου (spread).

Μεγάλα και αθέμιτα κέρδη αποκομίζουν, επίσης, οι Τράπεζες από τις εκτός ΗΔΑΤ συναλλαγές επί των τίτλων του δημοσίου. Αυτό διότι στις συναλλαγές εκτός ΗΔΑΤ, που είναι συνολικά μεγαλύτερες σε όγκο (85% του συνόλου των συναλλαγών βάσει στοιχείων του 2007), καταφεύγουν υπό τους πλέον δυσμενείς όρους οι πιο μικροί συναλλασσόμενοι, αφού η ΗΔΑΤ λειτουργεί περίπου ως χονδρική αγορά με κατώτερο πλαφόν συναλλαγής τα ?5εκατομμύρια. Συναλλαγές εκτός ΗΔΑΤ σημαίνουν ότι ο επενδυτής (θεσμικός, αμοιβαίο κεφάλαιο, ασφαλιστικό ταμείο ή ιδιώτης) προκείμενου να επενδύσει σε δανειακούς τίτλους του δημοσίου, πρέπει να είναι αντισυμβαλλόμενος με μια τράπεζα που να ανήκει στην κατηγορία των «βασικών διαπραγματευτών».Ο επενδυτής σε αυτή την περίπτωση μπορεί να μην μπορεί να ελέγξει τις τιμές επειδή πρόσβαση στην ΗΔΑΤ έχουν μόνο οι «βασικοί διαπραγματευτές» και όσοι διαθέτουν πρόσβαση στη βάση δεδομένων Bloomberg, η οποία έχει συνδρομή ύψους ?24.000 το χρόνο. Αυτό σημαίνει πως είναι έρμαιο στις διαθέσεις των 21 τραπεζών οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να δίνουν ότι τιμή θέλουν στον επενδυτή, τη στιγμή μάλιστα που τα αρμόδια τραπεζικά στελέχη αμείβονται βάσει της κερδοφορίας που προκύπτει από τις διάφορες συναλλαγές.

Οι κερδοσκοπικές αυτές πρακτικές σε βάρος του δημοσίου, των μικρών επενδυτών και των πολιτών, οι οποίες γίνονται πιο επώδυνες σε συνθήκες ύφεσης και κρίσης, συνεπικουρούνται σκοπίμως και σχεδόν ενορχηστρωμένα, ιδιαίτερα αυτήν την περίοδο, από:

•    τις δυσμενείς για την ελληνική οικονομία εκτιμήσεις και διαβαθμίσεις πιστοληπτικής ικανότητας ξένων οίκων

•    τις επιλεκτικές και διαβλητές παρεμβάσεις ξένων εντύπων, που εκφράζουν συμφέροντα των διεθνών χρηματοπιστωτικών κύκλων

•    εγχώριους καλοθελητές που εσκεμμένα ασκούν δημοσιονομική τρομοκρατία και κινδυνολογούν με το ενδεχόμενο χρεωκοπίας της χώρας. 

Επειδή η κυβέρνηση δεν μπορεί να παρακολουθεί ως «θεατής» τις αρνητικές εξελίξεις και πολύ περισσότερο να καλύπτει τα κακώς κείμενα ή και συχνά να τροφοδοτεί κερδοσκοπικές, σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος, λογικές,

Ερωτάται ο κος Υπουργός:

1) Σκοπεύει να διεκδικήσει την αλλαγή του απαράδεκτου θεσμικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ώστε να δοθεί στην τελευταία η ευχέρεια να δανείζει απευθείας, ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης και υψηλών spread, τα κράτη μέλη με ευνοϊκούς όρους, ανάλογους με αυτούς που προσφέρει αυτή την περίοδο ρευστότητα στις τράπεζες με ενέχυρο τους δανειακούς τίτλους του δημοσίου; Αφού η ΕΚΤ δέχεται ως αξιόπιστους τους δανειακούς τίτλους του δημοσίου και βάσει των εγγυήσεων αυτών χορηγεί δάνεια προς τις τράπεζες με 1%, οι οποίες στη συνέχεια κερδοσκοπούν εις βάρος του δημοσίου, δημιουργείται το λογικό ερώτημα, γιατί δεν δανειοδοτεί απευθείας με το ίδιο χαμηλό επιτόκιο τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών; Αν καταπέσουν οι εγγυήσεις αυτών των δανειακών τίτλων από τις κυβερνήσεις δεν θα πάρει πάλι τα οφειλόμενα χρήματα; Μήπως η ΕΚΤ ενδιαφέρεται μόνο για την οικονομική ευρωστία των εμπορικών τραπεζών τις οποίες ελέγχει και εποπτεύει και αδιαφορεί για τα συμφέροντα των κρατών-μελών και της ευρωπαϊκής και ελληνικής οικονομίας γενικότερα; Επίσης γιατί η ελληνική κυβέρνηση δεν εισπράττει ανταλλάγματα ειδικού φορολογικού χαρακτήρα από τις τράπεζες αφού βάσει της εγγύησης των δικών της δανειακών τίτλων οι τράπεζες κερδίζουν από τη διαφορά επιτοκίων (spread);

