Στο κέντρο της  Αθήνας, δίπλα στο Ναυτικό Νοσοκομείο και στο ΝΙΜΤΣ και στη συνέχεια του Πάρκου Ελευθερίας, βρίσκεται σε εγκατάλειψη ένας ιδιαίτερος ιστορικός χώρος. Πρόκειται για 13 λιθόκτιστα κτίρια του πρώην 401 Στρατιωτικού Νοσοκομείου, έκτασης 11 στρ., περίπου.

Ο χώρος αυτός, γνωστός με το όνομα «Στρατιωτικά Παραπήγματα», χρησιμοποιείτο αρχικά από  τις εγκαταστάσεις του 1ου  Συντάγματος Πεζικού.  Μερικά από τα πιο παλιά κτίρια στέγαζαν από το 1882 το Στρατιωτικό Σχολείο Υπαξιωματικών ενώ μετά την κήρυξη του Ελληνοτουρκικού πολέμου, το 1897, τα κτίρια του Σχολείου  χρησιμοποιήθηκαν  ως πρόσκαιρο παράρτημα του Στρατιωτικού Νοσοκομείου στου Μακρυγιάννη, για την περίθαλψη των τραυματιών και ασθενών  που έφθαναν από το μέτωπο.  Η χρήση τους αυτή συνεχίστηκε  από το Α΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο  το οποίο μετονομάστηκε, το 1945, σε «401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο». Λειτούργησε αδιάκοπα στο σημείο αυτό για 74 χρόνια, από το 1897 μέχρι το 1971, οπότε και περιήλθε στην ιδιοκτησία της Εκκλησίας της Ελλάδος, μετά από ανταλλαγή με το Υπουργείο Εθν. Άμυνας Είναι ενδιαφέρον ότι τα κτίρια κατασκευάστηκαν σύμφωνα με τις γαλλικές επιστημονικές αντιλήψεις, δηλαδή κατά περίπτερα, για την αποφυγή μετάδοσης των μικροβίων.

Πέραν του ιστορικού ενδιαφέροντος, η αρχιτεκτονική των κτιρίων είναι ιδιαίτερη. Τα κτίρια είναι λιθόκτιστα, κεραμοσκεπή, με τοιχοποιία επεξεργασμένης πέτρας με ορθογωνικούς γωνιόλιθους. Τα υπέρθυρα των ανοιγμάτων, θυρών και παραθύρων, είναι κατασκευασμένα με ορατούς  ορθογωνικούς  λίθους σε αρμονική διάταξη με τις διακοσμητικές ζώνες που τα περιβάλλουν, τοξωτές καμάρες με λίθινα διακοσμητικά περιθώρια και μεταλλικά προστατευτικά κιγκλιδώματα και γωνιακούς πυργίσκους ή παρατηρητήρια.  Αυτή η σπάνια αρχιτεκτονική, χαρακτηριστική παραδοσιακού στρατοπέδου, με τις αλέες με δενδροστοιχίες αιωνόβιων δέντρων που θυμίζει κηπούπολη, αποτελεί ίσως το τελευταίο δείγμα  νοσοκομειακής αρχιτεκτονικής του 19ου  αιώνα, στην Ελλάδα και εκ των πραγμάτων πνεύμονα πρασίνου στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας.

Σύμφωνα με τα αρχεία της Δ/νσης Σχεδίου Πόλεως, από το 1980, ο Δήμος Αθηναίων, η 1η Εφορεία Νεώτερων μνημείων και ο Οργανισμός Αθήνας έκαναν σοβαρές προσπάθειες, για το χαρακτηρισμό των κτιρίων του παλιού Νοσοκομείου ως διατηρητέων, όπως έγινε το 1997 με τα παρακείμενα κτίρια του Πάρκου Ελευθερίας, με τα οποία αποτελούν ενιαίο σύνολο από πλευράς κλίμακας, αρχιτεκτονικής μορφής, τρόπου κατασκευής  και φυσικού περιβάλλοντος.

Στο Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμών  του ΥΠΕΧΩΔΕ είχε ανατεθεί μάλιστα η επεξεργασία απόφασης για τον χαρακτηρισμό τους ως διατηρητέων, διαδικασία που περιέργως πώς, δεν κατέληξε μέχρι σήμερα.

Μετά την απόφαση της Εκκλησίας το 2001 για ανέγερση πολυτελούς ξενοδοχείου,  εντάθηκαν οι προσπάθειες διάσωσης του ιστορικού χώρου, οι οποίες υποστηρίζονται, μεταξύ άλλων, από το  Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Οργανισμού Αθήνας για τις χρήσεις γης (ΦΕΚ 80/4.2.1988).Ο Νόμος αυτός  προβλέπει για την συγκεκριμένη ιδιοκτησία πολιτιστική-εκπαιδευτική χρήση ενώ ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας προτείνει την απόδοση τμήματος του περιβάλλοντος χώρου σε χώρο κοινόχρηστου πρασίνου και για τα κτίρια προτείνεται η διατήρησή τους με τις παραπάνω χρήσεις. Επίσης, υποστηρίζονται από τους νόμους, (3028/2002), άλλες σχετικές αποφάσεις του ΣτΕ, διεθνείς συμβάσεις όπως η σύμβαση της Γρανάδας (2039/1992) και αποφάσεις του ΣτΕ για παρεμφερείς περιπτώσεις (αρ. 4047/1999), όπου είναι σαφές, ότι ο καθορισμός χρήσεων γης δε χρειάζεται περαιτέρω εξειδίκευση, άρα είναι δεσμευτικός.

Αναφέρουμε ενδεικτικά  φορείς και οργανισμούς που έχουν ταχθεί υπέρ της διάσωσης του χώρου ως συνόλου με όλα τα ιστορικά κτίσματα και τον περιβάλλοντα χώρο τους: η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Αττικής, η Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας (Ο.Ρ.Σ.Α.), η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και  Πολιτισμού, ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων, το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ΙCOMOS),  ο Σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ), ο εξωραϊστικός σύλλογος  «Λυκαβηττός» και η MONUMENTA, Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία για την Προστασία της Φυσικής και Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς.

Ερωτώνται οι κ.κ.  Υπουργοί

1.    Γιατί δε δίνεται οριστική λύση, σύμφωνα και με τους σχετικούς Νόμους και αποφάσεις, για το χαρακτηρισμό ως διατηρητέου μνημείου αυτής της ενιαίας και αδιάσπαστης πολεοδομικής ενότητας, σπάνιας και μοναδικής για το κέντρο της Αθήνας;

2.     Γιατί τα ιστορικά κτίρια του παλαιού Νοσοκομείου έχουν αφεθεί τόσα χρόνια να ερημώνουν και ο περιβάλλων χώρος να μαραζώνει;

3.    Γιατί δεν υιοθετούνται βιώσιμες νέες χρήσεις οι οποίες δε θα αλλοιώνουν τις αρχιτεκτονικές, ιστορικές και αισθητικές αξίες του μνημείου, σύμφωνες με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, όπως έγινε με τα παρακείμενα παρόμοια κτίρια του Πάρκου Ελευθερίας και του στρατοπέδου στο Πάρκο Γουδή τα οποία έχουν ανακαινιστεί και χρησιμοποιούνται πλέον ως μουσεία, χώροι εκθέσεων και γλυπτοθήκη;

Ο ερωτών βουλευτής

Περικλής  Κοροβέσης