Στο ΦΕΚ της 16ης Απριλίου του 2008 δημοσιεύεται η Κοινή  Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) με αριθμ. ΔΟ/Ο/28/2/Φ.1332  με τίτλο: Εκχώρηση και μεταβίβαση αρμοδιοτήτων στην Εταιρεία με την επωνυμία «Εγνατία Οδός Ανώνυμη Εταιρεία», που αφορά στη διαχείριση δημόσιων έργων με συμβάσεις παραχώρησης, με την οποία εκχωρούνται και μεταβιβάζονται αρμοδιότητες, μέχρι πρότινος Δημοσίου, όπως η τήρηση εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων σε όλες τις φάσεις του έργου. Επίσης,  «εκχωρούνται και μεταβιβάζονται» σχετικές αρμοδιότητες της Ε.Υ.Ε.Π.,(πρβλ. 9§2 εδ. (α) ν. 2947/2001, για την αρμοδιότητα της Ε.Υ.Ε.Π. να ελέγχει τους περιβαλλοντικούς όρους).

Η μεταβίβαση αρμοδιότητας από διοικητικό όργανο γενικά απαγορεύεται, εκτός αν επιτρέπεται από τις διατάξεις που ορίζουν την αρμοδιότητά του. Ο όρος μεταβίβαση, στο διοικητικό δίκαιο, υπονοεί ότι το μεταβιβάζον όργανο δεν μπορεί να ασκεί την  αρμοδιότητα εφεξής.

Στην προκειμένη περίπτωση πρέπει να αναφέρουμε ότι, η  «Εγνατία Οδός ΑΕ» δεν έχει εμπειρία σε έργα παραχώρησης, καθότι δεν έχει διαχειριστεί ποτέ μέχρι σήμερα έργα με σύμβαση παραχώρησης. Τέτοια εμπειρία έχει μόνο η αρμόδια Διεύθυνση του ΥΠΕΧΩΔΕ , η ΕΥΔΕ/ΟΑΠ, η οποία διαχειρίστηκε τα έργα με σύμβαση παραχώρησης του Διεθνούς Αερολιμένα Ελ. Βενιζέλος, της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου και της Αττικής Οδού.

Επίσης το επιχείρημα ότι η αντιμετώπιση των έργων πρέπει να γίνεται από το ίδιο όργανο για την πιο αποτελεσματική διαδικασία, σε καμία περίπτωση  δεν δικαιολογεί την εκχώρηση σε μία ΑΕ τη στιγμή που η Γεν. Γραμ. Συγχρηματοδοτούμενων Έργων αποτελεί ενιαίο φορέα επίβλεψης και διαχείρισης των έργων.

Επιπλέον αναφέρεται ότι δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού. Οι δαπάνες όμως αυτές, για τη συνέχιση της λειτουργίας της «Εγνατία Οδός ΑΕ» με την υπάρχουσα μορφή,  βαρύνουν το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και ως εκ τούτου  εμφανίζονται ως επενδυτικές δαπάνες, ενώ είναι καθαρά διαχειριστικές. Πέραν τούτου ,όταν μια ΑΕ όπως η «Εγνατία Οδός ΑΕ» ,ολοκληρώνει το σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε, παύει να λειτουργεί με το ίδιο καθεστώς και την ίδια τεράστια για τις απαιτήσεις στελέχωση  άρα και δαπάνες, οπότε η συνέχιση χρηματοδότησής της σαφώς επιβαρύνει τα δημόσια οικονομικά. Παρατηρούμε δηλαδή για μια ακόμη φορά μια ΑΕ του Δημοσίου, η οποία δημιουργήθηκες για συγκεκριμένο σκοπό, να διαιωνίζεται αλλάζοντας συνεχώς αντικείμενο, το οποίο ανήκει στη Δημόσια Διοίκηση, δημιουργώντας παράλληλες δομές με αυτό. Ας μην αναφερθούμε στον τρόπο με τον οποίο στελεχώνονται οι Ανώνυμες αυτές Εταιρείες.

Τέλος  στο άρθρο 2 της ΚΥΑ, διατυπώνουμε ορισμένες ενστάσεις νομικού χαρακτήρα.

Η διάταξη προσκρούει στο άρθρο 24§1 του Συντάγματος, γιατί εκχωρεί και μεταβιβάζει στην Εγνατία Οδό Α.Ε. αρμοδιότητα του Κράτους για την λήψη ορισμένων τουλάχιστον από τα απαιτούμενα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος.  «Ο συνταγματικός νομοθέτης επέβαλε στα όργανα του Κράτους να προβαίνουν σε θετικές ενέργειες για την διαφύλαξη του προστατευόμενου αγαθού, και ειδικότερα, να λαμβάνουν τα απαιτούμενα νομοθετικά και διοικητικά, προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα παρεμβαίνοντας στον αναγκαίο βαθμό...» (ΣτΕ 2537/96).

Η διάταξη αποτελεί υπέρβαση της εξουσιοδότησης που παρέχουν τα άρθρα 17§2  του ν. 3212/03 και 5§6-8 του ν. 2229/94, γιατί τα τελευταία αφορούν θέματα διοίκησης των σχετικών συμβάσεων, και όχι τήρησης των περιβαλλοντικών όρων του έργου. Ο έλεγχος της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων υπερβαίνει κατά πολύ το contract administration, που υπονοούν οι συντάκτες της απόφασης.

Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:

-    Με ποια δικαιολογία εκχωρούνται και μεταβιβάζονται οι αρμοδιότητες του Δημοσίου στην «Εγνατία Οδός ΑΕ», η οποία δεν έχει εμπειρία σε έργα που υλοποιούνται με σύμβαση παραχώρησης;

-    Ποιος τελικά αξιολογεί -στη θέση των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος-  για το μέγεθος των ενδεχόμενων «αποκλίσεων» στην τήρηση των περιβαλλοντικών όρων σε όλες τις φάσεις του έργου;

-    Ποιός φορέας θα είναι αρμόδιος για τη πρόσβαση του κοινού στη περιβαλλοντική πληροφορία σχετικά με τα έργα που αναφέρονται στην απόφαση;

-    Ποιο είναι το πραγματικό κόστος της δομής αυτής, η οποία σε άλλη περίπτωση θα άλλαζε το οργανωτικό της σχήμα λόγω ολοκλήρωσης της Εγνατίας Οδού,  ανεξάρτητα αν χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό ή από το ΠΔΕ;

Ο ερωτών βουλευτής

Μιχάλης Παπαγιαννάκης