2.12.08

Κύρωση και εφαρμογή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των παιδιών κατά της γενετήσιας εκμετάλλευσης και κακοποίησης, μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και αποσυμφόρησης των καταστημάτων κράτησης και άλλες διατάξεις.

ΑΝΝΑ ΦΙΛΙΝΗ: Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κατ΄ αρχήν θεωρούμε ότι είναι σε θετική κατεύθυνση το σκέλος του νομοσχεδίου που αφορά την προστασία των παιδιών κατά της γενετήσιας εκμετάλλευσης και κακοποίησης.

Δεύτερον, με αφορμή τα μέτρα σχετικά με τα ναρκωτικά, θέλω και εγώ να προσθέσω τη φωνή μου στη φωνή όλων αυτών που διαμαρτύρονται για την υποβάθμιση ή και εγκατάλειψη των κέντρων απεξάρτησης. Τεράστιο πρόβλημα.

Τρίτον, θέλω να μιλήσω σχετικά με τα μέτρα για την αποσυμφόρηση των καταστημάτων κράτησης.

Το παρόν νομοσχέδιο με τα μέτρα που παίρνει, σε θετική πρέπει να πούμε κατεύθυνση, αποβλέπει αποκλειστικά στην αποσυμφόρηση των φυλακών και την εκτόνωση της κρίσης μετά τη μεγάλη κινητοποίηση των κρατουμένων στις φυλακές όλης της χώρας, κινητοποίηση, που με τον συγκροτημένο τρόπο που έγινε, έφερε πρέπει να πούμε πιο κοντά τον κόσμο των φυλακών στην κοινωνία. Όμως ο υπερπληθυσμός των φυλακών δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται κύριε Υπουργέ μόνο με μέτρα αποσυμφόρησης, ούτε με κατασκευή νέων σωφρονιστικών ιδρυμάτων.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης οφείλει να εξετάσει τους λόγους και να αναζητήσει τα βαθύτερα αίτια που γεμίζουν τις φυλακές. Τι γίνεται με την καθυστέρηση στο σύστημα απονομής δικαιοσύνης; Εφαρμόζεται πράγματι μια αυστηροποίηση των ποινών; Γιατί η χώρα μας έχει το μεγαλύτερο ποσοστό προφυλακισμένων σε όλη την Ευρώπη και η προσωρινή κράτηση επιβάλλεται όχι ως έσχατο αλλά ως αυτονόητο μέτρο ειδικά στους μετανάστες; Πως είναι δυνατόν το 45% των κρατουμένων να βρίσκονται στην φυλακή για αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά και ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό να είναι εξαρτημένοι; Ποια είναι η κατάσταση με τους μετακινούμενους μετανάστες και πρόσφυγες οι οποίοι παραμένουν έγκλειστοι έως ότου απελαθούν; Και ποια είναι ακόμη τα στοιχεία για τη χρησιμότητα των φυλακών ανηλίκων οι οποίες φαίνεται να επανατροφοδοτούν τις φυλακές ενηλίκων;

Θεωρούμε ότι χωρίς λήψη μέτρων που θα αντιμετωπίζουν όλα αυτά τα ζητήματα, το Υπουργείο θα καταφέρει μόνο να ανοίξει την πόρτα των κελιών για ένα περιορισμένο αριθμό κρατουμένων και να τους αντικαταστήσει όμως σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα με πολλαπλάσιο αριθμό. Με δεδομένη μάλιστα την απουσία πολιτικών επανένταξης με προγράμματα κατάρτισης, εκπαίδευσης κ.λπ. είναι αναμενόμενα τα υψηλά ποσοστά υποτροπής. Επίσης, γνωρίζουμε ότι στην υποτροπή οδηγούνται πολλοί και από την απουσία του κοινωνικού κράτους, που εξωθεί τους ανθρώπους στη φτώχεια, την ανέχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Είναι σαφές ότι η φυλάκιση αφορά επιβολή ποινής περιορισμούς της ελευθερίας και δεν μπορεί να συνεπάγεται τη συρρίκνωση ή την αποστέρηση οποιουδήποτε άλλου συνταγματικώς κατοχυρωμένου δικαιώματος των κρατουμένων. Ένας κρατούμενος δεν μπορεί να χάνει τα δικαιώματά του όταν φυλακίζεται. Είναι άνθρωπος και έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση, την εργασία, τον αθλητισμό, την υγεία, την κοινωνική ασφάλιση, την τέχνη, την ψυχική καλλιέργεια. Επίσης, είναι προσβολή για το νομικό και πολιτικό μας πολιτισμό να ανεχόμαστε σήμερα την ύπαρξη φυλακών όπου οι άνθρωποι στοιβάζονται χωρίς να τηρούνται οι όροι υγιεινής και χωρίς να διασφαλίζεται η αξιοπρέπεια, ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου, πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας σύμφωνα με το άρθρο 2 του Συντάγματός μας.

