Αρχή της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, επικαιροποίηση της ορολογίας του Αστικού Κώδικα, του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, του Ποινικού Κώδικα, του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, του Κώδικα Συμβολαιογράφων και του ν.4478/2017, για την εναρμόνισή της με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία που κυρώθηκε με τον ν.4074/2012 και λοιπές διατάξεις για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη των ατόμων με αναπηρία. 4η συνεδρίαση. Διαρκής Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης.

Ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε, κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι βουλευτές, ολοκληρώνοντας σήμερα την επεξεργασία του νομοσχεδίου, θα λέγαμε ότι ως συνολική εικόνα, αυτό που αποκομίζουμε είναι ότι το αρμόδιο υπουργείο νομοθέτησε πρόχειρα. Στη βάση γενικών αρχών στις οποίες όλοι συμφωνούμε παρουσίασε μια σειρά από άρθρα ημιτελή, άρθρα στα οποία δεν αποτυπώθηκε κάποια ουσιαστική εμβάθυνση στα προβλήματα των ατόμων με αναπηρία, άρθρα - εξαγγελίες, τα οποία όμως δεν είναι άμεσα εφαρμόσιμα.

Ακούσαμε προσεκτικά τον αρμόδιο υφυπουργό στις τοποθετήσεις του και δεν διαπιστώσαμε διάθεση ενσωμάτωσης των παρατηρήσεων που του έκαναν οι φορείς. Δεν είδαμε δηλαδή τον Υπουργό να μας αιτιολογεί γιατί ενώ κι η ΕΣαμΑ κι η Ομοσπονδία Τυφλών Ελλάδας του επισήμαναν ότι η ορολογία που χρησιμοποιεί στις τροποποιήσεις των κωδικών σε σχέση με τους κωφούς και τους βαρήκοους είναι εσφαλμένη, το υπουργείο επιμένει σε αυτές τις διατυπώσεις.

Επισήμαναν οι φορείς ότι ο όρος μη ομιλών κωφός είναι αδόκιμος, όπως επίσης αδόκιμος είναι κι ο όρος διανοητικά ασθενής. Του επισήμαναν, επίσης, οι φορείς ότι στο θέμα της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία στα κτήρια των δικαστηρίων τα πράγματα κινούνται με αργούς ρυθμούς. Τονίστηκε, επίσης, κάτι σοβαρό. Ότι στο άρθρο 18 του νομοσχεδίου αναπαράγεται η αναπηροφοβική διάταξη που απαγορεύει σε κωφούς συμπολίτες μας και σε συμπολίτες μας με νοητική αναπηρία να ορίζονται ένορκοι.

Αυτές τις παρατηρήσεις του αναπηρικού κινήματος, εμείς τις θεωρούμε σοβαρές και προβληματιζόμαστε σε σχέση με το γιατί δεν έχουν γίνει ακόμα οι σχετικές νομοτεχνικές βελτιώσεις, ώστε να θεραπευτούν οι σχετικές αβελτηρίες. Επίσης, δεν λάβαμε καμία απάντηση σε σχέση με το τι θα περιέχει το Προεδρικό Διάταγμα για την εφαρμογή του άρθρου 3 που θα διασφαλίζει την ισότιμη πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία σε μια σειρά από θεμελιώδη κοινωνικά αγαθά.

Συνεπώς, δεν μπορούμε να πούμε ότι το Υπουργείο επέδειξε, μέχρι τώρα, κάποια πραγματική διάθεση αλληλεπίδρασης με τους φορείς, αλλά και με τα υπόλοιπα κόμματα. Αντίθετα, τι παρατηρήσαμε; Μια επικοινωνιακή διόγκωση σε σχέση με το νομοσχέδιο, αλλά και θριαμβολογία σε σχέση με την στάση των φορέων, η οποία όμως απέχει από αυτά που ακούσαμε. Εμείς καταγράψαμε αναλυτικά τις παρατηρήσεις των φορέων και θεωρούμε ότι αν αυτές δεν γίνουν δεκτές, θα πρέπει τουλάχιστον να υπάρξει μια αναλυτική αιτιολόγηση της απόρριψης αυτής από την κυβέρνηση. Διαφορετικά, θα έχουμε κάθε δικαίωμα να υποθέσουμε ότι πράγματι οι στόχοι του νομοσχεδίου είναι επικοινωνιακοί κι ορθώς διατυπώσαμε την αντικειμενική κριτική μας.

