Κύριε πρόεδρε της Βουλής των Ελλήνων,
κύριοι Υπουργοί
Κύριοι και κυρίες βουλευτές
Αγαπητοί/ες φίλοι και φίλες

Είμαστε σήμερα εδώ  σε μια εκδήλωση μνήμης και οφειλόμενης τιμής στον ΓΡΗΓΟΡΗ ΓΙΑΝΝΑΡΟ, μια κορυφαία προσωπικότητα της ανανεωτικής αριστεράς. Η εκδήλωσή μας αυτή  γίνεται σήμερα, 11 χρόνια μετά το θάνατό  του, υπό την αιγίδα της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ και του Ινστιτούτου Ν. Πουλαντζάς.

Αρχίζοντας την εκδήλωσή μας επιτρέψτε να εκδιπλώσουμε πολύ σύντομα ορισμένα βιογραφικά στοιχεία.

Ο Γρήγορης Γιάνναρος γεννήθηκε το 1936 στην Σαλμώνη Ηλείας και τελείωσε το Γυμνάσιο στον Πύργο Ηλείας.

 Από τα μαθητικά του χρόνια ενεργοποιήθηκε στο αριστερό κίνημα και δικάστηκε για αυτό μαζί με συμμαθητές του, με τον Α.Ν 509.

Οργανώθηκε στην παράνομη ΕΠΟΝ, αναδείχτηκε ηγετικό στέλεχος της Νεολαίας ΕΔΑ και στη συνέχεια σε μέλος του Κεντρικού Συμβούλιου της Νεολαίας Λαμπράκη. Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στην Αθήνα, στην πρώην ΑΣΟΕΕ, στη συνέχεια στην Μόσχα, στην Ακαδημία Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών, όπου έκανε το διδακτορικό του για την ελληνική οικονομία (1966-1970), ύστερα στο Λονδίνο.             

Στην διάσπαση του ΚΚΕ, το 1968, τάχθηκε με το Γραφείο Εσωτερικού. Επέστρεψε το 1972 στην Ελλάδα. Πέρασε στην παρανομία μετά τα γεγονότα της Νομικής και συμμετείχε ενεργά από ηγετικές θέσεις στις διαδικασίες ανασύνταξης και αντιστασιακής δράσης του ΚΚΕ Εσωτερικού.                           

Ο Γρηγόρης Γιάνναρος ήταν διευθυντής και ψυχή του περιοδικού «Κομμουνιστική θεωρία και Πολιτική» από το 1975 ως το 1978 και διατέλεσε διευθυντής της «Αυγής» από το 1978 ως το 1988.

Μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου του ΚΚΕ Εσωτερικού, της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ και στη συνέχεια μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του Συνασπισμού από την ίδρυση του. Εξελέγη τρεις φορές βουλευτής του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ, διατέλεσε κοινοβουλευτικός  εκπρόσωπός του την περίοδο 1990-3, καθώς και υπουργός αναπληρωτής Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας στην Οικουμενική Κυβέρνηση Ζολώτα. Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του ʼ96 παρά την κλονισμένη υγεία του, ήταν υποψήφιος του ΣΥΝ, πρώτος σε σταυρούς στην Αʼ Αθήνας.       

Ο Γρηγόρης Γιάνναρος είχε πλούσια συγγραφική και πνευματική δραστηριότητα. Έγραψε εκατοντάδες άρθρα και δοκίμια, καθώς και τα βιβλία: «Από τις αυταπάτες στην πραγματικότητα-Η Αριστερά μετά το ΄89» (1990), «Ευκαιρίες και παγίδες στο τέλος της μεταπολίτευσης» (1995), « Νέα Εποχή-Νέοι Στόχοι».    

Φίλοι και φίλες,    

Σήμερα, αναστοχαζόμενοι  τη ζωή και τη δράση του κορυφαίου αυτού συντρόφου μας,  που έζησε τα πάθη και μέσα στα πάθη της Αριστεράς - την ήττα της, την ανθοφορία της ανανεωτικής περιόδου, την κρίση, τις  αναζητήσεις για το νέο της πρόσωπο, θα μπορούσαμε, με όλους τους υποκειμενισμούς, να καταγράψουμε καθοριστικές  εγχαράξεις της παρουσίας και δράσης του στη συλλογική μας μνήμη:

•    Από τις οργανώσεις της ύστατης παράνομης ΕΠΟΝ στην ΕΔΑ και από εκεί στους Λαμπράκηδες, στο ΚΚΕ εσωτερικού, στην ΕΑΡ και στον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ, η διαδρομή του Γρηγόρη Γιάνναρου αντιπροσωπεύει μια από της κανονικότητες του βίου των αγωνιστών της γενιάς του.

Εκείνων ιδίως που η στράτευσή τους στους αγώνες στους οποίους οδηγούσε η αποδοχή των κομμουνιστικών ιδανικών δεν οδήγησε στην πνευματική στείρωση αλλά στην συνειδητοποίηση ότι η συνέπεια προς τα ιδανικά που επέλεξαν και οδήγησαν τη ζωή τους είχε ως όρο και προϋπόθεση τη ρήξη με όλες τις μορφές της αυταρχικής οργάνωσης της κοινωνίας που αυτοαποκαλούνταν κομμουνιστική. Ο Γρηγόρης Γιάνναρος διάλεξε τους δρόμους αυτής της ρήξης των ρήξεων. Όχι για να απομακρυνθεί, αλλά για να επιχειρήσει μαζί  με τους συντρόφους του να αντιστρέψει το ρεύμα, να ξαναδώσει στο κομμουνιστικό ιδανικό την αρχική του καθαρότητα, και να συντηρήσει την ανατρεπτικότητα του επαναστατικού λόγου μέσα στις συνθήκες της εποχής μας.

Πολέμησε όλες τις μορφές στείρου δογματισμού, αλλά ποτέ δεν άφησε να παρασυρθεί στους πειρασμούς της καιροσκοπικής ευελιξίας.

•    Η έρευνα της οικονομίας, της κοινωνίας, του πολιτικού συστήματος και των θεσμών συνιστά καίριο εργαλείο για μιαν αριστερή πολιτική, και στην οργάνωση και την ανάπτυξή της συνέβαλε αποφασιστικά ο Γρηγόρης Γιάνναρος μετά τη Μεταπολίτευση: πρώτα ως υπεύθυνος του περιοδικού του ΚΚΕ Εσωτερικού «Κομμουνιστική Θεωρία και Πολιτική», και από το 1978 όταν διεύθυνε την εφημερίδα «Αυγή». Με έμφαση στην αξιόπιστη, όσο γίνεται πληρέστερη καταγραφή των γεγονότων, κατέβαλε συστηματική προσπάθεια για μια κριτική δημοσιογραφία που δεν αρκείται να αποκαλύπτει και να καταγγέλλει κοινωνικές αδικίες ή αντιδημοκρατικές εκτροπές, αλλά, ψάχνοντας τα αίτια, αναζητά δυνάμεις ικανές να τα υπερβούν. Έδωσε βάρος στην παρακολούθηση διεθνών εξελίξεων και εμπειριών, ιδίως στην εισαγωγή της ευρωπαϊκής αριστερής σκέψης, του ευρωκομμουνισμού τότε, στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα άνοιξε την εφημερίδα στον πολιτικό διάλογο καθώς και στο διάλογο μεταξύ επιστημόνων και ανθρώπων του πολιτισμού, εξασφαλίζοντας κατά καιρούς εξαιρετικά παραγωγικές συνεργασίες. Για μια δεκαετία κατόρθωσε η «Αυγή» να ασκεί επιρροή πολύ ευρύτερη από τους αριθμούς της κυκλοφορίας της, από τα εκλογικά ποσοστά του κόμματος που εξέφραζε.

•    Ο Γρηγόρης Γιάνναρος είχε την ικανότητα να διαβλέψει τα όρια του εγχειρήματος της ΕΑΡ μέσα στην Ελλάδα και στο πλαίσιο των διεθνών εξελίξεων στους χώρους της αριστεράς. Αποδέχθηκε γρήγορα την ιδέα της συνάντησης με το ΚΚΕ. Αυτό του επέτρεψε να υπερβεί προκαταλήψεις και να εργαστεί σκληρά εκείνη την περίοδο, θεωρητικά και πρακτικά, για τη δημιουργία του Ενιαίου Συνασπισμού. Και ήταν η συμβολή του αποφασιστική, όχι μόνο με τη στάση του και με τις θέσεις του, αλλά και με την καθημερινή, απροκατάληπτη, ειλικρινή και φιλική συμπεριφορά απέναντι στους συντρόφους "της άλλης πλευράς". Έβλεπε με τη συγκρότησή του να πραγματοποιείται το όραμά του: μια ισχυρή, ανανεωμένη Αριστερά, που θα διεκδικούσε συμμετοχή στη διακυβέρνηση της χώρας.

•    Η Αριστερά μπορεί να ασκεί εξουσία χωρίς να ενσωματώνεται; ο Γρηγόρης Γιάνναρος έδειξε, όντας υπουργός αναπληρωτής Βιομηχανίας στην οικουμενική κυβέρνηση, με την προσωπική του δράση και το σχέδιό του στον τομέα της εφηρμοσμένης βιομηχανικής πολιτικής  για τις προβληματικές επιχειρήσεις ότι  το μέγα ερώτημα που ταλανίζει τους αριστερούς στην Ελλάδα  στην Ευρώπη δεν έχει μονοσήμαντη αρνητική απάντηση. Μπορούν να υποστηριχθούν και να προωθηθούν βιώσιμες λύσεις, με κόστος, αλλά και μέριμνα και για διασφάλιση της δημόσιας περιουσίας καθώς και της απασχόλησης. Αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση, πρόγραμμα και σχέδιο.

•    Όραμά του Γρηγόρη Γιάνναρου η μετεξέλιξη της Αριστεράς σε ηγετική πολιτική δύναμη της ελληνικής κοινωνίας, με ενεργό ρόλο στο πολιτικό γίγνεσθαι, με ιστορική αίσθηση, επιστημονική γνώση και ρεαλιστικό πολιτικό σχέδιο. ο Γρηγόρης Γιάνναρος επέμενε ότι η Αριστερά πρέπει να διεκδικήσει τη συμμετοχή της στη διακυβέρνηση της χώρας. Μ αυτή την οπτική ήταν πάντοτε θιασώτης των συνεργασιών και των πολιτικών συμμαχιών, υποστηρίζοντας ότι δεν είναι δυνατό να προτείνεις τομές και ριζικές αλλαγές στην κοινωνία και ν αρνείσαι την ευθύνη της συμμετοχής. «Έχουμε να επιλέξουμε ανάμεσα σ αυτό που υπάρχει και σ αυτό που έρχεται. Την ακινησία δεν μπορούμε να την επιβάλουμε, ακόμα κι αν τη θέλουμε. Θα συμμετάσχουμε στις αναμετρήσεις που έρχονται, θα συμβάλουμε και εμείς στη διαμόρφωση του νέου ή θα παραμείνουμε στο περιθώριο», υπογράμμιζε. Αυτό που υποστήριζε με πάθος ήταν ότι η όποια κομματική συνεργασία δεν προηγείται, έπεται. Προηγούνται οι προτάσεις πάνω στα μεγάλα διαρθρωτικά ζητήματα της κοινωνίας. Έπονται οι συζητήσεις, διαπιστώνονται συμφωνίες,  και μόνον τότε προωθούνται συνεργασίες. Το πρόγραμμα, οι ώριμοι στόχοι και τα συγκεκριμένα αποτελέσματα για τους εργαζόμενους και την κοινωνία, δεν ήταν για τον Γρηγόρη Γιάνναρο τα ενδεχόμενα επακόλουθα, αλλά τα δεσμευτικά προαπαιτούμενα.

Φίλοι και  φίλες, χωρίς μεγάλα λόγια, ο Γρηγόρης Γιάνναρος μας λείπει, με τις ιδέες του, τις προτάσεις του, τα οράματά του.