Οι συνθήκες διαβίωσης στις φυλακές προσβάλλουν βάναυσα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η έλλειψη φροντίδας σε όσους χρειάζονται ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μέσα στις φυλακές, άμεσα απειλεί με επιδείνωση την υγεία τους ή ακόμη θέτει σε κίνδυνο την ίδια τη ζωή τους. Και αυτό σε πλήρη αντίθεση με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που κατʼ επανάληψη έχει αποφανθεί ότι οι συνθήκες κράτησης πρέπει να εγγυώνται την προστασία της υγείας του κρατουμένου.

Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θέλω να αναφερθώ σε μια πρόσφατη προσωπική μου εμπειρία. Στα πλαίσια της προσπάθειας του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς να επισκεφθούμε όσο το δυνατόν περισσότερες φυλακές, επισκέφθηκα και εγώ την περασμένη εβδομάδα -συγκεκριμένα την περασμένη Τετάρτη- τις φυλακές της Χίου. Έγινα τελικά δεκτή από την διεύθυνση της φυλακής. Όμως, δεν μου επετράπη, κύριε Υπουργέ, παρά το γεγονός ότι είμαι Βουλευτής, να συναντηθώ με συγκεκριμένο κρατούμενο όπως ζήτησα.

Πρέπει να πούμε ότι οι φυλακές αυτές, απʼ ό,τι γνωρίζω ιδίως από νομικούς και δικηγόρους, δεν θεωρούνται από τις χειρότερες στη χώρα μας. Όμως πρέπει να καταθέσω ότι στις φυλακές αυτές της Χίου, τις τελευταίες εβδομάδες πέθαναν δύο κρατούμενοι εξαρτημένοι από παραισθησιογόνες ουσίες.

Επίσης την περασμένη Παρασκευή, δυο μέρες αφότου είχα πάει στις φυλακές της Χίου, ένας τρίτος κρατούμενος οδηγήθηκε –και γλίτωσε τελικά- στο νοσοκομείο για τους ίδιους λόγους. Ήταν εξαρτημένος. Η περιγραφή του νοσοκομείου ανέφερε φερόμενο ξυλοδαρμό.

Μεγάλο πρόβλημα και στις φυλακές της Χίου είναι η υπερπληθώρα κρατουμένων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν βεβαίως άθλιες συνθήκες διαβίωσης και με αποτέλεσμα –θέλω να επιμείνω σʼ αυτό- την έλλειψη οποιουδήποτε χώρου για δυνατότητα εκπαιδευτικών σεμιναρίων, χώρου που υπήρχε προηγουμένως.

(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας της κυρίας Βουλευτού)

Ένα λεπτό. Τελειώνω, κυρία Πρόεδρε.

Επίσης πρέπει να πούμε ότι και σε αυτές τις φυλακές απουσιάζει εντελώς επιστημονικό προσωπικό απαραίτητο για μια φυλακή, ψυχολόγος, νοσοκόμος, εκπαιδευτής. Ιδιαίτερα αρνητική είναι η κατάσταση –την είδα προσωπικά- ενός υποτυπώδους ιατρείου, όπου μετά βίας χωράει ένας κρατούμενος με την παρουσία ενός γιατρού. Αυτές είναι οι συνθήκες που είδα σʼ αυτή τη φυλακή και σίγουρα επικρατούν και χειρότερες συνθήκες σε άλλες φυλακές.

Κλείνοντας, θέλω να επαναλάβω ότι η αποσυμφόρηση σήμερα δεν επιλύει τα υπάρχοντα προβλήματα, όπως αφήνει αρρύθμιστο το πρόβλημα των ανθρώπων που δεν αποφυλακίζονται γιατί δεν μπορούν να εξαγοράσουν την μετατρέψιμη ποινή τους. Μια σειρά από μέτρα αναγκαία, όπως η ρύθμιση των πειθαρχικών ποινών που αποστερούν συχνά τον κρατούμενο από την απόλαυση των ευεργετημάτων της ελαστικής έκτισης της ποινής με τη χορήγηση αδειών, δεν ρυθμίζονται με αυτό το νομοσχέδιο. Και πάλι επικρατεί η βαρύτητα του τελεσθέντος αδικήματος.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης οφείλει να εξετάσει την αποτελεσματικότητα αυτού του σωφρονιστικού συστήματος, οφείλει να διερευνήσει την εφαρμογή εναλλακτικών ποινών, όπως ημι-ελεύθερη διαβίωση, προσφορά σε κοινωνικούς φορείς, κ.λπ.. Οφείλουμε τελικά, ως κοινωνία, να πάρουμε ουσιαστικά μέτρα, κύριε Υπουργέ.

(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς)