Καλούμαστε σήμερα να συζητήσουμε το σχέδιο νόμου σχετικά με τους Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες (Ο.Σ.Ε.Κ.Α). Μέσα από μια σειρά  κοινοτικών οδηγιών, με κορμό αυτή του 2009/96, το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο της αγοράς κεφαλαίων έρχεται να ευθυγραμμιστεί με κεντρικά νεοφιλελεύθερα δόγματα που κατακλύζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση του 21ουαιώνα.

Αυτή την φορά, δεν αναφερόμαστε στην γενικευμένη λιτότητα που επιβάλετε στην κοινωνία, αλλά ακριβώς στην άλλη όψη ενός κοινού νομίσματος. Εννοούμε την συσσώρευση κέρδους μέσα από την άκρατη κινητικότητα του κεφαλαίου, την περεταίρω κατάργηση περιοριστικών κανονισμών αυτού, και την νομική κατοχύρωση πως συγκεκριμένες δραστηριότητες του χρηματιστικού κεφαλαίου δεν υπόκειται σε κανένα είδος κοινωνικής ανταποδοτικότητας.

Υπό αυτή την γενική λογική, μας παρουσιάζετε ένα σχέδιο νόμου που διευθετεί σε πρώτο επίπεδο τον τρόπο σύστασης, λειτουργιάς, κίνησης και διάθεσης των Αμοιβαίων Κεφαλαίων. Οι επενδύσεις με την μορφή αυτή, δεν είναι κάτι καινούργιο στην ιστορία του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Από την πρωταρχική συσσώρευση του Αγγλικού εποικισμού στα εδάφη της Αμερικής, το μεγάλο κραχ του 1929 , την μεταπολεμική ανάπτυξη του κεϋνσιανού μοντέλου, μέχρι και την βίαιη εισχώρηση της ελεύθερης αγοράς στις υπό κατάρρευση σοβιετικές οικονομίες, τα αμοιβαία κεφάλαια  έπαιξαν κεντρικό ρόλο, αρκετά κερδοφόρο στο όνομα συγκεκριμένων συμφερόντων.

Ο.Σ.Ε.Κ.Α (ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΑΞΙΩΝ)

Ως προς το συγκεκριμένο νομοσχέδιο θεωρούμε πως πρέπει να ληφθούν υπόψιν τα εξήςπαρακάτω στοιχεία, όντας τα πιο κεντρικά που διαφοροποιούν τον νόμο 3283/2004 από το παρόν:

Ανεξαρτητοποιείται η καταστατική από την φυσική καταγωγή μιας Ανώνυμης Εταιρείας Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων. Εισάγεται έτσι η πλήρης απελευθέρωση της διάθεσης των μεριδίων ή μετοχών της παραπάνω εταιρείας σε χώρες πέραν της έδρας της.

Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Πολύ απλά, πως μια εταιρεία διαχείρισης μπορεί να λάβει άδεια σύστασης από μια αρμόδια αρχή στην Μάλτα και να ασκεί τις περεταίρω επενδυτικές δραστηριότητες της στην Ελλάδα. Η συγκεκριμένη εταιρεία,παρότι μπορεί να αποκομίσει σημαντικά κέρδη σε ελληνικό έδαφος, απαλλάσσεται από κάθε είδος φορολογικής εισφοράς στο ελληνικό δημόσιο, καθώς οι υποχρεώσεις αυτές εκτελούνται στην χώρα καταστατικήςπροέλευσης.

Και ʽʼεντελώς τυχαίαʼʼ οι μεριδιούχοι δεν πληρώνουν ούτε ένα ευρώ, μιας και ο φόρος επί των μερισμάτων που ισχύει σε έναν φορολογικό παράδεισο σαν αυτόν της Μάλτας είναι 0%! Η συγκεκριμένη τάση μπορεί να γίνει εμφανής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από τα προηγούμενα χρόνια προτού κιόλας ολοκληρωθεί η εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας.

