Κατά τη σύνοδο 3-5 Δεκεμβρίου 2013, η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης αποφάσισε να εξετάσει μαζί και με την κατά προτεραιότητα διαδικασία την εκτέλεση από την Ελλάδα των αποφάσεων του ΕΔΔΑ μέσα στο 2013 στις προσφυγές Σαμπάνη και Λαβίδα κατά Ελλάδας, με τις οποίες η Ελλάδα καταδικάστηκε για τη λειτουργία σχολείων-γκέτο για τα παιδιά Ρομά που ζουν στο Σοφό Ασπροπύργου (12ο Δημοτικό Σχολείο Ασπροπύργου) και στις Σοφάδες Καρδίτσας (4ο Δημοτικό Σχολείο Σοφάδων). Σήμερα, η λειτουργία των δύο σχολείων-γκέτο συνεχίζεται παρά τις καταδίκες.

Αίτημα των παιδιών Ρομά που ζουν στο Σοφό Ασπροπύργου να ενσωματωθούν μαζί με τους δασκάλους τους στο πλησιέστερο στην κατοικία τους 11ο ΔΣ Ασπροπύργου, υποβλήθηκε από τους εκπρόσωπους τους (Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι – ΕΠΣΕ) στις 28 Οκτωβρίου 2013 στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Αττικής, σε απάντηση επιστολής της. Ενώ φάνηκε αρχικά να γίνεται δεκτό, ματαιώθηκε μετά την αποστολή εξώδικης δήλωσης και πρόσκλησης προς τη Διεύθυνση και ανάλογης επιστολής προς τον Υπουργό Παιδείας από το Δήμαρχο Ασπροπύργου την 1 Νοεμβρίου 2013 με τα οποία ζητούσε τη ματαίωση. Σήμερα συνεχίζεται η υπολειτουργία του 12ου Δημοτικού Σχολείου Ασπροπύργου στο οποίο έχει απαγορευθεί η εγγραφή παιδιών στην Α’ Δημοτικού και έχει διατεθεί προσωπικό που δεν ανταποκρίνεται στο μέγεθος του μαθητικού πληθυσμού.

Επίσης, αίτημα των παιδιών Ρομά που ζουν στις Σοφάδες υποβλήθηκε από τους εκπρόσωπους τους (ΕΠΣΕ) στις 28 Οκτωβρίου 2013 στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Καρδίτσας, σε απάντηση επιστολής της ώστε η τελευταία να προβεί κατά απόλυτη προτεραιότητα στην αναδιαμόρφωση των σχολικών περιφερειών ώστε να υπάρχουν μικτές τάξεις Ρομά και μη Ρομά και στα τρία σχολεία της περιοχής (1ο, 2ο και 4ο ΔΣ Σοφάδων) με την ίδια αναλογία Ρομά και μη Ρομά με αυτή στο συνολικό μαθητικό πληθυσμό του Δήμου Σοφάδων. Αντί γι’ αυτό, η Διεύθυνση απλώς μετέγγραψε τα παιδιά της προσφυγής και μερικά άλλα ηλικίας δημοτικού σχολείου στα 1ο και 2ο ΔΣ Σοφάδων αλλά διατήρησε τη λειτουργία του 4ου ΔΣ Σοφάδων μόνο με εκατοντάδες εγγεγραμμένα παιδιά Ρομά.  

Υπενθυμίζεται, τέλος, πως ο Άρειος Πάγος (Δ’ Πολιτικό Τμήμα απόφαση 818/2008) έχει αποφανθεί ότι οι αποφάσεις του ΕΔΔΑ αποτελούν δεσμευτικό ουσιαστικό δεδικασμένο για τον παράνομο χαρακτήρα των πράξεων και υποχρεώνουν τον ημεδαπό δικαστή να καταργήσει για το μέλλον την ισχύ της παράνομης απόφασης, στην προκειμένη περίπτωση του διαχωρισμού των παιδιών Ρομά σε σχολεία-γκέτο: «Σύμφωνα με το άρθρο 46 παρ. 1 της ΕΣΔΑ ‘Τα Υψηλά Συμβαλλόμενα Μέρη αναλαμβάνουν την υποχρέωση να συμμορφώνονται προς τις οριστικές αποφάσεις του Δικαστηρίου επί των διαφορών, στις οποίες είναι διάδικοι.’ Ενόψει τούτων, γίνεται δεκτό ότι αυτή η ‘υποχρέωση συμμόρφωσης’ του κράτους - διαδίκου προς την οριστική απόφαση του ΕΔΔΑ ταυτίζεται εννοιολογικά με την έννομη συνέπεια του δεδικασμένου. Η απόφαση, δηλαδή, παράγει δεδικασμένο μεταξύ των διαδίκων ως προς το αντικείμενο της προσφυγής επί του οποίου αποφάνθηκε το ΕΔΔΑ. Έτσι, αν η προσφυγή έγινε δεκτή (εν όλω, ή εν μέρει) ο προσφεύγων μπορεί να επικαλείται την απόφαση ενώπιον κάθε δικαστηρίου του αντιδίκου κράτους (…) ή άλλων προσώπων και να αξιώνει την εφαρμογή της (…) Η απόφαση του ΕΔΔΑ αποτελεί ουσιαστικό δεδικασμένο, που έχει θετική επέμβαση για το προδικαστικό ζήτημα κατά πόσο η πράξη ήταν παράνομη ή όχι (…) Αν όμως εξακολουθεί η νομική κατάσταση, η οποία κρίθηκε από το ΕΔΔΑ ως αντίθετη προς τη Σύμβαση, πράγμα που συμβαίνει όταν η προσβολή του θεμελιώδους δικαιώματος του προσφεύγοντος είναι διαρκής, τότε οφείλει ο ημεδαπός δικαστής, κατόπιν σχετικής αιτήσεως του προσφεύγοντος, να καταργήσει για το μέλλον την ισχύ της ημεδαπής απόφασης… η απόφαση του ΕΔΔΑ αποτελεί ουσιαστικό δεδικασμένο, που έχει θετική επέμβαση για το προδικαστικό ζήτημα κατά πόσο η πράξη ήταν παράνομη ή όχι».

Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί

1.    Γιατί κωλυσιεργεί η εκτέλεση των ως άνω αποφάσεων του ΕΔΔΑ με κατάργηση των σχολείων-γκέτο σύμφωνα με τα αιτήματα των προσφυγόντων παιδιών και του εκπροσώπου τους, με δεδομένη την καταδίκη της χώρας μας και την υποχρέωσή της να εκτελέσει τις αποφάσεις αυτές;

2.    Πότε θα εκτελεστούν οι προαναφερθείσες από 11 Δεκεμβρίου 2012 αποφάσεις, οι οποίες πλέον του έτους έχουν μείνει ανεκτέλεστες, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο τέλος στο ρατσιστικό διαχωρισμό παιδιών στα ως άνω σχολεία;

3.    Ποια μέτρα έχουν ληφθεί για την αποφυγή παρομοίων περιστατικών ρατσιστικής αντιμετώπισης των παιδιών Ρομά σε άλλα σχολεία;

Οι ερωτώντες βουλευτές

Πέτρος Τατσόπουλος

Βασιλική Κατριβάνου

Χαρά Καφαντάρη

Αφροδίτη Σταμπουλή