Βουλευτές ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: Χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη δεκάδες κρατούμενοι σε φυλακές ενηλίκων και ιδρύματα αγωγής ανηλίκων λόγω άρνησης της κυβέρνησης να τους χορηγήσει κατ’ εξαίρεση ΑΜΚΑ

39 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, με επικεφαλής την Αναπλ. Τομέαρχη για την Κοιν. Αλληλεγγύη Θεανώ Φωτίου, τον Τομεάρχη Υγείας Ανδρέα Ξανθό και τον Τομεάρχη Προστασίας του Πολίτη Χρήστο Σπίρτζη κατέθεσαν ερώτηση στους Υπουργούς Υγείας, Εργασίας και Κοιν. Υποθέσεων και Προστασίας του Πολίτη. Θέμα οι περιπτώσεις κρατουμένων, ενήλικων σε φυλακές και ανήλικων σε δομές φιλοξενίας ανηλίκων, ή προσώπων σε διοικητική κράτηση που δεν έχουν πρόσβαση σε δημόσιες δομές (νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, δομές Πρωτοβάθμιας υγείας κ.λπ) για δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη γιατί δεν διαθέτουν ΑΜΚΑ. Αυτό συμβαίνει διότι είτε δεν διαθέτουν πιστοποιητικά γέννησης και εγγραφής σε οικογενειακή κατάσταση, είτε στερούνται άλλων νομιμοποιητικών εγγράφων παραμονής στη χώρα.

Ο ν. 4368/2016 του ΣΥΡΙΖΑ έδινε, για πρώτη φορά, ελεύθερη πρόσβαση σε όλες τις δημόσιες δομές υγείας για όλους τους ανασφάλιστους πολίτες και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες με μόνη προϋπόθεση την ύπαρξη ή έκδοση ΑΜΚΑ. Για ειδικές κατηγορίες που ενδεχομένως δεν διέθεταν νομιμοποιητικά έγραφα, μεταξύ των οποίων και οι κρατούμενοι, η νοσηλευτική και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μπορούσε να παρέχεται και χωρίς ΑΜΚΑ, ενώ εκδόθηκαν εγκύκλιοι που διευκόλυναν την έκδοση ΑΜΚΑ για τέτοιες κατηγορίες.

Επί ΝΔ, οι εγκύκλιοι αυτές ανακλήθηκαν και δεν αντικαταστάθηκαν με νέες, εκτός από την πρόβλεψη προσωρινού Αριθμού Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (Π.Α.Α.Υ.Π.Α) μέχρι την έγκριση της αίτησής του για άσυλο και του προσωρινού ΑΜΚΑ (ΠΑΜΚΑ), αποκλειστικά για τον εμβολιασμό όλων όσοι διαβιούν στη χώρα, ασχέτως προϋποθέσεων.

Έτι όμως, διάφορες κατηγορίες προσώπων χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, μεταξύ των οποίων αρκετοί κρατούμενοι, ενήλικες και ανήλικοι, σε αντίστοιχες σωφρονιστικές δομές ή σε καθεστώς διοικητικής κράτησης δεν μπορούν να εκδώσουν ΑΜΚΑ και συνεπώς δεν έχουν πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας. Ειδικά για τους κρατούμενους αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα γιατί οι περισσότεροι έχουν χρόνια προβλήματα υγείας και χρειάζονται συστηματική παρακολούθηση, εξετάσεις και φάρμακα, δεν κινδυνεύει μόνον η δική τους υγεία, αλλά και γενικότερα η υγιεινή και ασφάλεια στις σωφρονιστικές δομές. Μη επιλύνοντας το τυπικό κώλυμα της απόδοσης ΑΜΚΑ, η κυβέρνηση επιβάλλει καθεστώς διακρίσεων απαράδεκτο για ευρωπαϊκή χώρα.

Οι 39 βουλευτές ερωτούν τους τρεις Υπουργούς:

α) Τι σκοπεύουν να κάνουν για να διασφαλίσουν την πλήρη περίθαλψη των κρατουμένων σε φυλακές, των φιλοξενούμενων σε ιδρύματα αγωγής ανηλίκων και σε στέγες φιλοξενίας ανηλίκων και των τελούντων σε καθεστώς διοικητικής κράτησης οι οποίοι δεν διαθέτουν ΑΜΚΑ.