2) Γιατί η κυβέρνηση δεν σχεδιάζει τη γενικευμένη απευθείας διάθεση στο ευρύ αποταμιευτικό κοινό δανειακών τίτλων του δημοσίου με ιδιαίτερα μικρή ονομαστική αξία (λαικά ομόλογα), πράγμα επωφελές όχι μόνο για τους πολίτες αλλά και συνολικότερα για το κόστος του δημοσίου δανεισμού, το οποίο θα μπορούσε να μειωθεί 2%-3% ανάλογα με τη διάρκεια των τίτλων;

3)Προτίθεται η κυβέρνηση να αμφισβητήσει το σημερινό ολιγοπωλιακό πλαίσιο λειτουργίας και τις σχετικές πρακτικές στην αγορά των δανειακών τίτλων του δημοσίου, η οποία κατευθύνεται αν δεν χειραγωγείται απολύτως από μια ολιγάριθμη ομάδα Τραπεζών προς ίδιον όφελος και προς βλάβη των συμφερόντων του δημοσίου και της οικονομίας;

4) Σκοπεύει η κυβέρνηση να καταστήσει πιο δημοκρατική, πιο αντιπροσωπευτική, πιο ανοικτή, πιο ανταγωνιστική και πιο διαφανή την αγορά δανειακών τίτλων του δημοσίου, ώστε να μπορούν να έχουν πρωτογενή και δευτερογενή πρόσβαση σε αυτήν όχι μόνο οι Τράπεζες αλλά όλοι όσοι ενδιαφέρονται, πράγμα που θα μπορεί να μειώσει το κόστος δανεισμού του δημοσίου; Προτίθεται να προωθήσει παντού τη διαφάνεια, ιδίως στη δευτερογενή αγορά δανειακών τίτλων του δημοσίου με ένα σύστημα το οποίο θα προσφέρει προσβασιμότητα και ορατότητα των τιμών προς έλεγχο σε όλους ανεξαιρέτως τους επενδυτές και τους ενδιαφερόμενους;

5) Ποιό είναι το ύψος των κερδών των ελληνικών τραπεζών οι οποίες συμμετέχουν στην ΗΔΑΤ ως «βασικοί διαπραγματευτές αγοράς» καθώς και της Τράπεζας της Ελλάδος, από τις αγοραπωλησίες και τη διακράτηση δανειακών τίτλων του δημοσίου;

6) Οι αγοραπωλησίες τίτλων του Δημοσίου που διενεργούνται εκτός ΗΔΑΤ, «κλείνουν» στην ίδια τιμή με τις αντίστοιχες που διενεργούνται την ίδια χρονική στιγμή εντός ΗΔΑΤ; Υπάρχουν σχετικά διαθέσιμα στοιχεία και διενεργείται σχετικός έλεγχος;

7) Δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων όταν διαχειριστής και επόπτης της ΗΔΑΤ είναι ένα και το αυτό νομικό πρόσωπο, δηλαδή η Τράπεζα της Ελλάδος; Πόσες φορές η Τράπεζα της Ελλάδος ήταν αντισυμβαλλόμενη με ασφαλιστικά ταμεία ή ΝΠΔΔ των οποίων τα χρήματα είτε διαχειρίζεται είτε είναι θεματοφύλακας, τα τελευταία πέντε χρόνια; Υπάρχει και αν ναι, πώς ελέγχεται η σύγκρουση συμφέροντος μεταξύ του dealing room της Τράπεζας της Ελλάδος, της υπηρεσίας θεματοφυλακής Τράπεζας της Ελλάδος και της υπηρεσίας διαχείρισης Τράπεζας της Ελλάδος; Πόσα κέρδη είχε η Τράπεζα της Ελλάδος τα τελευταία χρόνια από τις 3 ανωτέρω δραστηριότητες;

Ο ερωτών Βουλευτής

Παναγιώτης Λαφαζάνης