Χαρακτηριστικά αναφέρουμε πως μόνο για το 2011, το Λουξεμβούργο κατέχει την μεγαλύτερη καθαρή αξία του ενεργητικού των Ο.Σ.Ε.Κ.Α, με μερίδιο 31,2% σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αντιθέτως στην Ελλάδα τον ίδιοχρόνο, η αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων χαρακτηρίστηκε από περεταίρω μείωση της συνολικής αξίας ενεργητικού τους, με εκροές σχεδόν σε όλες τις κατηγορίες αμοιβαίων κεφαλαίων. Έτσι ενώ στο τέλος του 2011 η αξία των ελληνικών αμοιβαίων κεφαλαίων ανέρχονταν στα 5,2 δις, το 2007 το αντίστοιχο μέγεθος απηχούσε στα 27 δις. Μια κατακόρυφη καθίζηση της τάξεως του 400%.

Επιπλέον απώλεια εσόδων για το δημόσιο και θέσεων εργασίας για τον ιδιωτικό τομέα, μπορεί εύκολα να σημειωθεί σε περίπτωση που οι ελληνικέςτράπεζες στο βωμό της περιστολής λειτουργικών δαπανών, κλείσουν τις εταιρείες διαχείρισης και προχωρήσουν σε μια απλή σύμβαση αντιπροσώπευσης ξένων εταιρειών. Κάτι το οποίο έχει αρχίσει ήδη να διαφαίνεται, αν συνυπολογίσει κανείς πως η αξία των ελληνικών αμοιβαίων κεφαλαίων είναι αυτή την στιγμή περίπου ίση με την αξία αμοιβαίων κεφαλαίων που προέρχονται από συμβάσεις αντιπροσώπευσης (5,2δις έναντι 4,5δις).

Στρατηγικές αντίστοιχου τύπου προσφέρονται μέσα από μια πληθώρα επιλογών, όπως για παράδειγμα η εισαγωγή της έννοιας της διασυνοριακής συγχώνευσης ή τροφοδοτικών Ο.Σ.Ε.Κ.Α που μεταβιβάζουν το 85% της αξίας του ενεργητικού τους, σε οργανισμούς διαφορετικού κράτους. Στην πράξη έχουμε να κάνουμε με μια διαδικασία διπλής απώλειας φορολογικών εσόδων καθώς τα έσοδα των εταιρειών διαχείρισης προέρχονται, πρώτον, από την αμοιβή διαχείρισης των αμοιβαίων κεφαλαίων, και δεύτερον από την αμοιβή επί της οικονομικής απόδοσης των κεφαλαίων.

Σημειώνουμε πως η συρρίκνωση των οργανισμών συλλογικών επενδύσεων, είναι οργανικά δεμένη με την διαδικασία συγκεντροποίησης του κλάδου. Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο λειτούργει ανοικτά υπέρ των μεγάλων εταιρειών διαχείρισης, οι οποίες είτε μπορούν να ανοίξουν υποκαταστήματα είτε να διαθέτουν τα προϊόντα τους, στην βάση της κοινοτικής οδηγίας περί ελεύθερης διακίνησης υπηρεσιών.

Μέσα στα πλαίσια της κρίσης, οι εταιρείες αντέδρασαν στην πτωτική τάση του ποσοστού κέρδους με τον τρόπο που γνωρίζουν να κάνουν καλά. Αυξήθηκαν οι πιέσεις προς τους εργαζόμενους, με μείωση προσωπικού και μισθών, ενώ παράλληλα ανακατανέμονται τα μερίδια της αγοράς σε βάρος των μικρότερων ή ασθενέστερων εταιρειών. 

