Για ακόμη μια φορά η κυβέρνηση φέρνει εν κρυπτώ και με συνοπτικές διαδικασίες για συζήτηση στη Βουλή ένα εκπαιδευτικό νομοσχέδιο. (Είναι χαρακτηριστικό ότι το νομοσχέδιο κατατέθηκε αργά το μεσημέρι της Παρασκευής, και ακόμη και σήμερα Τρίτη δεν έχει αναρτηθεί στις ηλεκτρονικές σελίδες της Βουλής και του Υπ. Παιδείας).

Το γεγονός αυτό εκτός από την αδιαφορία της ΝΔ για τις δημοκρατικές διαδικασίες, αποκαλύπτει και την χαμηλή αυτοπεποίθηση που έχει η κυβέρνηση για τις προτάσεις της για την παιδεία. Είναι εμφανές ότι δεν επιθυμεί σε καμιά περίπτωση να ανοίξει διάλογος ούτε να τεθούν οι απόψεις της στη βάσανο της εμπεριστατωμένης κριτικής των ανώτατων ιδρυμάτων, των συλλόγων ΔΕΠ, αλλά και των πολιτικών κομμάτων.

Με το νομοσχέδιο αυτό η κυβέρνηση κάνει ένα ακόμη βήμα προς ένα πανεπιστήμιο πλήρως υποταγμένο στην αγορά. Η παιδεία επιδιώκεται να μετεξελιχθεί σε αμειβόμενες «υπηρεσίες εκπαίδευσης». Θα λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και θα παράγει απασχολήσιμους πτυχιούχους, χωρίς επαγγελματικά δικαιώματα, που θα προσφέρονται για ευέλικτες και επισφαλείς σχέσεις εργασίας. Στην αγορά ανατίθεται να ορίζει εφεξής τις οργανωτικές και χρηματοδοτικές παραμέτρους της ανώτατης εκπαίδευσης και μέσω αυτών τον προσανατολισμό του περιεχομένου σπουδών.

Η κυβέρνηση δεν απαντά στα προβλήματα που διαπιστωμένα αντιμετωπίζουν οι μεταπτυχιακές σπουδές και η πανεπιστημιακή έρευνα, που συχνά αποτελούν αντικείμενο συνδιαλλαγής μεμονωμένων διδασκόντων και του Υπουργείου Παιδείας, ούτε στο γεγονός ότι πολλά ΠΜΣ δεν έχουν καθόλου ερευνητικό χαρακτήρα, αλλά αναμασούν απλώς προπτυχιακού επιπέδου γνώσεις. Ιδιαίτερα αρνητικό είναι επίσης ότι σε πολλά ΠΜΣ απαιτούνται δίδακτρα (κάτι που έρχεται σε αντίθεση με το σύνταγμα που ορίζει ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι δωρεάν) καθώς και ότι μέσα από τη σύνδεση με τις επιχειρήσεις έχει περιοριστεί σημαντικά η ανεξάρτητη έρευνα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει παρουσιάσει στη βουλή και στην κοινωνία ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την ανάπτυξη και αναβάθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης. Απέναντι στο σχέδιο της κυβέρνησης για ένα χαμηλού επιπέδου πανεπιστήμιο, που θα διευρύνει το χάσμα που χωρίζει την Ελλάδα από τις χώρες της ΕΕ, αντιπροτείνουμε τη μεταρρύθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης με βάση τους ακόλουθους άξονες:

1) Αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης για την παιδεία στο 5% του ΑΕΠ και για την έρευνα στο 1,5%.

2) Κατάργηση των διδάκτρων

3) Υπαγωγή όλων των πανεπιστημιακών λειτουργιών στον έλεγχο των αιρετών οργάνων (σύγκλητοι, γενικές συνελεύσεις τμημάτων)

4) Ενίσχυση της ακαδημαϊκής αυτοτέλειας των ανώτατων ιδρυμάτων, που πρέπει τα ίδια να καθορίζουν την πολιτική ανάπτυξής τους ελεύθερα και ανεξάρτητα από την εκάστοτε κυβερνητική πολιτική.

Σε αυτό το πλαίσιο υποστηρίζουμε ότι:

• Οι Μεταπτυχιακές Σπουδές αποτελούν βαθμίδα της Δημόσιας Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, η οποία έχει στόχο την εισαγωγή στην ερευνητική εργασία και την ανάπτυξη εφοδίων για την κριτική άσκηση της επιστήμης

• Η χρηματοδότησή τους πρέπει να εξασφαλίζεται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ο σχεδιασμός τους πρέπει να επαφίεται στην ίδια την πανεπιστημιακή κοινότητα, με ακαδημαϊκά κριτήρια και όχι υπό την θεσμοθετημένη ή άτυπη πίεση παραγόντων της αγοράς.    

• Η φοίτηση δεν μπορεί να προσφέρεται με δίδακτρα.

• Στους μεταπτυχιακούς φοιτητές και τους υποψήφιους διδάκτορες θα πρέπει να παρέχονται υποτροφίες ή/και αμοιβή για την εργασία τους σε έρευνες του πανεπιστημίου, δωρεάν σίτιση και στέγαση, ασφάλιση κλπ.

• Κρίσιμη είναι  η διαφύλαξη της δημοσιότητας της ερευνητικής διαδικασίας με τρεις τρόπους: 1) Την δημοσιότητα και τον έλεγχο της προέλευσης των κονδυλίων, των όρων χρηματοδότησης και του προσδοκώμενου αποτελέσματός της. 2) Την εξασφάλιση της δημοσιότητας των ερευνητικών αποτελεσμάτων και τη μη ιδιοκτησιακή κατοχύρωσή  τους από εξωπανεπιστημιακούς θεσμούς. 3) Την άμεση κατάργηση των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου που λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια υπό τη σκέπη των πανεπιστημίων με τη μορφή των Ερευνητικών Πανεπιστημιακών   Ινστιτούτων.

• Τα επαγγελματικά δικαιώματα πρέπει  να κατοχυρώνονται  στο  βασικό πτυχίο.

Ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς θεωρεί ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο έχει στο εσωτερικό του πολλές δημιουργικές δυνάμεις, τόσο σε επίπεδο διδασκόντων όσο και σε επίπεδο φοιτητών. Το κράτος πρέπει να σταματήσει να κόβει τα φτερά τους και να προσπαθεί να τις εκφυλίσει, πιέζοντας τες να συμβιβαστούν με τη μίζερη πραγματικότητα που οραματίζεται για τη χώρα η κυβέρνηση της ΝΔ.

Μαζί με τους καθηγητές και τους φοιτητές θα συνεχίσουμε τον αγώνα όχι μόνο για την υπεράσπιση, αλλά και για την αναβάθμιση του δημοσίου πανεπιστημίου. Η Ελλάδα χρειάζεται ισχυρό δημόσιο και δωρεάν πανεπιστήμιο και ανεξάρτητη έρευνα, προσβάσιμα σε όλους και όλες.