Ένα χρόνο μετά την ανακοίνωση κλεισίματός του από τον τότε αναπληρωτή υπουργό Πολιτισμού κ. Κώστα Τζαβάρα, το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου κλείνει οριστικά, έπειτα από ανακοίνωση του σημερινού υπουργού κ. Π. Παναγιωτόπουλου. Μόνο που ο κ. Παναγιωτόπουλος κάνει το μαύρο άσπρο και προσπαθεί να μας πείσει ότι δεν πρόκειται για κλείσιμο αλλά για αναβάθμιση του ΕΚΕΒΙ, το οποίο αφομοιώνεται από έναν θεσμό που αναλαμβάνει μια «μεγάλη αποστολή». Πρόκειται για το επί δύο χρόνια ακέφαλο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, στο οποίο διορίστηκε νέος πρόεδρος του  αστελέχωτου ακόμα Διοικητικού Συμβουλίου του ο κοσμήτορας του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης.

Η «συγχώνευση» ανακοινώθηκε αιφνιδιαστικά στην τελευταία συνεδρίαση της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, χωρίς να μπορεί ο υπουργός να εξηγήσει την οποιαδήποτε σχέση των δύο φορέων. Χαρακτηριστικό είναι πως στα όσα ανέφερε ο Υπουργός στην Επιτροπή δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά στις υπάρχουσες σημαντικές δραστηριότητες του ΕΚΕΒΙ. Ο Υπουργός αφιέρωσε την ομιλία του στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στο εξωτερικό και την προβολή του ελληνικού πολιτισμού και των αξιών του, με έμφαση στην αρχαιότητα, τη θρησκεία, την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Είναι φανερό πως το Υπουργείο «οραματίζεται» για το ΕΙΠ έναν ρόλο αντίστοιχο με ξένα Ινστιτούτα όπως το Goethe, το British Council, το Institut Français.  Μόνο που τα Ινστιτούτα αυτά δεν λειτουργούν αποκλειστικά με εμμονές στο ένδοξο εθνικό πολιτιστικό παρελθόν αλλά προωθούν και το σύγχρονο πολιτιστικό προϊόν της κάθε χώρας  προκειμένου να ασκήσουν «πολιτιστική διπλωματία». Επίσης τα Ινστιτούτα αυτά χρηματοδοτούνται επαρκώς από τις εθνικές κυβερνήσεις τους ενώ ο κύριος Παναγιωτόπουλος δεν ήταν σε θέση να εξηγήσει ικανοποιητικά με ποιους πόρους θα αποπληρώσει τα ήδη συσσωρευμένα  χρέη του ΕΙΠ, αυτά τα δύο χρόνια που έχει παραμείνει ακέφαλο, χωρίς να πληρώνει ενοίκια και μισθούς στους εργαζόμενούς του στο εξωτερικό, εκθέτοντας έτσι,  αντί να προωθεί τη διεθνή εικόνα της χώρας. Το ΕΚΕΒΙ υλοποιούσε σημαντικές δραστηριότητες στο χώρο των Γραμμάτων εντός Ελλάδας όπως την προώθηση της ανάγνωσης και του ελληνικού βιβλίου εντός των συνόρων της χώρας, το σχεδιασμό εθνικής πολιτικής για το βιβλίο,  την παρακολούθηση, μέσω ερευνών, της εκδοτικής αγοράς, αρχειακή δουλειά όσον αφορά σημαντικούς έλληνες συγγραφείς, προγράμματα στήριξης μεταφράσεων κ.ά. Όλα αυτά δεν είναι πεδία δράσης για Ιδρύματα προβολής του εθνικού Πολιτισμού στο εξωτερικό αλλά αντικείμενα εργασίας άλλων ειδικών φορέων και απαιτούν ειδικό προσωπικό.

Η «αναβάθμιση» αυτή του ΕΚΕΒΙ, όμως, δεν περιλαμβάνει, κανέναν από τους υπαλλήλους του. Όχι μόνο εκείνους που εργάζονται σήμερα απλήρωτοι για μήνες και όμηροι της πρακτικής των «ενοικιαζόμενων» εργαζομένων, αλλά ούτε καν εκείνους που εργάζονταν για πολλά χρόνια με σχέση αορίστου χρόνου. Έτσι, ενώ ανακοινώνεται ότι οι δραστηριότητες του ΕΚΕΒΙ μεταφέρονται στο ΕΙΠ, οι εξειδικευμένοι και έμπειροι υπάλληλοι που μέχρι σήμερα έφερναν σε πέρας αυτές τις δραστηριότητες πετιούνται στο δρόμο. Πώς θα λειτουργήσει στο εξής η πολύτιμη BιβλίοNet, για την οποία έχουν επενδυθεί χρήματα και πολυετής εργασία, τι θα γίνουν τα προγράμματα σε σχολεία και βιβλιοθήκες, το πρόγραμμα «Φράσις», η προώθηση της ανάγνωσης και της λογοτεχνίας και όλα όσα ακόμα  υλοποιούσε το ΕΚΕΒΙ; Επί αυτών των θεμάτων απαντήσεις δεν δόθηκαν από το Υπουργό ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν.

Η κατάσταση γίνεται ακόμη χειρότερη αν συνυπολογίσουμε όχι μόνο το παρελθόν του κ. Γιαλλουρίδη, μέλους του πυρήνα του εθνικιστικού «Δικτύου 21», με το οποίο διατηρούσε στο παρελθόν στενές σχέσεις ο σημερινός Πρωθυπουργός κ. Α. Σαμαράς, αλλά και τις τωρινές αναφορές του νέου προέδρου του ΕΙΠ, όπως  και του Υπουργού, στην «ελληνική ιδιοσυστασία», την αίσθηση «πολιτιστικής ανωτερότητας» που αποπνέουν, την προσήλωση στη γλώσσα με όρους υπεροχής κ.ά. , δείγματα όλα αυτά μιας επιθυμίας χάραξης πολιτιστικής πολιτικής εθνικιστικής πνοής. Τέτοιες επιλογές πολιτιστικής πολιτικής αντί να έχουν αποτελέσματα οδηγούν σε παταγώδεις αποτυχίες, αφού προηγουμένως έχουν εκθρέψει ιδεολογικούς αποκλεισμούς και πολιτιστικό έλεγχο, καταστάσεις δηλαδή που αφυδατώνουν αντί να ενδυναμώνουν τον πολιτιστικό πλούτο κάθε χώρας.

Όταν ο πρώην Υπουργός Πολιτισμού κ. Τζαβάρας ανακοίνωνε το κλείσιμο του ΕΚΕΒΙ, προκειμένου να δικαιολογήσει την απόφαση του, το κατηγόρησε για διασπάθιση δημοσίου χρήματος και προνομιακή μεταχείριση ορισμένων σε βάρος άλλων. Το ΕΚΕΒΙ ήταν ένα Κέντρο στο οποίο αντιπροσωπεύονταν με εκπροσώπους οι φορείς του βιβλίου (εκδότες, συγγραφείς, βιβλιοπώλες, μεταφραστές, βιβλιοθηκονόμοι). Οι αρμοδιότητες του ΕΚΕΒΙ περνούν, ένα χρόνο μετά, σε ένα Ίδρυμα στο οποίο δεν υφίσταται ο στοιχειώδης κοινωνικός έλεγχος αφού οι φορείς πλέον δεν έχουν αντιπροσώπους. Επί τη ουσίας δεν υφίσταται καν επαρκής δημόσιος έλεγχος  δεδομένου ότι αποτελεί Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και απλώς εποπτεύεται από το κράτος.  Οι δράσεις του ΕΚΕΒΙ, ενταγμένες στην «ομπρέλα» του ΕΙΠ, στο εξής υφίστανται ακόμη περισσότερη αδιαφάνεια, γεγονός που ως γνωστόν ευνοεί κατεξοχήν την εμφάνιση φαινομένων ευνοιοκρατίας. Αυτήν την εξέλιξη το Υπουργείο Πολιτισμού την χαρακτηρίζει επιτυχή!

Ως ΣΥΡΙΖΑ θεωρούμε πως η λύση που επέλεξε για το ΕΚΕΒΙ ο κ. Παναγιωτόπουλος σε συνδυασμό με τις πληροφορίες για την επαπειλούμενη απόφαση περί κατάργησης της Ενιαίας  Τιμής Βιβλίου, αποτελούν ευθεία επίθεση της κυβέρνησης στον κόσμο του ελληνικού βιβλίου. Για το λόγο αυτό καλούμε τους ανθρώπους των ελληνικών γραμμάτων και γενικότερα τους πνευματικούς ανθρώπους της χώρας  να τοποθετηθούν δημόσια για όσα συμβαίνουν όχι μόνο στο βιβλίο αλλά και γενικότερα στον Πολιτισμό. Η σιωπή έχει πάψει από καιρό να είναι αρετή.