Παρότι το φαινόμενο αυτό παρατηρείται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, μπορούμε να αντλήσουμε ξανά από την εγχώρια κατάσταση του κλάδου αρκετά ενδιαφέροντα παραδείγματα. Μια ενδεχόμενη συγχώνευση της Εθνικής Τράπεζας με την Eurobank δίνει την δυνατότητα έλεγχου του 45% του κλάδου σε ολόκληρη τη χώρα. Οι παίκτες που καθορίζουν την συμπεριφορά του τομέα διαχείρισης κεφαλαίων μειώνονται στο ελάχιστο, και παρότι το σχέδιο νόμου περιορίζει τα απαιτούμενα κεφάλαια σύστασης εταιρειών διαχείρισης αμοιβαίου κεφαλαίου και εταιρειών επενδύσεων μεταβλητού κεφαλαίου, η πραγματικότητα φαίνεται να οδηγεί σε ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα.

Πρέπει να σας επισημάνουμε πως τα ολιγοπώλια και τα καρτέλ δεν είναι απλώς αποτέλεσμα ορισμένων ατελειών ή στρεβλώσεων των αγορών, αλλά αποτέλεσμα του ίδιου του καπιταλιστικού ανταγωνισμού και της διαδικασίας εκκαθάρισης των μη ανθεκτικών κεφαλαίων. Η συγκεντροποίηση δεν προκύπτει από την άρνηση του ελεύθερου ανταγωνισμού, αλλά αντιθέτως γεννιέται από αυτόν.

Σε ακριβώς αυτό το πνεύμα κινείται τόσο το σχέδιο νόμου που κατεβάζετε, όσο και οι κοινοτικές οδηγίες στις οποίες τρέχετε να προσαρμοστείτε. Παρέχεται η δυνατότητα στις μεγάλες εταιρείες να διεισδύουν τάχιστα παντού μέσα από αόρατες offshore έδρες, χωρίς κανένα ουσιαστικό έλεγχο, μεγιστοποιώντας τα οφέλη στα ελάχιστα δυνατά κόστη.

Ακόμη και η κατάργηση της αναγκαστικής κατοχής του 51% του μετοχικού κεφαλαίου μιας νέας εταιρείας, από χρηματοπιστωτικό ίδρυμα (δηλαδή τράπεζα ή ασφαλιστική εταιρεία), αδυνατεί να ανακόψει την τάση συγκεντροποίησης και μαζικής φυγής κεφαλαίων μέσα σε συνθήκες εκτεταμένης κρίσης, αβεβαιότητας και αστάθειας.

Η συγκέντρωση του κλάδου σε συνδυασμό με την μαζική φυγή κεφαλαίων, μας γεννά διάφορα επιπρόσθετα ερωτήματα. Στην εποχή μιας διευρυμένης κρίσης όπου τα εισοδήματα των οικονομικά ασθενέστερων αφαιμάζονται, το κεφάλαιο κατέχει την δυνατότητα να μετακινείται ανενόχλητο από χώρα σε χώρα, αποφεύγοντας να πληρώσει ακόμη και τα στοιχειώδη που του αναλογούν.  Το φαινόμενο λίστα Λαγκαρντ, δύναται να αποκτά σε αυτή την περίπτωση την μορφή διαχείρισης κεφαλαίων μέσω αγοράς ομολόγων.

Έτσι για παράδειγμα μια εταιρεία μπορεί να αγοράσει ομόλογα από μια ελληνική τράπεζα, στην συνέχεια να κάνει αίτηση αλλαγής θεματοφύλακα σε μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα και το επενδυθέν κεφάλαιο να γίνει αόρατο για το ελληνικό δημόσιο.

Στο παρόν σχέδιο νόμου, περιέχονται διατάξεις με επικίνδυνες ρυθμίσεις. Με το άρθρο 59 (σελ.151) παρέχεται η δυνατότητα επένδυσης από τους Ο.Σ.Ε.Κ.Α σε εξωχρηματιστηριακά παράγωγα, κάτι που δεν επιτρεπόταν μέχρι σήμερα για τους οργανισμούς συλλογικής επένδυσης και τις ανώνυμες εταιρείες επένδυσης χαρτοφυλακίου.