β) Τι θα κάνουν ώστε παγίως να εκδίδεται ΑΜΚΑ σε όλα τα πρόσωπα που δεν τον διαθέτουν, αφ’ ης στιγμής εισέρχονται σε σωφρονιστικά καταστήματα, ιδρύματα αγωγής ανηλίκων και στέγες φιλοξενίας ανηλίκων ή τίθενται υπό καθεστώς διοικητικής κράτησης, ώστε να μην υφίστανται διακρίσεις επιζήμιες για όλους.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:

ΕΡΩΤΗΣΗ
Προς τoυς κ.κ. Υπουργούς:
Υγείας
Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων
Προστασίας του Πολίτη

ΘΕΜΑ: «Χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη δεκάδες κρατούμενοι φυλακών, φιλοξενούμενοι σε ιδρύματα αγωγής ανηλίκων και στέγες φιλοξενίας ανηλίκων και τελούντες σε καθεστώς διοικητικής κράτησης, λόγω άρνησης της κυβέρνησης να τους χορηγήσει κατ’ εξαίρεση ΑΜΚΑ»

Σε σωφρονιστικά καταστήματα ανά την επικράτεια διαβιούν σήμερα δεκάδες κρατούμενοι οι οποίοι, για διάφορους λόγους (χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα εισόδου και διαμονής στη χώρα, άτομα που δεν διαθέτουν πιστοποιητικό γέννησης ή δεν έχουν περιληφθεί σε οικογενειακή κατάσταση κ. ά) δεν διαθέτουν ΑΜΚΑ. Αποτέλεσμα αυτής της έλλειψης είναι να μη δικαιούνται νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης εκτός των ορίων του σωφρονιστικού καταστήματος, κάτι που θέτει σε άμεσο κίνδυνο την υγεία και την ίδια τη ζωή τους.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με το ν. 4368/16, διασφάλισε το δικαίωμα όλων όσων βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια και είναι ανασφάλιστοι για οποιονδήποτε λόγο, ή ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες (πρόσφυγες, παιδιά, έγκυες γυναίκες, ανάπηροι, κ.λπ.) να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε όλες τις δημόσιες δομές υγείας για νοσηλευτική και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Μάλιστα, ο νόμος, στο άρθρο 33 παρ. 2, που δεν έχει τροποποιηθεί και ισχύει ως είχε ψηφιστεί εξ αρχής, ορίζει ότι στα πρόσωπα που δικαιούνται περίθαλψης, ανεξαρτήτως του νομικού καθεστώτος στο οποίο βρίσκονται, και της κατοχής ή όχι νομιμοποιητικών εγγράφων παραμονής στη χώρα, περιλαμβάνονται «…..vi) οι κρατούμενοι σε φυλακές, οι φιλοξενούμενοι σε ιδρύματα αγωγής ανηλίκων και σε στέγες φιλοξενίας ανηλίκων των εταιρειών ανηλίκων (Ν.Π.Δ.Δ.) και οι τελούντες σε καθεστώς διοικητικής κράτησης».
Το γενικευμένο αυτό δικαίωμα υπήρξε προεκλογική δέσμευση του ΣΥΡΙΖΑ που έγινε πράξη, γιατί δεν νοείται σύγχρονο κράτος πρόνοιας που, κάνοντας διακρίσεις, να μην προσφέρει σε όλο τον πληθυσμό που ζει στην επικράτειά του το πρώτο των αγαθών, την υγεία.
Μόνη προϋπόθεση για την παροχή της δημόσιας νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής φροντίδας ήταν ο δικαιούχος να διαθέτει ΑΜΚΑ ή να έχει το δικαίωμα να τον εκδώσει.
Με εγκυκλίους που εξέδωσαν το 2018 και 2019 από κοινού οι Υπουργοί Υγείας και Μεταναστευτικής Πολιτικής και ο Υφυπουργός Κοινωνικών Υποθέσεων δόθηκαν οδηγίες στις αρμόδιες αρχές για τη διευκόλυνση της έκδοσης ΑΜΚΑ σε δικαιούχους διεθνούς προστασίας και αιτούντες άσυλο.
Τέσσερις μόλις μέρες μετά της εκλογές του Ιουλίου 2019, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, δια του Υπουργού Εργασίας κ. Βρούτση, ανακάλεσε την εγκύκλιο του 2019, δεσμευόμενος ότι θα εκδώσει δική του νέα εγκύκλιο, πράγμα που δεν έγινε. Έτσι, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι στερήθηκαν τον ΑΜΚΑ και κατά συνέπεια την πρόσβαση στη νοσηλευτική και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Υπό την πίεση του υπαρκτού προβλήματος, τον Ιανουάριο του 2020 θεσμοθετήθηκε με ΚΥΑ ο Προσωρινός Αριθμός Ασφάλισης και υγειονομικής περίθαλψης Αλλοδαπού (Π.Α.Α.Υ.Π.Α) για τους αιτούντες διεθνούς προστασίας μέχρι να ληφθεί η απόφαση επί του αιτήματός τους και αργότερα, με νόμο του 2021 θεσμοθετήθηκε ο Προσωρινός ΑΜΚΑ (ΠΑΜΚΑ), ειδικά για τον εμβολιασμό όλων που διαμένουν στη χώρα, για λόγους δημόσιας υγείας
Δεν υπήρξε όμως καμία μέριμνα για την εφαρμογή του νόμου του ΣΥΡΙΖΑ σε κρατούμενους που, λόγω έλλειψης νομιμοποιητικών εγγράφων (παραμονής στη χώρα εάν πρόκειται για αλλοδαπούς, ή πιστοποιητικού γέννησης, ή εγγραφής σε οικογενειακή κατάσταση και δημοτολόγια προκειμένου για ημεδαπούς), δεν μπορούν να εκδώσουν ΑΜΚΑ.
Επειδή μεγάλο μέρος κρατουμένων έχει χρόνια προβλήματα υγείας και έχει ανάγκη συστηματικής παρακολούθησης, εργαστηριακών  εξετάσεων, φαρμακευτικής αγωγής και νοσηλειών, 
Επειδή η αδυναμία πρόσβασης σε δημόσια νοσηλευτική και ιατροφαρμακευτική φροντίδα είναι εξαιρετικά βλαπτική για την υγεία και τη ζωή των κρατουμένων, αλλά και για τις συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας στα σωφρονιστικά καταστήματα,
Επειδή, παρά το ότι σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία (ν. 4386/2016) «οι κρατούμενοι σε φυλακές, οι φιλοξενούμενοι σε ιδρύματα αγωγής ανηλίκων και στέγες φιλοξενίας ανηλίκων και οι τελούντες σε καθεστώς διοικητικής κράτησης» δικαιούνται νοσηλευτικής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ανεξάρτητα από νομιμοποιητικά έγγραφα, δεκάδες κρατούμενοι που δεν διαθέτουν ΑΜΚΑ αποκλείονται της πρόσβασης,
Επειδή η έλλειψη νομιμοποιητικών στοιχείων βάσει των οποίων εκδίδεται ο ΑΜΚΑ αποτελεί εν τω προκειμένω ένα τυπικό κώλυμα το οποίο μπορεί να παρακαμφθεί ή να τροποποιηθεί, πίσω όμως από το οποίο καλύπτεται η κυβέρνηση για να εφαρμόζει πολιτικές διακρίσεων,