Επί του συνόλου, λοιπόν, του νομοσχεδίου στεκόμαστε στο ότι περιέχει κάποιες θετικές διατάξεις, όμως η εφαρμογή τους, είτε είναι πρόχειρη κι αποσπασματική, είτε παραπέμπεται σε ένα απώτερο μέλλον. Όμως, θέσαμε στον κύριο υφυπουργό και μια σειρά από θέματα, στα οποία δεν λάβαμε απαντήσεις. Σε ότι αφορά το θέμα της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στη δικαιοσύνη, ακούσαμε από τους φορείς σημαντικά πράγματα, στα οποία σταθήκαμε κι εμείς. Ακούσαμε για παράδειγμα από τον αξιότιμο εκπρόσωπο του Πανελληνίου Συλλόγου Παραπληγικών ότι η κινητική προσβασιμότητα στις δικαστικές αίθουσες θα πρέπει να λάβει υπόψη της και το θέμα της δυνατότητας των ατόμων με αναπηρία να ασκήσουν και το δικαστικό λειτούργημα τους, δηλαδή να μπορεί ένας δικαστικός με αναπηρία να ανέβει στην έδρα.

Αντίστοιχα, ακούσαμε ότι υπάρχουν πολύ σοβαρές ελλείψεις σε διερμηνείς νοηματικής. Θέσαμε, ακόμη, το θέμα της πρόσβασης σε έγγραφα για συμπολίτες μας με αναπηρία. Δυστυχώς, δεν μπορέσαμε να έχουμε στην ακρόαση των φορέων εκπροσώπους του δικαστικού σώματος και των δικαστικών υπαλλήλων κι αυτό είναι ένα πρόβλημα που θα πρέπει να δει και το Προεδρείο της Επιτροπής. Έχουμε, δηλαδή, κάποια πολύ σοβαρά άρθρα, στα οποία δεν ακούσαμε την άποψη αυτών που θα κληθούν να τα εφαρμόσουν. Δεν ακούσαμε πως θα λειτουργήσει στην πράξη, η ανάθεση σε έναν δικαστικό υπάλληλο και σε έναν δικαστικό λειτουργό, του κρίσιμου καθήκοντος της συνεπικούρησης, ουσιαστικά, των ατόμων με αναπηρία στην πρόσβαση τους στη δικαιοσύνη. Μας προβληματίζει αυτή η έλλειψη, με δεδομένο ότι τα συγκεκριμένα ζητήματα αποτελούν μια από τις βασικές θεματικές του νομοσχεδίου.

Επίσης, σε ότι αφορά τον θεσμό της νομικής βοήθειας ακούσαμε τον υπουργό να παραδέχεται ότι υπάρχουν καθυστερήσεις στις αποζημιώσεις, συνεπώς δεν λειτουργεί, εκ των πραγμάτων, απρόσκοπτα. Κι εδώ, λοιπόν, έχουμε έναν πληθωρισμό, επιτρέψτε που την έκφραση, εξαγγελιών και καλών προθέσεων, αλλά δεν έχουμε προσεκτική μελέτη της εφαρμογής των διατάξεων και της αποτελεσματικότητάς τους. Συμπερασματικά, λοιπόν, έχουμε μπροστά μας ένα νομοσχέδιο που, ενώ σε επίπεδο προθέσεων θέλει να καταγραφεί ως προοδευτικό, σε επίπεδο περιεχομένου θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως διστακτικό, με δεδομένο ότι δεν προχωράει ένα βήμα πιο πέρα από τις δηλώσεις καλών προθέσεων.

Εμείς επαναλαμβάνουμε την ανάγκη αμέσως παρεμβάσεων για την βελτίωση της ζωής των ατόμων με αναπηρία, θα τα πούμε και στην Ολομέλεια αναλυτικά και βέβαια υπογραμμίζουμε ότι εντός των πλαισίων μιας κυβερνητικής πολιτικής, άκρως νεοφιλελεύθερης, το επίπεδο διαβίωσης και τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία θα υποβαθμίζονται διαρκώς. Η δική μας οπτική είναι τελείως διαφορετική και θεωρούμε ότι εάν δεν μπουν τα κοινωνικά δικαιώματα κι η διασφάλιση των κοινωνικών αγαθών στο επίκεντρο, καμία παρέμβαση δεν πρόκειται να αλλάξει την σημερινή ζοφερή εικόνα.

Καλούμε, λοιπόν, έστω και τώρα την κυβέρνηση και βέβαια και την ηγεσία του υπουργείου δικαιοσύνης να κάνουν μια γενναία αυτοκριτική σε σχέση με τα τεράστια προβλήματα που προκάλεσαν στα άτομα με αναπηρία αυτά τα χρόνια με τις πολιτικές τους. Θεωρούμε δεδομένο, τέλος, ως προς το νομοσχέδιο ότι θα πρέπει να ενσωματωθούν όλες οι επισημάνσεις των φορέων και ταυτόχρονα νέα πρέπει να αποσαφηνιστούν όσο το δυνατόν περισσότερο τα σημεία εκείνα των διατάξεων που αφορούν στην εφαρμογή του στην πράξη. Σας ευχαριστώ