Δεδομένου ότι και τα ασφαλιστικά ταμεία επενδύουν εκτεταμένα σε αμοιβαία κεφάλαια ελληνικής ιδιοκτησίας, όπως για παράδειγμα το ΙΚΑ, η δυνατότητα αυτή μετατρέπει πιθανώς τέτοιες επενδύσεις σε πολύ υψηλού ρίσκου και μεγάλης αβεβαιότητας. Σαν να μην έφτανε αυτό, τα ασφαλιστικά ταμεία θεωρούνται ως ʽʼεπιλέξιμοιʼʼ επενδυτές και ισχυροί γνώστες των χρηματοοικονομικών προϊόντων, γεγονός που τους προσδίδει περιορισμένη νομική προστασία. Για ακόμη μια φορά, τα δημόσια ταμεία ασφάλισης γίνονται αντικείμενο κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων.

Αφού μαζί με το κούρεμα του δημόσιου χρέους συμπαρασύρατε και τα αποθεματικά των ταμείων, έρχεστε τώρα να ξυπνήσετε  τους εφιάλτες των περίφημων δομημένων ομόλογων και των υπόγειων χρηματοοικονομικών κινήσεων. Ως ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ θεωρούμε απαράδεκτη την συσχέτιση των ασφαλιστικών ταμείων με κάθε είδους επένδυσης σε πλασματικό κεφάλαιο, κρατώντας υπόψιν και την εμπειρία των προηγούμενων ετών.

Σε κάθε περίπτωση, θεωρούμε πως οι αρμόδιες αρχές ελέγχου πρέπει να αποκτήσουν ουσιαστικό ρόλο και να υποστηριχτούν από μια ξεκάθαρη πολιτική βούληση που δεν θα αφήνει τους οικονομικά ισχυρούς να δρουν ανενόχλητοι.

Η επιτροπή κεφαλαιαγοράς ως η κύρια εποπτική αρχή του συγκεκριμένου κλάδου, θα πρέπει να εντείνει τους ελέγχους και να επιβάλλει σκληρά πρόστιμα ή ανάκληση της άδειας λειτουργίας των εταιρειών ιδιαιτέρως σε περιπτώσεις που συνδέονται σε απόκρυψη ή ξέπλυμα μαύρου χρήματος.

Τα επενδυτικά σχεδία των ανώνυμων εταιρειών διαχείρισης κινητών αξιών πρέπει να ελέγχονται τακτικά και όχι μόνο όταν η επιτροπή καλείται να εγκρίνει άδειες σύστασης και λειτουργίας. Σύμφωνα με την έκθεση της επιτροπής κεφαλαιαγοράς για το έτος 2011, τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν σε συγκεκριμένες Α.Ε.Δ.Α.Κ ανέρχονται μόλις σε 48.000 ευρώ.

Παράλληλα θα πρέπει να ενταθεί η διασταύρωση στοιχείων και συναλλαγών, που πραγματοποιούν οι εν λόγω εταιρείες, με τις υπόλοιπες αρμόδιες ελεγκτικές αρχές που εδρεύουν σε διαφορετικά κράτη μέλη. Στην ίδιαλογική εντάσσεται και η ανάγκη στενής συνεργασίας κρατών-μελών με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων Νέων και Επαγγελματικών Συντάξεων και της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών.

ΑΛΛΑΓΕΣ στο Τ.Χ.Σ (Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας)

Όσον αφορά τις αλλαγές που επέρχονται σε σχέση με την διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας έχουμε να κάνουμε τις εξής σημαντικές επισημάνσεις.

Στο άρθρο 164 (σημ.8) αναφέρεται πως εάν μια τράπεζα έχει λάβει χρήματα προς ανακεφαλαιοποίηση από το ταμείο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και χρειαστεί νέα κεφάλαια δεν υποχρεούται να υποβάλει νέο επιχειρηματικό σχέδιο, ούτε και νέο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής του.