Ερωτώνται οι αρμόδιοι υπουργοί:

1. Τι σκοπεύουν να κάνουν για να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε νοσηλευτική και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των κρατουμένων σε φυλακές, των φιλοξενούμενων σε ιδρύματα αγωγής ανηλίκων και σε στέγες φιλοξενίας ανηλίκων και των τελούντων σε καθεστώς διοικητικής κράτησης οι οποίοι δεν διαθέτουν ΑΜΚΑ;
2. Τι σκοπεύουν να κάνουν, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, για την πάγια και άμεση έκδοση ΑΜΚΑ, κατά παρέκκλιση τυπικών και γραφειοκρατικών κωλυμάτων, σε όλα τα πρόσωπα που δεν διαθέτουν ΑΜΚΑ, αφ’ ης στιγμής εισέρχονται σε σωφρονιστικά καταστήματα, ιδρύματα αγωγής ανηλίκων και στέγες φιλοξενίας ανηλίκων ή τίθενται υπό καθεστώς διοικητικής κράτησης, ώστε να μην υφίστανται διακρίσεις βλαπτικές για τα ίδια και το περιβάλλον όπου διαβιούν;

Οι ερωτώντες βουλευτές
Φωτίου Θεανώ
Ξανθός Ανδρέας
Σπίρτζης Χρήστος
Αλεξιάδης Τρύφων
Αγαθοπούλου Ειρήνη
Αθανασίου Αθανάσιος (Νάσος)
Αναγνωστοπούλου Αθανασία (Σία)
Αυγέρη Θεοδώρα (Δώρα)
Αυλωνίτης Αλέξανδρος-Χρήστος
Βαγενά-Κηλαηδόνη Άννα
Βαρδάκης Σωκράτης
Βέττα Καλλιόπη
Γκιόλας Ιωάννης (Γιάννης)
Δρίτσας Θεόδωρος
Ηγουμενίδης Νικόλαος
Θραψανιώτης Εμμανουήλ (Μανόλης)
Καλαματιανός Διονύσιος
Κασιμάτη Ειρήνη (Νίνα)
Καφαντάρη Χαρούλα (Χαρά)
Λάππας Σπυρίδων (Σπύρος)
Μάλαμα Κυριακή
Mαμουλάκης Χαράλαμπος (Χάρης)
Μάρκου Κωνσταντίνος
Μπαλάφας Ιωάννης
Μπάρκας Κωνσταντίνος
Μωραϊτης Αθανάσιος (Θάνος)
Νοτοπούλου Αικατερίνη (Κατερίνα)
Ξανθόπουλος Θεόφιλος
Ξενογιαννακοπούλου Μαρία-Ελίζα (Μαριλίζα)
Παπαδόπουλος Αθανάσιος (Σάκης)
Πούλου Παναγιού (Γιώτα)
Σαντορινιός Νεκτάριος
Συρμαλένιος Νικόλαος
Τελιγιορίδου Ολυμπία
Τριανταφυλλίδης Αλέξανδρος (Αλέκος)
Φάμελλος Σωκράτης
Φίλης Νικόλαος
Χρηστίδου Ραλλία
Ψυχογιός Γεώργιος