Η Τράπεζα της Ελλάδος και το ταμείο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας υποτίθεται ότι ενέκριναν την ανακεφαλαιοποίηση συγκεκριμένων τραπεζών, αξιολογώντας τα επιχειρηματικά σχέδια και την αξιοπιστία εφαρμογής τους, έτσι όπως αναφέρεται στον αντίστοιχο νόμο. Αυτό που μας λέτε τώρα είναι πως εάν αυτά τα σχέδια αποτύχουν, οι τράπεζες μπορούν να ζητήσουν νέα χρηματοδότηση στα τυφλά, χωρίς κανένα σχέδιο, χωρίς καμία μέριμνα.

Κύριοι της κυβέρνησης αδυνατείτε πλέον να κρατήσετε ακόμη και τα προσχήματα. Αυτό που κάνετε ουσιαστικά είναι να παραχωρείτε υπερεξουσίες και απεριόριστες δυνατότητες χειρισμού,  στον υπό έλεγχο της Τρόικα και του κ. Προβόπουλου, μηχανισμό του ΤΧΣ.

Ως ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ, καταδικάζουμε κάθε ενέργεια τέτοιου τύπου που ενισχύει επικίνδυνα αδιαφανείς διαδικασίες, που δίνει τεράστια εξουσία στον κεντρικό τραπεζίτη χωρίς κανένα έλεγχο, χωρίς καμία δυνατότητα απολογισμού και κοινωνικής λογοδοσίας, ενώ την ίδια στιγμή στέλνετε στα τυφλά την κοινωνία σε νέα οριζόντια μέτρα λιτότητας προκειμένου οι τράπεζες να ενισχύσουν για ακόμη μια φορά την κεφαλαιακή τους επάρκεια χωρίς καμία προοπτική για τον κόσμο της εργασίας.

Ξανά στο Άρθρο 164 (σημ.20) αναφέρεται πως οι μετοχές των τραπεζών που θα αποκτηθούν στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, απαγορεύονται να μεταβιβάζονται σε επιχειρήσεις που ελέγχονται από το κράτος.

Με διαφορετικά λόγια,προσπαθείτε να διασφαλίσετε με νύχια και με δόντια πως δεν θα υπάρξει με κανέναν τρόπο δημόσιος έλεγχος των τραπεζών. Διότι σύμφωνα με τον νόμο που ψηφίσατε, αν το 10% των τραπεζικών μετοχών αγοράζονταν από επιχειρήσεις που συνδέονταν ακόμη και εμμέσως με το δημόσιο, οι τράπεζες θα περνούσαν άμεσα υπό δημόσια διοίκηση. Αλλάξέρουμε. Είναι προτιμότερο να δίνουμε εκατοντάδες δις στο τραπεζικό σύστημα στις πλάτες των πολιτών, και να τις αφήνουμε υπό ιδιωτική εκμετάλλευση.

Καταληκτικά το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου, για όλους τους παραπάνω λόγους που αναφέραμε, κινείται σε άμεση συνάφεια με την νεοφιλελεύθερη εναρμόνιση των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης στον χρηματοπιστωτικό κλάδο. Εντείνει την συγκέντρωση πλούτου στο κλάδο της αγοράς κεφαλαίων, αυξάνει τις πιθανότητες μαζικής φυγής κεφαλαίων, παρέχει απεριόριστες δυνατότητες φοροδιαφυγής των οικονομικά ισχυρών εταιρειών και συνεχίζει την ίδια αδιέξοδη πολιτική χρηματικής ενίσχυσης των τραπεζών χωρίς καμία παροχή δυνατότητας στο δημόσιο να ασκήσει ουσιαστικό έλεγχο στον τραπεζικό τομέα. Το μόνο που διαφαίνεται καθαρά στο ορίζοντα της πολιτικής σας είναι νέα μέτρα λιτότητας για το κόσμο που παλεύει καθημερινά για την επιβίωση του. Για αυτούς τους λόγους ο ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ θα το καταψηφίσει στην ολομέλεια της βουλής.